• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

• dossiers
• festivals
• columns

ernaast

Sonic Youth: De New York trilogie

Er stroomt puur New Yorks bloed door de aderen van de leden van Sonic Youth. Allen zijn zij opgegroeid in Lower Manhattan. Daarom staat de band, net als bijvoorbeeld The Strokes, Agnostic Front, Beastie Boys en the Velvet Underground bekend als een typisch New Yorkse band.

Tekst: Xander van Aart

Publicatiedatum: 19 juli 2006

Helemaal juist is dat niet, want tijdens de opnames van NYC Ghosts & Flowers, het eerste deel van een trilogie over hun geboortestad, zijn gitarist/zanger Thurston Moore en zijn echtgenote en zangeres/bassiste Kim Gordon al verhuisd naar het minder hectische Massachusetts. Een bosrijk gebied dat vooral rust uitstraalt.

De grote stad blijft het duo, samen met drummer Steve Shelley en gitarist Lee Ranaldo de spil van Sonic Youth, trekken. In de straten van New York ligt immers de basis van hun muziek. NYC Ghosts & Flowers kan gezien worden als eerbetoon aan Manhattan. Terug naar de roots. Muziek als grauwe ochtendnevel vermengd met uitlaatgassen waar plots flashbacks tussendoor worden gemonteerd.

Flashbacks van overvolle metro’s, uitbundige reclameborden, graffiti’s op de muren van verlaten huizen in straten waar de rook uit de putten omstijgt. Hoewel echte New Yorkers een erg bijzonder samenhorigheidsgevoel met hun stad hebben, neemt Sonic Youth afstand van de hectische metropool en kijkt er liefdevol, doch kritisch tegenaan.

Kerkklokken en opstijgende vliegtuigen
Saillant detail is dat vlak voor de opnames de repetitieruimte van de band werd leeggeroofd waardoor zij NYC Ghosts & Flowers gedwongen op geleende instrumenten te schrijven en op te nemen. Sonic Youth gebruikt normaliter authentieke, maar zwaar afgeschreven gitaren.

Elke willekeurige andere band zou direct door de mand vallen, want op sommige gitaren valt gewoonweg niet te spelen. Thurston Moore gebruikt die gitaren dan ook om bizarre geluiden, zoals alleen hij die kan maken, te creëren. Geluiden als kerkklokken, vibrafoons, metro’s, saxofoons en opstijgende vliegtuigen.

Door de roof wordt de band gedwongen om met meer gangbaar instrumentarium een stap terug te doen naar de oude Sonic Youth sound. Dat pakt op NYC Ghosts & Flowers en opvolger Murray Street verbluffend goed uit. Het zou de eerste keer in hun carrière zijn dat Sonic Youth noodgedwongen een bepaald geluid aanneemt, al blijft de band met zijn onconventionele houding tegen de pers en nog altijd wars van uitgekookte promotiestrategieën trouw aan zijn undergroundstatus.

11 september 2001
Tijdens de opnames van het album Murray Street gebeurt er iets dat eigenlijk iedereen had verwacht, maar niet hardop durfde zeggen: 11 september 2001. Terwijl de twee vliegtuigen zich in de Twin Towers in Manhattan boren, ligt bandlid Jim O’Rourke zijn roes uit te slapen op de bank in Sonic Youths opnamestudio in Murray Street, dat zich slechts op vier straten van Ground Zero bevindt.

De vijf bandleden ervaren de aanslag niet alleen als een terroristische daad, maar ook, waarschijnlijk onbewust, als een aanval op hun oude buurt. Lee Ranaldo wordt die dag zelfs geëvacueerd door de brandweer aangezien zijn woning zich vlak bij de Twin Towers bevindt. De realiteit komt gewoonweg te dicht bij en dat maakt de opnames voor het nieuwe Murray Street niet de gemakkelijkste klus.

Drie dagen na de ramp geeft Sonic Youth een concert in New York. In die moeilijke week na de aanslagen treden elders in de stad ook Tori Amos, Michael Jackson, Sheryl Crow, Bruce Springsteen, Alicia Keys, the Beastie Boys, Macy Gray, Tom Petty, Stevie Wonder, U2, Neil Young, Paul Simon, Jon Bon Jovi, Melissa Etheridge, Michael Stipe en Alanis Morissette op. Ook Sonic Youth draagt net als The Black Crowes en Sir Paul McCartney zijn steentje bij door geld in te zamelen ten behoeve van de New Yorkse firefighters en de nabestaanden van de slachtoffers van 11 september.

