• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

Tortoise: Wij improviseren veel minder dan men wel denkt

Het is altijd weer afwachten hoe een nieuwe plaat van Tortoise gaat klinken. Sinds het titelloze debuut uit 1994 heeft het collectief uit Chicago zich constant vernieuwd, hoewel de band van meet af aan is gearchiveerd onder het vakje "postrock". In de loop der jaren is er steeds meer jazz in het geluid gekropen, wat voorlopig het meest tot uiting kwam op TNT, het prachtige album uit 1998. Opvolger Standards (2001) was veel meer rock-gericht. Op het nieuwe album It's All Around You gaat het gezelschap verder waar TNT ophield.

Tekst: Dave Roozendaal

Beeld: Arjen van de Merwe

Publicatiedatum: 25 maart 2004

"TNT was de eerste plaat waarop we echt met computers werkten," vertelt drummer Dan Bitney. "We namen de muziek op en gooiden vervolgens alles in Pro Tools om het te bewerken. Op Standards wilden we vervolgens inderdaad meer een rockstructuur voor de composities, we wilden een rauwer geluid ook. Toch vind ik de nieuwe plaat meer een voortzetting van Standards dan van TNT wat betreft de werkwijze. We hebben alles gewoon analoog opgenomen, op tape. Dat geeft toch het warmste geluid, hoe je het ook wendt of keert. En we hebben ook niet zo veel geïmproviseerd, net als op Standards, waar we dat op TNT juist wel veel deden. Ik denk sowieso dat mensen denken dat we veel meer improviseren dan we in werkelijkheid doen. Misschien lijkt het alsof al ons werk gebaseerd is op improvisatie, maar dat is dus niet zo. Eigenlijk zijn alleen 'Dot/Eyes' en nog een ander nummer waarvan ik de titel niet meer weet, het staat ook alleen op de Japanse versie van It's All Around You, geïmproviseerde nummers. En vraag me niet waarom er op de Japanse versie meer tracks staan, want ik weet het niet. Geldklopperij, denk ik. Het was een idee van de platenmaatschappij, ik ben het er totaal niet mee eens. Maar goed, laat ik dáár maar niet over doorgaan, want dan word ik kwaad. Waar was ik? Oh ja, improvisatie. Live improviseren we wel veel, maar op plaat dus niet."

Bitney is, net als zijn bandgenoten, naast Tortoise ook actief in verschillende andere projecten. Zo vormt hij samen met o.a. collega-drummer John Herndon en gitarist Jeff Parker de jazzgroep Isotope 217, en was hij aktief in het funkgezelschap Uptighty. "Uptighty, haha, dat is lang geleden! Die zijn in 1996 uit elkaar gegaan. Ik speelde daarin als vervanger van John Herndon, die was er als één van de eersten bij, samen met Leroy Black van Wilco. Op het einde waren we met ons zeventienen, een beetje zoals Funkadelic en Parliament in de jaren zeventig. Dat soort muziek speelden we ook. Mooie tijd wel, we hebben eens een tour gedaan in El Salvador, dat was ... weird. Met Isotope zijn we ook een beetje op een dood spoor geraakt, moet ik zeggen. Ik weet niet hoe het komt, ik wil wel, ik mis het ook erg moet ik zeggen. Maar ik ben de minst actieve van allemaal, de anderen spelen in veel meer zijprojecten dan ik dus misschien kunnen ze het niet meer opbrengen om ook nog met Isotope te spelen. De muziek is daar wél geheel gebaseerd op improvisatie, dus wellicht zijn de ideeën een beetje op. Ik speel momenteel eigenlijk alleen in Tortoise en af en toe bij Talulah, een rockband die verder alleen uit vrouwen bestaat. Daar beleef ik wel heel veel lol aan. De zangeres vroeg me laatst of ik het niet saai vond om 'gewoon' rock te spelen, maar ik zei dat ik alleen maar blij was dat ik bij het begin van de nummers gewoon tot vier kan tellen in plaats van tot negeneneenhalf. (lacht) Ik heb dus vrij veel tijd nu, die ik vooral besteed aan het zoeken van een nieuw huis en het voorbereiden op de nieuwe Tortoise-tour. En ik deejay ook vrij veel, al moet je je daar niet al te veel bij voorstellen hoor. Ik draai vooral in Chicago, in een kroegje waar geen dansvloer is, dus ik kan lekker draaien wat ik wil. Morgen draai ik in Oslo, omdat ik daar dan toch moet zijn voor een persdag, dus dat is wel leuk. Ik heb een vrij uitgebreide selectie mee, van standaard jazz tot krautrock, Can en Neu! en zo, en ook dingen als Anti-Pop en Underground Resistance. Ik kijk gewoon een beetje de kat uit de boom, draai gewoon wat en als ik zie dat een bepaald iets erg wordt opgepikt dan borduur ik daarop voort. als mensen gaan dansen dan draai ik nog wat langer de meer dansbare dingen, en als ze blijven zitten dan doe ik het rustig aan. Maar om terug te komen op de zijprojecten, Tortoise geldt voor iedereen toch wel als de thuishaven, de plaats waar iedereen naar terugkomt met nieuwe ideeën en inspiratie."
Het spelen in andere bands helpt Bitney ook zijn stijl te verbeteren. "Ik ben geen geschoolde drummer. Eigenlijk ben ik saxofonist, dat weten veel mensen niet, maar daar heb ik voor gestudeerd. Maar op een gegeven moment leek het me leuk te gaan drummen dus ben ik dat steeds meer gaan doen. En bassen. Door met andere projecten in de weer te zijn leer ik ook veel bij, ik veronderstel dat ik dat wel meeneem als we met Tortoise aan het componeren slaan."

