• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

• dossiers
• festivals
• columns

ernaast

Onze laatste liverecensie.

Meindert Talma in De Amer.

Onze laatste albumrecensie.

M.I.A. weet wat ze wil.

Ons laatste interview.

Sin Ropas: scheuten en zwarte turf.

Onze laatste video.

Colin Benders: het geluk van de modulaire synthesizer.

De Kruisweg Van dEUS: van anticlimax naar (r)evolutie op zakformaat

September 2004. Overmand door frustraties, onmacht en wraakzucht houden een serie conflictueuze gevoelens lelijk huis in het hoofd van Tom Barman, wiens band dEUS op apengapen ligt. Nauwelijks een jaar en enkele noodzakelijke personeelswissels later is de hemel boven Antwerpen volledig opgeklaard. De langverwachte plaat is er eindelijk en de groep oogt vastberadener dan ooit. Welcome back, dEUS!

Tekst: Dieter Craeye

Beeld: Ingrid Bockting

Publicatiedatum: 11 november 1999

“We hebben geen vijf jaar gewacht om dan terug te komen met zo’n anticlimax”, zei een onheilszwangere Tom Barman diezelfde periode in een persbericht op de website van de groep. Niets was minder waar, de passages van dEUS op onder meer Haldern Pop en Pukkelpop waren best bevredigend, maar konden nauwelijks tippen aan de memorabele concerten van de Ideal Crash-tournee van 1999. De cohesie was zoek en je kon je als toeschouwer nauwelijks van de indruk ontdoen dat het groepsgevoel had plaatsgemaakt voor vijf zelfingenomen egotrippers. Het heilige vuur van weleer had het aanschijn van een zieltogend waakvlammetje gekregen en de verhoudingen binnen dEUS hadden zich haaks op de ambities en doelstellingen genesteld.

Rampspoed
Tot overmaat van ramp bleek ook het noodlot de groep ongunstig gezind. Zo zag de groep zich amper een week later genoodzaakt om een rits concerten in Engeland – waaronder het prestigieuze Reading/Leeds-festival – te annuleren. Reden: de ziekte van Craig Ward. Korte tijd later zou de gitarist dEUS na jarenlange trouwe dienst definitief vaarwel zeggen. Nog hield de rampspoed niet op, want ook Danny Mommens verliet de groep. Officieel omdat hij zich opnieuw ten volle voor Vive La Fête zou kunnen engageren, de harde waarheid klonk echter minder prozaïsch. De spanningen tussen Tom Barman en zijn bassist waren immers voor een blinde merkbaar. Mommens dreef die recent nog ten spits met enkele weinig verbloemende uitlatingen in de pers.
Bleven over: een radeloze Barman, secondant van het eerste uur Klaas Janszoons (viool) en drummer Stéphane Misseghers (die eerder Jules De Borgher was komen vervangen).

De nieuwe plaat leek logischerwijze verder weg dan ooit, maar met zeven songs op zak en de verbetenheid van een gewond dier haalde Barman zijn gram. Gitarist Alan Gevaert (ex-Arno en -Chris Whitley) werd binnengehaald en ook Mauro Pawlowski mocht zich voortaan fulltime gODENKIND noemen. Een verrassing, maar des te meer een opkikker voor een groep die langzamerhand tot een terminale euthanasiepatiënt was verworden. Hoewel, de momenten datAntwerp’s finestrust in de gelederen kende, zijn allicht op één hand te tellen. Niet vergeten dat ook de vorige dEUS-releases voorafgegaan werden door een energievretende lijdensweg, herinner u het vertrek van Rudy Trouvé en de onmisbaar gewaande Stef Kamil Carlens.

Rauw maar tegelijk soulvol
Happy endings bestaan dus wel degelijk en wie reeds het geluk had om Pocket Revolution – verscholen in een knappe art cover van de Brit Don Lawrence – via de legale weg te beluisteren, kan zich nauwelijks nog herinneren dat dEUS zes jaar is weggeweest. En om misverstanden te vermijden: de plaat werd nog grotendeels opgenomen met de vorige line-up. Pocket Revolution luidt tevens de (weliswaar kortstondige) terugkeer in van Stef Kamil Carlens, onder meer te horen in het bloedstollende ‘Sun Ra’.
In vergelijking met vroeger zijn er geen al te wezenlijke verschillen of radicale stijlbreuken te detecteren. dEUS klinkt nog altijd onverminderd als dEUS! Met dien verstande dat de groep een pak rauwer en directer klinkt dan voorheen, maar anderszins ook erg organisch en (verrassend) soulvol. En naar goede gewoonte kent het kwintet zijn klassiekers, ook op deze vierde: Beefheart (de geniale gekte heerst nog steeds boven de Scheldestad), Velvet Underground (het warse karakter) en zelfs Can (hun obstinate volharding om abstracte, compromisloze horizonten te exploreren).