Sonic Youth vertegenwoordigt echter het hart van New York in plaats van de instandhouding van de American Dream, zoals de meeste andere artiesten. Het betreft hier immers een aanval op hun eigen stad. 11 september is natuurlijk een mondiale gebeurtenis, maar in de ogen van Thurston Moore, Kim Gordon, Steve Shelley, Jim O’Rourke en Lee Ranaldo gaat het nog dieper dan het vaak typisch Amerikaanse sentiment en gezwaai met de nationale vlag.

Linkse politiek
Murray Street, het tweede deel van de New Yorktrilogie draagt onbedoeld het stempel ‘post-9/11 album’. Het is immers het eerste album van de band na de aanval op hun New York en fans en critici zijn benieuwd naar wat de band erover te zeggen heeft. Het maken van een ‘post-9/11 album’ is echter nooit de bedoeling van de band geweest.

Dat het hen desondanks diep in hun ziel raakt, wordt bij beluistering al snel duidelijk. De mistroostige sfeer van het opkrabbelende New York in de nasleep van de aanslag vindt zijn weg in de nummers, beamen songschrijvers Thurston Moore en Lee Ranaldo tijdens interviews.

Murray Street is een album waarop Sonic Youth tot bezinning komt. Geen al te bizarre gitaargeluiden van Moore en weinig tegendraadse songstructuren, maar compacte liedjes die op het laatste moment uiterst gereserveerd wijder klinken, maar steeds tot nadenken stemmen. Geen hitplaat als Goo of Dirty Boots en al helemaal geen freakshow als de bizarre zijprojecten, die vooral Moore en Gordon er op nahouden

Gewoon mooie liedjes die met een beetje fantasie ook door Motorpsycho, the Velvet Underground of dEUS geschreven hadden kunnen zijn. Alleen het unieke Sonic Youthsignatuur, dat vooral debet is aan het gitaarspel en de zang van links politiek activist Moore. Deze muzikale en persoonlijke oprechtheid markeert de verdere toekomst van Sonic Youth, want Murray Street wordt op dat moment gezien als Sonic Youths beste werkstuk van het afgelopen decennium.

Met nog meer fantasie spreekt de hoes wat dat betreft ook boekdelen. Twee jonge meisjes plukken fruit uit een moestuin bedekt door een net tegen rovende vogels. Een fraai beeld dat vrijheid, onbevangenheid en bescherming en het Amerika van na 11 september symboliseert. Minimale dosering met een maximaal effect is altijd al de truc van Sonic Youth geweest.

Herwonnen inspiratie, tegen wil en dank
Na de opnames van het door Jim O’Rourke (toetsen, samples, echotapes) opgenomen Murray Street speelt de band op het All Tomorrows Partiesfestival in Los Angeles waar zij pure avant-garde ten gehore brengt. Het betreft hier vooral geluidscollages en covers van onder andere John Cale. Ambient gespeeld door het toch naar rock neigende, introverte, maar vooral expressionistische gitaarminnende collectief Sonic Youth, dat in O‘Rourke zijn vijfde man ziet.

Twee jaar later volgt het album Sonic Nurse. Het laatste deel uit de New Yorktrilogie. Het geluid is, net als de algehele sociale sfeer in de stad, vrijwel onveranderd. Men krabbelt op, heeft hoop, moed en vertrouwen in de toekomst maar de sfeer blijft duister. Sonic Youth verkeert bijkans niet in een staat van ontreddering en ontkenning. Hoewel vooral Thurston Moore er een zeer directe politieke agenda op nahoudt, nergens klinkt Sonic Nurse onder zijn toeziend oog pathetisch of prekerig.

Sonic Youth neemt net als op voorganger Murray Street een stap terug om de situatie waarin zij zich bevindt te observeren en voorziet die observaties in de teksten regelmatig van persoonlijke maatschappelijke kritiek. Laat de situatie die de kiem legt voor al dit muzikaal fraais zich nu net vier straten verderop hebben afgespeeld. Te dichtbij. 11 september veranderde de hele insteek van de New Yorktrilogie in de nog altijd uitdijende catalogus van Sonic Youth. Dat had de band zelf niet verwacht, maar Sonic Youth mag het verhaal gelukkig overlevend navertellen.

http://www.kindamuzik.net/achtergrond/sonic-youth/sonic-youth-de-new-yorktrilogie
Meer Sonic Youth op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/sonic-youth