• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

De fragiele schoonheid van Zita Swoon

“Op deze plaat ben ik heel dicht bij mezelf gebleven.” Stef Kamil Carlens onderwierp zich de voorbije drie jaar aan een intensieve cursus zelfreflectie. A Song about a Girls is daarvan het mooie resultaat.

Tekst: Dieter Craeye

Publicatiedatum: 05 november 2004

Mocht u nog in het ongewisse verkeren wie er eind dit jaar de ‘beste Belgische plaat van het jaar’ op zijn/haar conto mag schrijven, dan hoeft er alvast niet langer gelobbyd te worden over de meest tot de verbeelding sprekende hoes. Voor A Song about a Girls posteerde Stef Kamil Carlens zichzelf op de (oogverblindende) cover en verkeert er in het fraaie gezelschap van twee even mysterieuze als ijl starende dames op één gitaar. Zowel het beeld als de titel laten ruimte voor interpretatie en als het van Stef Kamil afhangt, blijft dat maar beter zo. “Ik wou gewoon aanduiden dat ik het tegelijk over één en over twee meisjes had. Meer wil en kán ik er eigenlijk niet over zeggen.” Hoewel? “Omdat dit echt mijn plaat was, althans inhoudelijk, vond ik het aannemelijk om een foto van mezelf op de hoes te hebben. Het beeld is héél mooi en romantisch en toch iets méér dan een gewoon portret.”

Intiem
A Song about a Girls is inderdaad een erg intiem werkstuk geworden en – als je er de uitgebreide discografie van Stef Kamil Carlens op naslaat – misschien wel zijn meest introspectieve materiaal tout court. Integer, melancholisch, donker, maar nooit wanhopig. “Na onze vorige plaat moest ik me gewoon eens heel hard met mezelf confronteren. Het heeft uiteindelijk drie jaar geduurd en ik kan niet ontkennen dat het een ingewikkelde periode was. Op deze plaat ben ik heel dicht bij mezelf gebleven. Maar zoals je zelf opmerkt, er zitten ook wel lichtere nummers tussen.”

Wie de plaat intussen voldoende draaibeurten gunde, kan nauwelijks heen om het prominent aanwezige, exotische slagwerk van Kobe Proesmans (voorheen actief bij Wawadadakwa, El Tattoo Del Tigre en Obatala) en vaste drummer Aarich Jespers. Carlens had schijnbaar een blind vertrouwen in z’n nieuwste aanwinst. “Kobe heeft een erg rijk vocabulaire als het op percussie aankomt, wat niet zo verwonderlijk is als je weet dat hij een tijd in Cuba heeft rondgehangen. Op de een of andere manier kan hij gewoon snel analyseren wat een nummer precies nodig heeft om het enigszins te doen swingen. Als je het hem vriendelijk vraagt tenminste! (Lacht.) Waarom zou ik me ook moeien met zaken die Kobe beter aanvoelt dan ik?”

Ook de strijkers zijn nieuw. Een logisch gevolg van Carlens’ ontmoeting met Jeroen Baert. “Eigenlijk wou ik al langer eens iets doen met strijkers. Ik had Jeroen ontmoet bij Bal Des Boiteux, voor wie ik de plaat geproduceerd heb. Toen ik hem later ook betrok bij het schrijven van de filmmuziek waar ik op dat moment mee bezig was, stond er nog weinig in de weg om ook voor de nieuwe Zita-Swoonplaat te gaan samenwerken.”

Supernerveus
A Beatband, Moondog Jr. en dEUS mogen dan inmiddels een heel eind achter ons liggen, we leerden Stef Kamil Carlens het afgelopen decennium kennen als een bijzonder veelzijdig muzikant en songschrijver die helemaal ontbolsterde bij Zita Swoon. Ook als zanger, en daar lijkt hij zich terdege van bewust. “Door thuis op te nemen en alles alleen te doen, had ik de vrijheid om veel te zingen en er de nodige tijd voor uit te trekken. Een stemmetje en nog een stemmetje, tot ik plots met tien sporen zang zat! Nu kan ik het me echt permitteren om arrangementen te maken met mijn stem, terwijl ik die vroeger louter gebruikte om een tekst te zingen. Het is dus min of meer een instrument geworden en dat is wel leuk.”

