• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

Tortoise

Grootheden uit Chicago redden zich ook zonder Konono No. 1 uitstekend.
25 mei 2005, Tivoli de Helling, Utrecht (NL)

Tekst: Atze de Vrieze

Publicatiedatum: 30 mei 2005

Het had haast iets van een herdenking. Op het grote scherm, bestemd voor de visuals van Tortoise, werd vlak voor het optreden van die band een filmpje vertoond van Konono No. 1. We zien een grote groep straatmuzikanten uit Kinshasa, die een even merkwaardige als indringende mengeling van afrobeat, krautrock en opgefokte electronica voortbrengen. Stralend middelpunt is de likembé, een traditioneel instrument dat zich het beste laat omschrijven als een duimpiano. Gesteund door krachtige percussie heeft het instrument een haast hypnotiserende werking. Konono No. 1 zou vanavond eigenlijk het voorprogramma verzorgen, maar mocht wegens visumproblemen Nederland niet in. Zonde, want de band zou de ideale support voor Tortoise geweest zijn.

Op het eerste gezicht hebben de twee vrij weinig met elkaar van doen. Konono een Afrikaanse band, Tortoise een instrumentale rockband uit Chicago. De Amerikaanse band mag zonder overdrijven tot de reuzen van de hedendaagse instrumentale muziek gerekend worden. De band leverde de afgelopen tien jaar een hand vol klassieke albums af, te beginnen bij Tortoise en Millions Now Living Will Never Die, voorlopig eindigend bij het vorig jaar verschenen It’s All around You.

De hoge standaard van de albums weet de band moeiteloos vast te houden op het podium. Meer nog dan op het studiowerk blijkt dat de basis van Tortoise in de zwarte muziek ligt, met name bij de ritmisch georiënteerde jazz uit de jaren zeventig. En hoewel Tortoise feitelijk niets met wereldmuziek te maken heeft, doen sommige ritmes toch onmiskenbaar sterk denken aan afrobeat. En toch is Tortoise zonder twijfel een blanke band, stevig verankerd in witte genres als postrock en indie.

Invloeden te over, maar Tortoise blijft toch vooral een genre op zich, en van een technisch zeer hoog niveau. De bandleden wisselen constant van instrument, soms zelfs binnen een stuk. Dat de kracht van de band in de eenvoud ligt, klinkt op het eerste gezicht misschien vreemd. De groep zoekt per slot van rekening constant tegendraadse ritmes en gecompliceerde structuren, vrijwel zonder contact met het publiek te maken. De band speelt geregeld met twee drummers tegelijk, die elkaar lijken uit te dagen. Maar steeds ligt onder het uitdagende experiment een eenvoudig thema verborgen. Of het nou de vibrafoon is, de toetsen of de bas, vrijwel constant is er één instrument dat toegankelijk blijft. De luisteraar heeft zo constant iets om zich aan vast te houden. Het is juist dit element, in combinatie met de stuwende ritmes, dat de hypnotiserende werking van de muziek teweeg brengt.

Gaandeweg het optreden wordt de muziek langzaam maar zeker heftiger en donkerder. Eigenlijk wordt daarbij de climax al vóór de toegiften bereikt. Dat is jammer, maar ook niet meer dan dat. Het is namelijk maar een kleine kanttekening bij het feit dat Tortoise vanavond zijn status als grootheid bevestigt.

foto uit het archief, genomen door Greetsia Tent

http://www.kindamuzik.net/live/tortoise/tortoise-9641/9641/
Meer Tortoise op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/tortoise