• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

Giant Sand heeft een nieuwe balans gevonden

"Erg veel water hier", constateert Howe Gelb. De leider van Giant Sandgeniet van het prachtige uitzicht over Amsterdam vanuit de elfde verdiepingvan het voormalige PTT-gebouw, thans een trendy café. De cd Is All OverThe Map en een nieuwe tournee van Giant Sand door Nederland vormen deaanleidingen om een gesprekje te wagen met de wispelturige en briljantesongsmid en muzikant uit Tuscon, Arizona.

Tekst: Ronald Besemer

Publicatiedatum: 17 september 2004

Er zijn perslui voor en na mij die een onderhoud met Howe Gelb hebben aangevraagd. Niet iedereen is even goed bekend met het werk van de man die eens als de Godfather van alternative country is bestempeld. Wel blijkt iedereen ervan doordrongen dat de man onberekenbaar kan zijn. Het oeuvre van Giant Sand en de vele gedenkwaardige optredens die hij met de band in Nederland gaf, zijn doortrokken van vondsten, vreemde capriolen en absolute brille van 's mans persoonlijkheid. Vandaag echter is hij goed gestemd, buitengewoon vriendelijk en bereid om aan de tand gevoeld te worden. Zolang de espresso maar vloeit.

Heb je Mojo gezien? Het is nu officieel dat Giant Sand een americanaband is.
"En we staan nummer zeven in Mojo's lijst van belangrijkste americanaplaten. Zeven is oké."

Je lijkt me niet iemand die zijn muziek graag gelabeld ziet.
"Klopt. Maar ik begrijp de behoefte om muziek te categoriseren. Mensen hebben nu eenmaal weinig tijd in hun drukke levens. Dingen moeten op een vaste plek neergelegd worden, anders zie je ze niet meer."

Je hebt de bezetting van Giant Sand geheel vernieuwd.
"In ons eerste decennium veranderde de line-up doorlopend. In het tweede decennium werd ik lui en bleef alles bij het oude. Inmiddels zijn we in het derde decennium aanbeland en het begint meer en meer op de eerste tien jaar te lijken. Ik heb tegenwoordig een ruimer aanbod van muzikanten om uit te kiezen."

John Parish kennen we, maar hij is vast geen officieel lid van Giant Sand?
"John drumde sommige stukjes en hij produceerde de plaat. Beschouw hem als parttime bandlid."

Er deden eerder nogal wat verhalen de ronde over de problemen die John met Giant Sand ondervond. Hij beklaagde zich erover hoe zwaar het was om met jou te werken.
"Arme John."

John kreeg de opdracht van V2 om jullie te produceren, maar jullie leverden niet het materiaal dat V2 wilde horen en de maatschappij cancelde de release van Chore of Enchantment.
"Mijn beste vriend met wie ik tweeëntwintig jaar optrok, stierf zes weken voordat ik met John zou gaan werken. De sessie voor Chore vond plaats in precies dezelfde ruimte als die waarin ik opnamen had gemaakt van mijn vriend Rainer Ptacek, twee weken voor diens dood. Toen ik met Giant Sand in die ruimte zat, hoorde ik niks in mijn stem dat mij beviel. Alles wat ik deed, droeg de sporen in zich van de dood van Rainer. Later, toen ik de opnamen van Giant Sand beluisterde, hoorde ik dit allemaal niet meer terug. Het klonk prima, John had gelijk. Maar destijds dacht ik dat alle zwaarmoedigheid van het moment erin zat. En ik wilde geen plaat maken die daarnaar klonk. Te pijnlijk."

Toch was je er op een gegeven moment wel tevreden over. Je bracht het meeste later uit op je eigen Bootleg Series.
"Precies! Omdat ik inzag dat het behoorlijk goed was wat hebben gemaakt."

Maar V2 bleef mokken?
"Ik heb V2 nota bene de eerste demo's van Grandaddy bezorgd. V2 vroeg ons eigenlijk niet zo veel. Eén nummer maar wilden ze dat op de radio gedraaid kon worden. Een nummer met een begin en een einde. Ik doe dit al lang genoeg om te weten hoe je zoiets maakt. Maar de timing was gewoon verkeerd. Tegen de tijd dat we de plaat klaar hadden, zat er weer iemand anders bij V2 die de plaat moest beoordelen. Die vond hem te indie klinken. O, ik zou wensen dat ons huidige label Thrill Jockey er van begin af aan voor ons was geweest."