Eenmaal het podium bestegen, muteert Carlens niet zelden in een zelfverzekerde sjamaan die menig bezoeker van begin tot einde in een beklemmende wurggreep houdt. De studio zal daarentegen nooit z’n favoriete habitat worden. “Hoewel ik er lang aan gewerkt heb, had ik ook nu weer moeilijke momenten. Ik ben gewoon supernerveus als ik een song moet inblikken. Op gitaar of piano heb ik er niet de minste moeite mee, maar dat zingen ... het is en blijft moeilijk voor me!

“Daarnaast ben ik iemand die niet zo snel tevreden is. Recent ook weer, bepaalde dingen waar ik voor de plaat keilang aan gesleuteld heb om ze er juist op te krijgen, gaan op de repetities als een fluitje van een cent. Live ben ik veel rustiger en is stress me volkomen vreemd. In de studio is het elke keer ‘flippen’, ik heb er geen pasklare verklaring voor, maar ik háát het gewoon!”

Chanson
De meest verrassende en tevens een van de meest aangrijpende songs op de plaat is ‘De Quoi à Besoin l’Amour’, een duet met Axelle Red. De collaboratie met deze bestverkopende Belgische zangeres (én halfgodin in Frankrijk), zat er dan ook al langer aan te komen. “Ik had haar al een paar keer ontmoet, temeer omdat we al vaker samen zongen. Vooralsnog enkel live en nu wou ik dat toch echt eens vastleggen op plaat. Ach, Axelle is gewoon een fantastische artieste en ik ben heel blij met de song. Hij is in een zekere traditie geschreven, die van de Franse chanson. Een bemerking die ik me pas later gemaakt heb. Het nummer is echt anders dan al mijn andere songs en dat wijst misschien wel op een bepaalde evolutie.”

En de overgang naar het Frans. Hoe zat het daarmee? “Mijn vrouw is Franstalig, dus ik spreek thuis altijd Frans. Hoewel ik het niet supergoed spreek, is de taal toch redelijk naturel voor me. Het schrijven is natuurlijk nog een ander paar mouwen en daar heb ik wél hard moeten aan werken.”

Waits
De intro van ‘Remember to Withhold’, het slotnummer, kon dan weer zo ontsnapt zijn uit de sublieme trilogie die Tom Waits halverwege de jaren tachtig op de mensheid losliet. Als we Carlens hiermee confronteren, kan hij een schaterlach nauwelijks onderdrukken. “Ja, absoluut! Ik vind Tom Waits gewoon fan-tas-tisch! Rond mijn twintigste heb ik een paar jaar uitsluitend naar Waits geluisterd en dat zul je wel altijd blijven horen. Ik ben trouwens niet alleen, hoor, want ook de andere mensen van Zita Swoon zijn gek op hem. De demo van ‘Remember to Withhold’ was echter lang niet zo ‘Waitsiaans’. Thomas en Tobe – onze blazerssectie – hebben er uiteindelijk nog die trombones aan toegevoegd en daardoor klinkt het inderdaad heel erg Waits. Maar ik ben sowieso een superfan!”

De beresterke single ‘Thinking about You All the Time’ staat net als de andere songs op A Song about a Girls mijlenver verwijderd van eerdere disco-uitstapjes als ‘Disco’ en ‘The Banana Queen’, tot dusver de twee grootste hits van Zita Swoon. Het lijkt er dan ook op dat bij de leden van Zita Swoon spontaan het angstzweet uitbrak bij de vrees om zichzelf te herhalen. Carlens is het hier echter niet mee eens. “Ik denk het niet, ik hou net van groepen die elke keer dezelfde plaat maken. Morphine bijvoorbeeld klonk altijd hetzelfde, maar evenveel keer kei-goed! Het verschil zit hem gewoon in het feit dat een groep als Morphine altijd gestuurd werd door één persoon en dat hoor je ook. Wij daarentegen werken echt als groep, hoewel op deze plaat wat minder, en de muzikanten evolueren natuurlijk ook door de jaren heen.”

Zita Swoon is alvast ook verlost van de immense druk die vaak opgelegd wordt door een major-maatschappij. Met Chikaree verzekerde de band zich al eerder van een eigen label, promotie en distributie zijn vanaf heden in handen van het Brusselse Bang!-label, dat nog steeds gezien mag worden als dé ontdekker van dEUS en het afgelopen jaar ook een belangrijk aandeel had in het plotse succes van een heleboel getalenteerde Waalse bands.

