• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

Rats on Rafts trekt zich nergens wat van aan

De venijnige gitaartrance die Rats on Rafts op het podium veroorzaakt, is met Tape Hiss op plaat gevangen. De schatgravers van de Nederwave uit Rotterdam legden furieuze songs analoog op band vast, om het livegevoel vitaal te houden. Gevolg: een zinderende plaat vol benauwende grotestadsrock. Al denkt de eigenzinnige band daar zelf anders over. KindaMuzik sprak frontman David Fagan over reünies, lijntjes, spitten en bandcompressie.

Tekst: André Rozendaal

Publicatiedatum: 30 april 2015

De sfeer is ontspannen in de kleedkamer van voormalig punkbolwerk Simplon te Groningen, waar de band die avond optreedt. De hele groep schuift aan, blikjes Guinness en flesjes Jupiler doen de ronde. Zanger en gitarist David Fagan voert voornamelijk het woord. Onder andere over de fascinatie van Rats on Rafts voor Nederlandse punk en new wave uit eind jaren zeventig en begin jaren tachtig: "We vinden die muziek vooral eigenwijs. We zijn kind aan huis bij platenzaak Hans Tweedehands, tegenover Blijdorp. Die raadde ons Kiem aan, een experimentele postpunkband uit Rotterdam. Arnoud, onze gitarist, ontdekte zo ook hun voorgaande band, Willy Nilly. Zo spit je steeds verder en kom je erachter dat in Rotterdam heel interessante dingen gebeurden, zoals de Rondos."

Eigen regio
"En ook buiten Rotterdam had je geweldige bands, met Mecano, Minny Pops, De Div of Nasmak. Bij veel mensen die van wave houden, houdt het vaak al op bij Joy Division en zo. Die weten niet dat er destijds geweldige dingen in Nederland gemaakt zijn. Wij vinden het juist heel natuurlijk om te graven naar muziek die uit je eigen regio komt. The Homesick, de band uit Friesland die in ons voorprogramma staat, heeft dat ook. Die lieten ons It Dockumer Lokaeltsje horen, geweldige band. Zij kijken ook achteruit en vooruit, heel belangrijk om te doen. Niet elke band heeft die drang, en daarom vinden wij The Homesick zo bijzonder."

Toch vindt Fagan het prima om juist nu muziek te maken en niet toen: "Want wij kijken heel neutraal terug naar die punk- en waveperiode en gaan puur op de muziek af. We weten bijvoorbeeld niet hoe bands persoonlijk waren. Onze geluidsman Chris maakte die tijd mee, die luisterde dan in bepaalde periodes naar heel heavy dingen maar ging zo wel voorbij aan een band als The Smiths. Hij vindt tegenwoordig de wavedingen interessant die ik hem nu laat horen. Dat is een voordeel."

Reünies
"Maar het was te gek geweest wanneer ik toen al die bands echt had gezien. Want nu moet je het met reünies doen, wat vaak vies tegenvalt. Zo zagen we Bauhaus, dat was echt dramatisch, met ruziënde bandleden op het podium. Of The Buzzcocks op Parkpop, dat was ook ontzettend slecht. The Undertones schijnen trouwens wel aardig te zijn, helaas zonder zanger Feargal Sharkey. Maar ja, om op die leeftijd nog 'Teenage Kicks' te spelen …En The Sex Pistols op Lowlands was dan weer leuk omdat John Lydon zelf ook wel doorhad dat het waardeloos was en het publiek inkeek met zo'n blik van: 'Sukkels!'"

De vraag is natuurlijk of Rats on Rafts, wanneer ze begin jaren tachtig hadden bestaan, hetzelfde zouden klinken als nu: "Dat is onmogelijk te zeggen. Ik denk het niet. Eerder dat we heel andere invloeden zouden hebben, zoals disco [lacht]. Waarschijnlijk zouden we veel jarenzestiginvloeden hebben, want je gaat toch teruggraven. Dat kan misschien ons volgende muzikale onderzoek zijn, want we houden ook van psychedelica en protopunk en blijven interessante dingen uit die dagen ontdekken."

"Onze drummer Joris kwam een keer met Relics van Pink Floyd aanzetten. Ik had altijd een suf idee bij die band, met Dark Side of the Moon en zo. Maar die tijd met Syd Barrett is totaal anders, echt een openbaring. Net als bijvoorbeeld The Red Crayola. In Nederland was psychedelica niet zo groot en in Rotterdam al helemaal niet. Een Nederlandse psychedelische plaat die wel geweldig is, vind ik Paradise Now van Group 1850 uit Den Haag. Weirde orgel- en gitaarklanken en duistere zang, en bovendien uitstekende nummers. Die viste ik een keer uit een bak met verder alleen maar Alle 13 Goed-platen."

Lijntjes
Vergeleken met de hoogtijdagen van de Nederwave, is het vooral de creatieve braafheid die overheerst in het Nederpopklimaat. Fagan ziet dat hetzelfde: "Er gebeurt heel veel in Nederland, maar het is vaak vrij middelmatig en binnen de lijntjes. Misschien denken ze daar niet eens zo bewust over na, maar het is wel een beetje de norm geworden inmiddels. Daarom heeft Nederland juist bands als The Homesick nodig, omdat die doen waar ze zin in hebben. En niet bang zijn voor wat anderen van ze denken, waar menig Nederlandse band toch wel mee bezig is, heb ik het idee."