Tortoise wordt door velen gezien als één van de voornaamste exponenten van de postrock. "Ach," zegt Bitney, "geen enkele muzikant wil in een hokje gestopt worden, maar het heeft weinig zin ertegen te protesteren. Het maakt ook niet zo veel uit, eigenlijk. De mensen vinden je muziek goed of niet, wat voor etiketje er ook op geplakt wordt. Toen we begonnen hadden we er geen idee van dat het tot dit uit zou groeien, we wilden gewoon lekker spelen. Maar ineens werden we uitgeroepen tot postrockvoormannen en konden we leven van de muziek. Dat is een luxepositie, zeker voor muzikanten die niet in de mainstream bezig zijn. En dat andere artiesten door ons geïnspireerd worden is gewoon een eer. Wij zijn blij dat we kunnen spelen. Ik heb wel erg veel zin om aan de nieuwe tour te beginnen, want live spelen is het mooiste wat er is." Zeker nu de band, zoals gezegd, in de studio minder improviseert. "Inderdaad. We hebben net als op TNT weer alle analoge opnamen bewerkt in Pro Tools, dus, om terug te komen op je eerdere vraag, in die zin is It's All Around You weer wél een beetje een voortzetting van die plaat werkten. Het werken met computers geeft veel vrijheid, omdat je met de opnames kunt doen wat je wil, maar tegelijkertijd wordt het geheel ook weer veel gestructureerder." Maar ook de sfeer en de muziek op het album hebben meer gemeen met TNT dan met Standards. "Ja, dat is wel zo. Het is inderdaad minder rock dan Standards. Ik zit mezelf hier weer tegen te spreken, hè? (lacht) We hebben wel veel minder gesampled dan op TNT. Eigenlijk alleen onze eigen ingespeelde stukken." En het intro van The Beatles' 'Bungalow Bill'. Lachend: "Nee nee, dat is geen sample! Dat is gewoon een standaardriedeltje dat in de mellotron zit! A Tribe Called Quest heeft het ook gebruikt, in 'I Left My Wallet in El Segundo'. Nee jongen, déze win je niet van me!"

It's All Around You wordt uitgebracht op Thrill Jockey en wordt gedistribueerd door Bang!
»  Lees de recensie

http://www.kindamuzik.net/interview/tortoise/tortoise-wij-improviseren-veel-minder-dan-men-wel-denkt/5504/
Meer Tortoise op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/tortoise