Stef Kamil Carlens voelt zich alvast comfortabel onderdak en had deze keer niet de minste behoefte om met een nieuwe monsterhit op de proppen te komen. “‘Disco’ was inderdaad een echte hit, met twaalfduizend verkochte singles, wat naar Belgische maatstaven een groot succes is. We hadden dit echter totaal niet verwacht en dus zag ik er wel graten in om dat nog eens te proberen met ‘The Banana Queen’. Uiteindelijk was het ook niet meer dan een experiment, hoor. Met deze plaat heb ik die drang volledig losgelaten, omdat ik eens helemaal mijn goesting wou doen. Tijdens het schrijven heb ik dan ook op geen enkel moment gedacht: ‘Dit moet een single zijn’. Desondanks is het een redelijk toegankelijke plaat geworden. Het is er een die je bevalt of niet.”

De eerste liveoptredens zijn inmiddels achter de rug en daarin bewees de band ondanks de interne personeelswissels nog steeds een bijzonder coherent geheel te zijn. Nochtans geen evidentie met een negenkoppige band, inclusief het vrouwelijke achtergrondkoortje Radio Candip. “Als ik die vroeger was tegengekomen, hadden ze een prominentere rol op de plaat gekregen. Weet je, we hebben nog nooit zoveel gerepeteerd als voor deze tournee. Met het vertrek van Björn (Eriksson, dc) en Thomas (De Smet, dc) en de komst van Kobe, nog relatief nieuw, en Joris Caluwaerts (piano) en Bart Van Lierde (bas) was de groep nogal door elkaar gegooid, dus moest het ook allemaal goed in elkaar steken.” Voor alle duidelijkheid: ook multi-instrumentalist Tom ‘2000 Monkeys’ Pintens huist nog altijd in Zita Swoon, al neemt die voortaan enkel de gitaarpartijen voor z’n rekening.

Buitenland
Hoe ambitieus is Stef Kamil Carlens nog op zijn vierendertigste? “Commercieel gezien ben ik nooit echt ambitieus geweest. Met dEUS en in mindere mate Zita Swoon zijn er op dat vlak wel momenten geweest dat het echt goed ging en dat wil je dan toch even vasthouden. Bovenal wil ik gewoon goede platen blijven maken en verder evolueren als songschrijver. Ambitieus?” (Denkt lang na.) “Als beeldend kunstenaar ben ik bijvoorbeeld heel ambitieus, daarin zou ik ooit nog wel ‘ns furore willen maken. Wat de muziek betreft, hoop ik nog altijd stiekem dat het ook in het buitenland eens gaat marcheren. In Parijs hebben we ooit een show gedaan voor zevenhonderd man en dat was lang niet slecht. We hebben trouwens veel gespeeld in Frankrijk.

"Voor de nieuwe plaat zijn we nu een netwerk aan het zoeken om die ook in het buitenland te promoten en momenteel loopt dat aardig. We werken er hard voor en zijn nog steeds ambitieus, maar niet op een maniakale manier. Buitensporige illusies koesteren we niet, al hopen ‘we’ natuurlijk wel dat het gaat lukken. Ik zeg ‘we’, want achter Zita staat een heel team!”

We hopen het voor ‘hen’ en het mag duidelijk zijn dat Stef Kamil het hier niet over de pasgeboren spruit van Koen Wauters had.

Na een bescheiden tour door België, Nederland en Italië valt Zita Swoon ook de komende maand uitgebreid in onze contreien te bewonderen:
3-11 Den Hemel (Zichem) 4-11 CC (Dranouter) 5-11 Roma (Antwerpen) 6-11 Le Salon (Silly) en 23-11 Patronaat (Haarlem) 24-11 Doornroosje (Nijmegen) 25-11 Tivoli (Utrecht) 26-11 Hallen van Schaarbeek (Brussel) 27-11 Melkweg (A’dam)

» Lees de recensie

http://www.kindamuzik.net/interview/zita-swoon/de-fragiele-schoonheid-van-zita-swoon/7746/
Meer Zita Swoon op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/zita-swoon