• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

• dossiers
• festivals
• columns

ernaast

Hiphop in de jaren tien: de tussenstand

Hiphop trekt ook in het tweede decennium onverminderd met zijn machete over onbegane paden en het blijft voortdurend topmuziek produceren. Zijn er de afgelopen vijf jaar eigenlijk trends te bespeuren? Wat waren de belangrijkste ontwikkelingen en welke albums zullen wij ons nog lang heugen? Niels Waarlo licht je in.

Tekst: Niels Waarlo

Publicatiedatum: 26 januari 2015

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: dit is tot dusverre het hiphopdecennium van de collectieven. Misschien was de jeugdige groep rappers die in het kielzog van de veelbesproken Tyler, the Creator volgde wel de belangrijkste: Odd Future Wolf Gang Kill Them All. Hun losbandige muziek en typische, kale sound eisten al snel een grote rol op in de huidige hiphopscene. Earl Sweatshirt, Domo Genesis, Frank Ocean en Tyler zelf duiken tegenwoordig voortdurend op bij relevante projecten. Opvallend genoeg zijn Frank Ocean en Earl Sweatshirt echter degenen die de meeste lof oogstten met solowerk, daar waar Tyler, the Creator wisselvalliger bleek.

Hoe dan ook, je kunt wel concluderen dat het Tyler gelukt is om zijn vrienden the game in te slepen. Daar slaagde A$AP Rocky met zijn A$AP Mob toch minder goed in. Ook hier een grote hype, een bejubelde mixtape en singles van de groepsleider, gevolgd door een album dat flinke aandacht kreeg. Ook hier een crew die door de groepsleider aan het grote publiek werd voorgesteld, met onder meer een A$AP Mob-mixtape en gastoptredens. Alleen A$AP Ferg slaagde er echter in zich zichtbaar te maken.

Bij grote groep nummer drie, het uit Los Angeles afkomstige Black Hippy, ging dat heel anders. Dat is niet zo gek, want we praten niet over een leider met zijn gevolg, maar over een aantal sterke individuen met elk een eigen karakter. Het gaat om Kendrick Lamar, Schoolboy Q, Ab-Soul en Jay Rock. In volgorde van hedendaags succes, mogen we wel zeggen. Vooral Kendrick Lamar heeft zich immers tot de absolute top opgewerkt dankzij zijn bejubelde conceptalbum Good Kid, m.A.A.d City (2012) en zijn veelbesproken verse in 'Control'.

De machetedragers
Naast het opvallende aandeel van collectieven valt vooral de toenemende experimenteerdrang binnen het genre op. Experimentele hiphop bestaat al langer dan vandaag: het in de jaren negentig begonnen Dälek zou je de peetoom van dit arbitraire 'genre' kunnen noemen. Toch neemt het aantal producers en rappers dat op eigenzinnige, soms bizarre wijze met de stijl omspringt én enige mate van bekendheid verwerft de laatste jaren flink toe. Vlaggendrager is Death Grips, dat sinds 2010 hiphop, industrial, dancehall en een punkattitude op een grote hoop gooit en zo een agressieve, losgeslagen vorm van het genre creëert. O ja, de groep stond onder contract bij major label Epic. Dat zegt wel iets over de mate waarin experiment binnen hiphop tegenwoordig getolereerd wordt en dat is goed nieuws.

De groepen Shabazz Palaces, Ratking en clipping. stuwen hiphop bijvoorbeeld op creatieve wijze richting nieuwe muzikale wateren. Wat kunnen we nog met elektronica of noise en waarom zou je geen beat kunnen maken met thermoskannen en bierblikjes? En waarom zou je hardcore punk of Suicide niet als inspiratiebron mogen gebruiken? Zo bewijzen ze dat de grenzen van wat je met hiphop kunt nog lang niet bereikt zijn. Wat dan weer een mainstreamartiest met de nodige eigenzinnigheid inspireerde: Kanye West. Op Yeezus (2013), veelgeprezen en even veel verfoeid, mengt hij dergelijke onconventionele hiphop met beter behapbare muziek, om het zo naar een groter publiek te brengen.

Jaime and Mikey
Als er echter twee mensen zijn die dit als hun decennium mogen zien, dan zijn het wel Killer Mike en El-P. Beiden zijn veteranen met een lange, indrukwekkende carrière, maar het grote publiek wisten ze nooit te bereiken. Aangezien rapper en producer El-P uit de New Yorkse alternatieve hiphopscene komt en Killer Mike uit Atlanta juist een commerciëler dirty south-geluid laat horen, lag een intensieve samenwerking niet voor de hand. Toch vonden ze elkaar. En hoe!

Killer Mike had succesvolle collaboraties en singles op zijn naam staan, maar wist met zijn albums nooit veel potten te breken. Dat veranderde met het geheel door El-P geproduceerde R.A.P. Music (2012), waarop El-P zijn futuristische stijl knap een zuidelijk tintje meegeeft en Killer Mike verbaal losgaat met veelal maatschappijkritische teksten. De plaat sloeg bij het hiphopminnende publiek in als een bom. Datzelfde jaar bracht El-P bovendien C4C (2012) uit, dat ook lovende kritieken kreeg. Het grote publiek werd zich langzaamaan bewust van het tweetal.

Toen ze in 2013 Run the Jewels vormden, werden Killer Mike en El-P officieel een duo. Een aantal dikke beats dat nog op de plank lag, volgespuwd met vlammende raps, werd als debuutalbum gratis verspreid onder liefhebbers. De positieve respons verbaasde het tweetal zelfs. De hype die ontstond toen een opvolger werd aangekondigd was dan ook enorm. Dit keer geen restjesgebruik, maar een gefocuste plaat die van begin tot eind in zeer nauwe samenwerking uit de grond werd gestampt. Run the Jewels 2 werd overladen met lovende kritieken en Killer Mike en El-P traden plots op voor massa's die ze nooit voor zich hadden gehad. Het project is samen met My Beautiful Dark Twisted Fantasy en Good Kid, m.A.A.d City vermoedelijk de meest gewaardeerde hiphopplaat van dit decennium tot nu toe. Niet slecht voor een undergroundduo van twee veertigjarigen.

Foto Kanye West uit het KindaMuzik archief door Martien Janssen

http://www.kindamuzik.net/dossier/709/hiphop-in-de-jaren-tien-de-tussenstand/25656/
Meer op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/709