• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

• dossiers
• festivals
• columns

ernaast

Sonic Youths grungejaren

Begin jaren negentig heeft Sonic Youth een vreemde leidersrol binnen de grungebeweging. Deze rol zal snel worden overgenomen door Nirvana, maar ook hierbij heeft Sonic Youth een groot aandeel, want zij zorgen er immers voor dat Kurt Cobain en zijn mannen een contract kunnen tekenen bij een grote platenmaatschappij.

Tekst: Marco Demoet

Publicatiedatum: 19 juli 2006

Bij één van de meest memorabele periodes uit de recente muziekgeschiedenis heeft Sonic Youth een flinke vinger in de pap gehad. De invloed van grunge en dan vooral de nalatenschap van Kurt Cobain in het bijzonder klinken nog steeds door in de hedendaagse popmuziek. Dit alles met een beetje hulp van Sonic Youth. Zij waren het immers die Nirvana meenamen als voorprogramma en, belangrijker nog, de band introduceerde bij DGC, het label van David Geffen.

Door deze deal bij een major kon niets de opmars van Nirvana in de weg staan, maar ook de muziek van Sonic Youth uit die periode (grofweg 1990-1995) is makkelijk in te passen tussen alle welbekende grungealbums van onder andere Nirvana, Pearl Jam en Soundgarden.. Veel critici vinden deze periode de minst interessante van de band, maar als je de albums los van de rest van het repertoire bekijkt, valt er toch genoeg te genieten.

Leidersrol
Het album Goo uit 1990 is in de geschiedenis van Sonic Youth een omslagpunt. Fans van het eerste uur hebben behoorlijk wat kritiek en zijn bang dat de band met het commerciëlere geluid voor het grote geld gaat. Maar als je een opvolger moet maken voor zo’n vreselijk goed album als Daydream Nation, dan is het misschien wel een heel goede keuze om het helemaal anders te gaan doen.

De populariteit van de band neemt hierdoor wel razendsnel toe. Dit blijkt onder andere uit het feit dat Arnie in de televisiesoap Goede Tijden, Slechte Tijden een poster van Sonic Youth op zijn kamer heeft hangen. Door het, in vergelijking met hun eerdere albums, veel meer rockgeoriënteerde geluid op het album krijgt Sonic Youth aansluiting bij de opkomende grungescene. De band neemt bands zoals Nirvana en Mudhoney mee als voorprogramma en zo ontstaat er voor Sonic Youth opeens een vreemde leidersrol binnen de grungebeweging.

Deze rol zal snel worden overgenomen door Nirvana, maar ook hierbij heeft Sonic Youth een groot aandeel, want zij zorgen er immers voor dat Kurt Cobain en zijn mannen een contract kunnen tekenen bij een grote platenmaatschappij, die vervolgens meteen groots uitpakt met de single ‘Smells Like Teen Spirit’ en het bijbehorende album Nevermind. Het succesverhaal is verder genoeglijk bekend.

Het jaar dat punk brak
Sonic Youths grungeperiode is treffend in beeld gebracht in de documentaire 1991: The Year Punk Broke van Dave Markey. Hierin is de tour van Sonic Youth en Nirvana te zien in de periode voor het verschijnen van Nevermind. De film is tot op heden alleen op video verschenen, maar in 2007 staat de langverwachte dvd op de planning. Hoewel het besef er tijdens het maken van de film waarschijnlijk nog niet was, merk je dat er, als je er nu op terugkijkt, een uniek stuk muziekgeschiedenis wordt getoond. Je ziet Nirvana in de tijd net voordat ze wereldwijd doorbreken en omdat de kijker nu al weet wat de band boven het hoofd hangt, levert dat intrigerende beelden op. Ook de uitstekende optredens van Sonic Youth zelf vormen een niet te missen onderdeel van deze documentaire

Na deze tour duikt Sonic Youth de studio in met Butch Vig, die ook Nirvana’s Nevermind had geproduceerd, met als resultaat het album Dirty. Het meest opvallende aan het album is de zeer heldere productie. Aan de ene kant haalt dat een hoop charme van de eerste albums weg, maar tegelijkertijd is het ook mooi om het unieke geluid van de band op volle sterkte te horen. De eerste single ‘100%’ wordt meteen een grote alternatieve hit, mede dankzij de videoclip met skateboarder Jason Lee, die (de toen nog onbekende) Spike Jonze bij het nummer Dit alles zorgt voor een explosief groeiende aanhang van de band. In Nederland week Sonic Youth voor een optreden daarom uit naar de net geopende Frits Philipszaal in Eindhoven. Na voorprogramma Pavement liet Sonic Youth zien waarom ze tot de top behoren van de alternatieve rock. De show bestaat uit hoogtepunten van Dirty aangevuld met een aantal oudere nummers. In de perfecte akoestiek van de klassieke concertzaal klonken de heftige gitaarerupties en de experimentele feedback nog nooit zo helder en indrukwekkend. De band speelde ongekend fel en gedreven, maar had ook oog voor het publiek. Als een stagedivende fan zijn sleutels verliest op het podium, legt gitarist Thurston Moore meteen het concert stil om de eigenaar van de sleutelbos te vinden, waarna men meteen op volle kracht doorgaat.

Na het succes van Dirty weet de band niet goed hoe verder te gaan. Men duikt weer de studio in met producer Butch Vig, maar het resultaat is niet geweldig. Experimental Jet Set, Trash & No Star is een plaat geworden waarop bijna niets meer van het ‘eigen geluid’ is terug te horen. De lange gitaarpartijen hebben moeten wijken voor liedjes met een kop en een staart. Ondanks het feit dat dit nu één van de minst gewaardeerde albums van Sonic Youth is, is het wel de meest succesvolle plaat en bereikte deze zelfs de vijfde plaats in de Amerikaanse albumlijsten.

Commercieel succes vs. artistiek dood spoor
De combinatie van ongewilde commerciële successen en een artistiek dood spoor luiden het einde in van een bewogen periode in de carrière van Sonic Youth. Voor een band die ontstaan is uit de New Yorkse underground kunstkringen is het best lastig om opeens populair te zijn. Zenders als MTV waar ze voorheen een afschuw van hadden, zenden opeens hun muziek uit.

Dit levert de nodige problemen op tussen de bandleden, maar eigenlijk is iedereen er van overtuigd dat ze geen mega-act willen worden. De problemen die het succes geeft bij hun vrienden van Nirvana is daarvan een schrikbarend voorbeeld. De band besluit wijselijk even een tijd niets te doen en rustig te gaan bekijken hoe men nu verder wil. Met dit alles eindigde de grungeperiode van Sonic Youth en keerde men een paar jaar later met Washing Machine weer terug naar het oude geluid. Al met al heeft deze veelbewogen periode uit de carrière van Sonic Youth met Goo en Dirty twee albums opgeleverd die misschien qua stijl niet zo goed passen bij de rest van het werk van de band, maar die op zichzelf staand wel heerlijke albums zijn.

http://www.kindamuzik.net/achtergrond/sonic-youth/sonic-youths-grungejaren/13428/
Meer Sonic Youth op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/sonic-youth