• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

• dossiers
• festivals
• columns

ernaast

Zeven geweldige zangers die niet kunnen zingen

Wat maakt iemand een goede zanger? Is het een feilloze techniek en een groot bereik? Of doet het er niet toe hoe je zingt, als de emotie maar overkomt? Er zijn in elk geval een aantal artiesten te bedenken die laatstgenoemde stelling lijken te bevestigen, maar wat maakt ze nou precies zo overtuigend? Om deze vraag te beantwoorden: de canon van geweldige zangers die niet kunnen zingen.

Tekst: Niels Waarlo

Publicatiedatum: 07 mei 2013

Jeff Mangum
Zo bevlogen als Jeff Mangum, bekend als frontman van Neutral Milk Hotel, zul je ze niet snel vinden. Wanneer hij ingetogen zingt, knarst er al het één en ander, maar zodra hij zijn strot helemaal opengooit zal menigeen die niet bekend met hem is een moeilijk gezicht trekken. Wie hem waardeert weet echter dat juist deze momenten - waarop Mangum passie en gevoel krachtig overbrengt - je genadeloos kunnen doorboren, om je tot in de diepste vezels te ontroeren. Opvallend is overigens de gigantische longinhoud waarover deze cultheld kennelijk beschikt, want of het nou zuiver is of niet: het is wonderbaarlijk dat hij niet om de haverklap buiten adem raakt.

Bob Dylan
Zonder twijfel een van de grootste muzikanten aller tijden heeft een stem die je eigenlijk nauwelijks mooi kunt noemen. Charisma heeft Bob Dylan ondanks zijn rasperige, hese stem daarentegen wel, zelfs op zijn album uit 2012, ook al klinkt hij hierop alsof zijn stembanden gezandstraald zijn. Geen knappe uithalen, maar overtuigingskracht, waarmee hij zijn beroemd sterke teksten nog eens extra kracht bijzet. Niet voor niets overtuigde Dylan Jimi Hendrix ervan dat iedereen met karakter in zijn stem zanger kan zijn, waarna de gitarist het zelf ook aandurfde. En hij zal vast niet de enige zijn die geïnspireerd werd, getuige ook deze canon.

Ol' Dirty Bastard
"Oh, fuck, you can't even sing", klinkt het aan het begin van 'Shimmy Shimmy Ya', het bekendste nummer van Russell Tyrone Jones, beter bekend als de geflipte rapper Ol' Dirty Bastard. Het geeft al aan dat hij een loopje neemt met vocalen, gezien zijn bizarre stijl, die een beetje tussen losse rap en bezopen 'zang' in zit. Als lid van Wu-Tang Clan is hij een smaakmaker die voor wat humor zorgt tussen de serieuzer klinkende leden, maar ook solo weet hij van wanten. Vals of offbeat? Het maakt allemaal niet uit. Rauwheid en energie staan boven aan de prioriteitenlijst en vormen in combinatie met aparte, weinig politiek-correcte teksten geregeld grappige momenten. Eigenlijk zegt zijn naam al genoeg over de muziek die hij maakt: veel smeriger dan ODB wordt het niet.

Ian MacKaye
Ook de vocalist van hardcorepunkbank Minor Threat en Fugazi is goed in het overbrengen van emotie, maar dan wel van een heel ander soort: woede. In het geval van Fugazi richt die zich onder meer op de samenleving en de hebzucht van de mensen. En al zijn de teksten af en toe wat naïef en idealistisch, doeltreffend zijn ze zeker, mede dankzij de manier waarop ze gebracht worden. Samen met Guy Picciotto, de andere zanger van Fugazi, gooit MacKaye al zijn felheid in de strijd. Hierbij is zangtechniek wel het laatste wat belangrijk is; ook schreeuwen en tieren schuwt hij niet, bij Minor Threat is dit zelfs de norm. Hij kleurt buiten de lijntjes, maar geeft de muziek daarmee juist haar indrukwekkende geloofwaardigheid.

Lou Reed
Waar menig zanger in deze lijst zich juist volledig laat gaan en daardoor de teugels van zijn stemcontrole af en toe laat vieren, gebeurt bij Lou Reed eerder het tegenovergestelde. Hij klinkt vooral cool, maar tegelijkertijd ook alsof hij geen toon kan houden als hij uit volle borst zou zingen, wat waarschijnlijk ook het geval is. Niet erg, want ook voor hem zijn er mogelijkheden genoeg: zo kan zijn onvaste praatzang hem breekbaar doen klinken, maar juist ook kil en onwrikbaar. De droge wijze waarop hij de tekst van 'Sister Ray' van The Velvet Underground voordraagt - een nummer over een soort orgie vol drugs, waarbij tevens iemand neergeschoten wordt - maakt het geheel extra bevreemdend. Op het album Berlin (1973) blinkt hij juist uit door de melancholie en fragiliteit die hij uitstraalt. Zijn charisma is hoe dan ook immer voelbaar in de nummers waarop hij zingt, zonder dat hij over uitzonderlijke zangkwaliteiten beschikt.

David Thomas
Over mensen die zich wél helemaal laten gaan gesproken: de grote man achter Pere Ubu heeft klaarblijkelijk niets te maken met welke zangconventie dan ook. Zijn vreemde, hoge zang, geroep, gekreun en een dozijn andere keelgeluiden, zijn de ideale manieren om de wanhoop en paranoia uit de dragen die bij zijn muziek hoort. Thomas is in staat de aandacht volledig op te eisen met zijn gekte, maar hij kan ook uitstekend opgaan in de muziek, als onderdeel van de vage geluidslandschappen van Pere Ubu. De creativiteit van het stemgeluid maakt hem tot een fantastisch vocalist, zelfs al laat hij nooit horen een lied op normale wijze te kunnen zingen.

Will Oldham
Met sputterende en overslaande stem worstelt koning van de zielenpijnvertolkers Will Oldham (aka Bonnie 'Prince' Billy, Palace Music en nog enkele andere pseudoniemen) zich door zijn liedjes heen. Op sommige nummers maakt hij het zelfs zo bont dat hij bijna meer noten mist dan raakt, iets waar hij met name in zijn eerste periode erg goed in was. Maar desondanks, of waarschijnlijk dankzij dit gegeven, zijn er weinig artiesten die je zo overtuigend in hun greep weten te houden met hun stem als Oldham. Als iemand het bewijs levert dat techniek er niet toe hoeft te doen, is het deze zielenpoot wel.

Foto David Thomas door Joe Mabel, foto Lou Reed door Zippy, foto Mangum door Phil Dokas, foto Will Oldham door Martijn Booij uit het KindaMuzikarchief

http://www.kindamuzik.net/achtergrond/zangers-die-niet-kunnen-zingen/zeven-geweldige-zangers-die-niet-kunnen-zingen/23969/
Meer Zangers die niet kunnen zingen op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/zangers-die-niet-kunnen-zingen