Je laatste drie platen zijn daarop uitgebracht.
"En dan tel je mijn soloplaten niet eens mee. Je weet dat ik zelf ook een klein label heb? Twee pianoplaten heb ik daarop uitgebracht, die Thrill Jockey voor ons distribueert. We hebben echt een goeie relatie. En dat naast ons bootleglabel."

Dat is een gejat idee natuurlijk, die Bootleg Series. Met dank aan Bob Dylan. Je hebt al een tamelijk independent positie en toch zoek je nog naar nieuwe wegen.
"Er is altijd meer muziek. Wat moet je dan? Ik breng het materiaal uit voor de mensen die het willen horen. We promoten het niet en maken er geen drukte over. Van tijd tot tijd verschijnt er gewoon iets extra's. Tegenwoordig is het niet zo duur om die dingen te maken. Dus brengen we het uit, naast ons reguliere werk. Het is goede toursupport, we verkopen er veel van na optredens. Van maatschappijen heb je niet veel te verwachten qua ondersteuning bij tournees. Dus verkopen we onze eigen dingen nu voor weinig geld. Dat biedt ons net genoeg extra middelen om de hotelkamer van te betalen."

Terug naar de band. Opvallend is de nieuwe drummer met een nieuwe sound.
"De hele ritmesectie is vervangen. Joey Burns en John Convertino [thans Calexico - KM] hebben andere banen."

De eclips van GS, zeggen sommigen.
"Mojo schrijft dat we herenigd zijn op één track van de nieuwe plaat, maar dat is onzin. Polly [PJ Harvey - KM] zegt dat we nu de beste band ter wereld zijn."

Dat is aardig.
"Het coole is dat Mojo denkt dat we terug zijn, dat Giant Sand herenigd is."

"Die gasten zijn er eigenlijk al jaren niet meer bij als echte bandleden. Maar het idee bestaat dat ze er al een eeuwigheid bij zijn."

Ik heb je anders nog wel met Joey en John gezien. Was in 2002, denk ik.
"Voor de optredens waren ze erbij. Maar niet altijd op plaat. Oké, John speelt wat meer maar Joey haalt de helft niet."

Ken je die uitspraak over Elmore James? Hij zou zijn hele carrière op één riff van Robert Johnson gebaseerd hebben.
"En van wie zou die hem hebben?"

Wat zeg je van de stelling dat Calexico met één of twee ideeën van Giant Sand is gaan lopen en er een hele carrière op heeft gebouwd?
"Een tijdlang klonken ze te veel als Giant Sand. Ze zijn begonnen als tweemansformatie met precies dezelfde apparatuur die John en ik gebruikten als tweemansgroep. Ze leenden mijn gitaren en versterkers. Ik kwam een keertje binnenwandelen toen ze aan het spelen waren en het leek wel of ik dood was, niet meer bestond. Ze hadden me vervangen. Ik begrijp niet hoe met name Joey zich daar goed bij voelt. John verwijt ik niks. Ik ken hem al zo lang. Alles wat hij wil, is zoveel mogelijk spelen. Van Joey weet ik echter dat hij niet in staat is om langere relaties met mensen aan te gaan. Niet met mij, en niet met vrouwen. Dat zit in hem. Hij gaat helemaal op in de businesskant."

Hij heeft anders wel een leuke carrière. Hij is de Elmore James van Arizona.
"Ja, en hij komt niet eens uit Tucson. Ik heb hem er zelf aan zijn haren naartoe gesleept. Hij was zo'n California coastal kid. Maar het werd wel een kwestie in de band. Joey deed dingen die ik anderen niet zou aandoen. Dat bracht onrust met zich mee. Aan de andere kant hebben we wel bijna tien jaar lang een goede tijd samen gehad."

Inmiddels is de zogenaamde Gelb familia uitgebreid met een flink aantal klassemuzikanten. Zoals de geweldige Vic Chesnutt die af en toe opduikt op je platen.
"Oh yeah."

Victoria Williams, de jongens van Grandaddy?
"Ik zou een prima A&R-functionaris zijn geweest."

Hoe komt het dat al die muzikanten bij jou de deur plat lopen?
"Ik weet het niet. Komt veel toeval bij kijken. Vaak zijn ze gewoon in de buurt. Met uitzondering van Polly, die ik al lang ken."