Tijdloze urgentie
Binnen dEUS staat ontegensprekelijk ook de harmonieuze melodie centraal, waarbij je er niet omheen kunt dat Tom Barman een meester geworden is in het schrijven van bedrieglijk eenvoudige, folky refreinen die loyaal de betere popmuziek omarmen. Jaren geleden al beklemmend met ‘Serpentine’, nagenoeg perfect op ‘Nothing Really Ends’ en verder uitgepuurd en geperfectioneerd in nieuwbakken songs als ‘7 Days, 7 Weeks’ of ‘Include Me Out’. Sereen, melancholiek en steeds weer die gevoelige snaar beroerend. Net als een Leonard Cohen of Joni Mitchell heeft Barman immers het vermogen en de klasse om woord en muziek tot een oogstrelende diamant te kneden, gecomprimeerd met een tijdloze urgentie die de mythe van Nick Drake intact houdt.

Niets lijkt het hernieuwde succes in de weg te staan. Een niet onbelangrijke katalysator is ongetwijfeld CJ Bolland. Bolland engageerde zich in 2001 als producer voor ‘Nothing Really Ends’ en de geslaagde alliantie met Tom Barman als songschrijver resulteerde vorig jaar in het puike The Body Gave You Everything van Magnus. Zijn significante, nauwelijks te overschatten impulsen leggen ook Pocket Revolution geen windeieren, getuige het broeierige ‘What We Talk About (When We Talk About Love)’. Vermeldenswaardig is ook het prima werk van geluidstechnicus Michel Dierickx. Wat Barman zelf betreft, ontwaren we een opvallende progressie qua stem en frasering. Voller, rijker, zelfverzekerder: vocaal bakent de zanger onontgonnen territoria af die verder reiken dan hij zelf in het pre-Magnus tijdperk had kunnen vermoeden.

Zelfs het rijkelijk bejubelde Any Way the Wind Blows – zijn regiedebuut – lijkt de muzikale leefwereld van Barman steeds obsessiever te bevruchten. Zo tekenen er zich steeds duidelijker zichtbaar wordende parallellen af met de film noir. Eén blik op de persfoto’s – waarop de groep zich profileert als ‘The Detectives’ – maakt elk woord hieromtrent plotsklaps overbodig. Bovendien draaien de songteksten van Tom Barman niet zelden rond een ik-persoon die perfect inwisselbaar is met het doorsnee hoofdpersonage uit de misdaadromans van Raymond Chandler. Even vaak zoekt de songwriter echter zijn heil in trivialiteiten die het leven van u en mij beheersen en boeiend maken, met een niet-aflatende existentiële drang naar romantiek. Liefde, lust, passie, afscheid. Uitdagend neergezet, maar ook geloofwaardig én vooral herkenbaar.

Gerechtvaardigd unicum
Alle bovenstaande factoren dragen onmiskenbaar bij tot het feit dat dEUS nog steeds een volstrekt unieke plaats bezet in het alternatieve muzieklandschap. Het ellenlange wachten is voorbij, de monden gesnoerd, de orde hersteld. Zijn recente woorden (“It’ll be with a vengeance”) alluderend op de terugkeer indachtig, kennen we iemand die op Linkeroever heimelijk in zijn vuistje lacht. Dat zal Tom Barman zeker nog eens overdoen als hij, aan de zijde van zijn band, het komende jaar podia in Europa, Amerika, Japan en wie weet Australië onveilig maakt.

Wie dEUS in het najaar aan het werk wil zien, kan naar Haarlem (Patronaat, 8/9), Brussel (AB, 11+12+13/10), Utrecht (Tivoli, 16/10), Groningen (Oosterpoort, 17/10), Amsterdam (Paradiso, 18/10), Eindhoven (Effenaar, 19/10), Rotterdam (Nighttown, 21/10) en Luxemburg-stad (den Atelier, 22/10). Er zijn enkel nog kaarten voor Groningen en Luxemburg, de overige concerten zijn reeds volledig uitverkocht).

foto's door Alex Salinas - www.alexsalinas.com

Deel dit artikel:

http://www.kindamuzik.net/artikel.php?id=10397
Meer dEUS op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/deus