"Aan de andere kant: je kunt wel klagen daarover, maar ga naar Engeland en het is precies zo. Daar gaat een band al snel de fashionable kant op, met aalgladde platen. Of neem België: ze hebben op het podium het geluid vaak uitstekend voor elkaar, maar de songs klinken berekend en gemaakt vanuit het hoofd. In Amerika heb je die garagerockscene die alles van elkaar kopieert en al snel gladder wordt. Zo'n Ty Segall bijvoorbeeld: zijn laatste plaat gaat bij mij het ene oor in en het andere weer uit. Hij brengt ook veel te veel platen uit, terwijl zijn eerste nog steeds de beste is."

Voor de nieuwe plaat nam de band alles weer in eigen hand. Toch ziet Fagan wel verschillen met de Do it Yourself-houding van de punktijd: "De tijden zijn natuurlijk veranderd met internet. Je verkoopt veel minder platen maar bent wel makkelijker bereikbaar. Daarom is het juist aantrekkelijk om alles in eigen hand te houden. Hoewel het hard werken is, zijn we uiteindelijk blij dat we het gedaan hebben. Eigenlijk wilden we het altijd al, maar sinds we in dezelfde ruimte repeteren als De Kift ging het snel. We zagen hoe zij dat deden en hadden zoiets van: waarom niet?"

Grotestadsrock
De furieuze postpunk van de groep zou je als benauwende grotestadsrock kunnen omschrijven: "Maar we zijn niet bewust bezig om het wel en wee van Rotterdam erin te laten doorklinken. En hoewel de stad op de hoes van Tape Hiss voorbij komt, net als andere onderwerpen uit de teksten, zoals zebra's en een zinkend schip, zijn we niet bewust bezig met hoe iets voor anderen zal klinken. We gaan puur op ons gevoel af. Dat mijn teksten moeilijk te verstaan zijn, het zij zo. Ik weet wat ik zing, maar vind het niet belangrijk dat ik verstaanbaar ben. Wij maken in eerste instantie muziek voor onszelf. Daarom houden we van platen waar de stem echt in de muziek zit, als een extra instrument."

"Bovendien: luister naar Fela Kuti en je weet niet wat hij zingt, maar toch is het goede muziek. Daarnaast zijn we wat betreft muzikale invloeden niet bezig om deze bewust in onze muziek te verwerken. Een nummer als 'Last Day on Earth' van de laatste plaat zou best oosterse of Afrikaanse invloeden kunnen hebben. Kijk: je hebt bands die reggae gaan spelen en bands in wiens muziek na verloop van tijd een element van reggae sluipt. Dat laatste vinden wij veel natuurlijker en interessanter. De laatste twee nummers van Tape Hiss bijvoorbeeld, zijn echt in de oefenruimte ontstaan uit losse stukken spelen met zijn vieren. Dat speel je daarna nog tien keer en dan komt er structuur in."

Hapering
Rats on Rafts namen de tijd om te werken aan de nieuwe plaat. Uiteindelijk duurde het vier jaar: "We speelden al zeven jaar samen toen onze eerste plaat The Moon is Big uitkwam. Daarna hebben we een jaar constant getoerd en hadden we baantjes hier en daar. We zagen elkaar zo vaak dat de motor van het creatieve proces van nummers schrijven begon te haperen. Dan is het goed om elkaar even een tijdje niet te zien."

"Eigenlijk zijn we daarna weer opnieuw begonnen. En gingen we samenwerken met De Kift, dat kostte eveneens tijd en energie. Je kunt geluk hebben of je kunt pech hebben, maar wij zijn niet in de positie dat we kunnen leven van de muziek, dus je moet gewoon tijd hebben maar vooral tijd nemen. We wilden niet dat het een plaat werd waarvoor je alles maar bij elkaar flikkert omdat je zo nodig een plaat wilt maken. We moesten echt het gevoel hebben: dit is wat we willen."

Weerkaatsing
Tijdens de opnames van Tape Hiss benaderde de band een livesetting in de studio: "We stripten de hele ruimte van geluidsdempende doeken, om weerkaatsing te krijgen. Daarnaast lekte het geluid van de microfoons in elkaar over. Het geluid dat we in die ruimte hoorden, probeerden we terug te krijgen bij het mixen. En dat viel niet mee, want vaak klinkt het veel softer en netter als je het terugluistert in de studio. En dus moet je proberen te benaderen wat je oren registeren wanneer ze hard geluid horen. Dat kun je met bepaalde microfoons doen maar je kunt ook alles op band opnemen en analoog afmixen, wat wij gedaan hebben."

"Je kunt het geluid dan te hard naar de mengtafel sturen en zo krijg je bandcompressie, wat soms heel erg fijn klinkt. Duw je het geluid digitaal te ver, dan gaat het piepen en tikken. Daar valt ook wel weer wat op te verzinnen, maar wij houden gewoon van dat geluid. Natuurlijk is het detailwerk, maar je mist toch een bepaald gevoel als je muziek uit de studio digitaal terughoort. Veel bands die live heel goed zijn, missen op plaat iets levends. Dat is jammer, want daar mag je best iets van terughoren. Bij ons is dat aardig gelukt, vinden we zelf."

Fotografie: Joey Feikens (bovenste drie foto's) en Oscar Anjewierden (onderste foto).

http://www.kindamuzik.net/interview/rats-on-rafts/rats-on-rafts-trekt-zich-nergens-wat-van-aan/25917/
Meer Rats On Rafts op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/rats-on-rafts