Zij kwam speciaal voor jou naar Arizona gevlogen. Da's geen toeval.
"Nee, maar haar ken ik via John Parish. Polly en ik bleken veel gemeenschappelijk te hebben. We voelen ons op ons gemak in elkaars gezelschap. Ik ben echt dol op haar en op haar performances. Ik ben dol op haar ouders, die ik goed ken. Zoals zij Polly zagen opgroeien, dat leek op mijn relatie met mijn dochter Patsy. Heb je haar gezien? Ze is bij me en loopt hier ergens rond."

Polly is niet de enige. Op elke Giant-Sandplaat spelen bijzondere gasten. Wat is dat toch?
"Dat weet ik niet. Of we een cult-band zijn? We zijn geen muzikanten-muzikanten. Nu je me dwingt erover na te denken, zou ik zeggen: het is een inspiration of allowance."

Op de nieuwe plaat Is All Over the Map staat een prachtige song over de kracht van New York.
"En de tragedie van 9-11."

NY is ver bij Arizona vandaan. Wat waren je gevoelens?
"Toen de torens instortten, moest ik denken aan de kinderen die erin zaten en de ouders die daarover bericht zouden krijgen. Het hele gebeuren is nog steeds ongelofelijk. Vreselijk. Er zaten mensen uit alle uithoeken van de wereld in die torens. Ik ben zo enorm onder de indruk van de kracht van de stad die dat overleeft, die de kracht heeft om door te gaan. Ik ben erg onder de indruk van NY."

Heb je geen problemen met de Amerikaanse politiek, die zich dit drama toeeigent voor eigen gebruik?
"O, zeker wel. De politiek is pervers. Daar moet je vandaan blijven. Tegen het licht van de grootheid van de geschiedenis zijn de politici van vandaag betekenisloos. Ik zou nooit enige energie aan de politiek willen verspillen. Politici hebben hun eigen agenda, hun eigen beweegredenen. Als je hen ziet, vraag je je af of de duivel misschien toch aan de macht is op aarde."

Is dat geen mooi onderwerp voor een song?
"Ik houd me daar niet mee bezig. Ik denk in termen van moleculen die zich in beweging zetten. Waarom de eerste van zijn plek gaat en de volgende doet bewegen. En waarom wij de dingen doen die wij doen. Daar zit meer mysterie in. Politiek kent geen mysterie."

Dat proces dat je zojuist beschreef, gaat dat ook op voor je eigen songschrijven? Rommel je maar wat aan tot er vanzelf iets beweegt of zwoeg je hard op je songs?
"Nee, dat klopt wel. Al is het hard werk om je achteraf alles te herinneren en alle stukken bij elkaar te zoeken. De werkdruk is vrij hoog. Ik heb drie kinderen en een gezin. Moeilijk om alles te combineren en goed te doen. Kristin Hersh is mijn heldin. Zij heeft nog meer kinderen, vier geloof ik."

Je hebt de nieuwe Giant Sand in Denemarken opgenomen. Om de kinderen te ontlopen?
"Nee hoor, ik had ze bij me! De reden dat we erheen gingen was dat we een wat aardser gevoel wilden creëren met de band."

Je hebt iets met Denemarken.
"Mijn vrouw is Deense. Daarom."

Markeert de plaat een nieuwe fase voor Giant Sand?
"Ik moest een nieuwe balans zoeken. Het was goed met John en Joey, die bij iedereen bekend staan als de tweeling, de Siamese Calexico-tweeling. Hen moest ik loslaten."

Het is een prachtig moment tegen het einde van je plaat als Vic Chesnutt invalt op de reprise van 'Classico'.
"O man, elke keer als ik dat hoor moet ik huilen. Hij was in Denemarken toen we het nummer opnamen. Ik wilde de song eerst bewaren voor Marianne Faithfull. Het was een mooi nummer voor haar nieuwe plaat, dacht ik. Toen Vic in de buurt was, wist ik: deze is voor Vic."

Denk je dat Vic Chesnutt de beste hedendaagse songschrijver is?
"In Amerika. Ik ken niet alle songschrijvers in alle landen, maar als ik afga op wat ik weet en wie ik ken, dan is hij de beste. Yeah."

http://www.kindamuzik.net/interview/giant-sand/giant-sand-heeft-een-nieuwe-balans-gevonden/7193/
Meer Giant Sand op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/giant-sand