• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

Swans / Pharmakon

Zelfs in Swans' inktzwarte universum breekt de zon weleens door.
26 september 2014, Paradiso, Amsterdam

Tekst: Martÿn ter Haar

Beeld: Niels Vinck

Publicatiedatum: 30 september 2014

Swans speelt altijd lang en Paradiso wil graag geld verdienen met de Bassline-avond, dus begint voorprogramma Pharmakon haar set al om half acht. Precies een kwartier later houdt ze er alweer mee op. Daarna kan het publiek drie kwartier lang naar de gebruiksklare backline van Swans staren. Pharmakon heeft voor haar noise namelijk alleen een bijzettafeltje met apparatuur nodig, dat gemakkelijk voor de vrachtwagen vol versterkers van Swans past en na het concert simpel het podium afgedragen kan worden. Dit had beter gepland kunnen worden.

Een optreden van een kwartier is niet ideaal om een beeld te krijgen van een artiest. Wat Margaret Chardiet laat horen aan drilboorbeats klinkt niet verkeerd en het lijkt ook te refereren aan het vroege werk van Swans. Jammer dat haar gekrijs vooral overkomt als een pose en geen echte angst of woede uitstraalt.

Swans [foto's] heeft net een nieuw album uit, het alom bejubelde To Be Kind, maar dat is voor Michael Gira en zijn mannen alweer oud nieuws. Een flink deel van de set bestaat uit nieuw materiaal, dat voor een deel zelfs zijn première beleeft in Paradiso. Ook die composities - van songs kun je eigenlijk niet spreken - liggen in het verlengde van de muziek die Swans maakt sinds zijn comeback: een variant op het werk uit de beginperiode van de band, dat door een flink shot krautrock meer organisch wordt. Tientallen minuten lang wordt een groove op één of twee akkoorden aangehouden, waarbij Gira als een dirigent aan zijn bandleden aangeeft waar de wisselingen in het arrangement zitten. Zo blijft er altijd sprake van variatie, ook al is die minimaal.

Bij de muziek van Swans is het onvermijdelijk dat je er soms helemaal door wordt meegesleurd, maar op andere momenten in het concert even de concentratie verliest, zelfs bij het van Swans bekende stevige volume. Die golfbeweging in beleving is inherent aan het soort muziek dat de band maakt. Het kan zelfs zomaar gebeuren dat je er 'niet in komt' (die kans is vrij groot als je op een festival even een stukje meepikt). Het geweldige van Swans in de huidige incarnatie is dat de muziek je wel tachtig of negentig procent van de tijd in haar greep kan houden, hoe lang de band ook op één akkoord doorgaat.

Waar je als toeschouwer nog af en toe de concentratie kan laten vieren, moeten de muzikanten het hele concert bij de les blijven. Geen alcohol dus, maar bronwater, waarbij opvalt dat enkele bandleden de voorkeur geven aan het chique San Pellegrino boven de Spa Blauw van het huis. Misschien dat de enorme dot kauwgom die slidegitarist Christoph Hahn het hele optreden fanatiek herkauwt, nicotinekauwgom is.

Het enige bandlid dat buiten het strakke stramien mag treden, is percussionist Thor Harris. Die is in de beste krautrockhippietraditie niet alleen druk in de weer met allerlei slagwerkinstrumenten, maar hij heeft ook een zelfgemaakte driesnarige variant op een viool en tovert nog een trombone tevoorschijn. De manier waarop hij met het instrument omgaat, wijst er sterk op dat hij het eigenlijk niet beheerst. Niet verwonderlijk dat Harris erg zacht in de verder heldere mix staat. Helaas geldt dit ook voor de vocalen van Gira.

Gira is verder verrassend ontspannen en positief. Waar hij bij eerdere recente optredens regelmatig zijn onvrede over de bandleden liet blijken, vindt Gira nu alleen dat Hahn zijn versterkers net iets anders had moeten neerzetten (die worden dan ook zonder pardon verschoven) en dat de lichtman de bezoekers vooraan niet moet verblinden met de spots. Sowieso is Gira bijzonder vriendelijk tegen het publiek. Hoe kan het ook anders: de band is een machine. Vorige keer was het nog een driekwart gevuld Patronaat, nu is het een bijna vol Paradiso en straks waarschijnlijk een nog drukker Le Guess Who? En waar tijdgenoten als Nick Cave het publiek zien vergrijzen, trekt Swans tamelijk verrassend een hoop jonge fans. Zelfs in het inktzwarte universum van Swans moet de zon dan een keer doorbreken.

http://www.kindamuzik.net/live/swans/swans-pharmakon/25334/
Meer Swans op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/swans