• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

• dossiers
• festivals
• columns

ernaast

De John Peel grindcoresessies

Onlangs verscheen de verzamelbox Grind Madness at the BBC: The Earache Peel Sessions, een unieke terugblik op de oerknal van één van de meest extreme genres ooit, grindcore. KindaMuzik schept orde in het pandemonium van blastbeats en belicht nog eens het onwaarschijnlijke succesverhaal van Napalm Death en co., en de belangrijke rol die daarbij was weggelegd voor hun beroemdste supporter, radiomaker John Peel.

Tekst: Thijs Gouwerok

Publicatiedatum: 03 februari 2010

Metal Marcel van Dam
Menig betonrocker bewaart nog steeds warme herinneringen aan Vara's Vuurwerk, het roemruchte metalprogramma eind jaren tachtig op Hilversum 3. De presentatie was in handen van Henk Westbroek, en alsof dat al niet vreemd genoeg was schoof ook toenmalig Varavoorzitter Marcel van Dam regelmatig aan om zijn licht te laten schijnen over de zware materie. Het leverde de nodige hilarische momenten op, bijvoorbeeld wanneer Westbroek de laatste hairmetalsensatie sandwichte tussen twee ultrakorte grindcore-explosies van Napalm Death (tweede foto). Vervolgens werd van Dam om commentaar gevraagd; als het ware de voorloper van de lollige 'Opa luistert death metal'-filmpjes op YouTube.

Opwindende vulgariteit
In diezelfde periode werkte er bij de BBC een generatiegenoot van Van Dam die heel wat serieuzer was in zijn interesse voor extreme muziek. John Peel (eerste foto), geboren in 1939 en dj bij BBC Radio 1 sinds 1967, bezat toen al zijn grote reputatie als eigenwijze trendsetter. Zo speelde hij bijvoorbeeld een cruciale rol bij de introductie van reggae, hiphop en punk aan een breder publiek. Midden jaren tachtig raakt Peel echter teleurgesteld door het uitdoven van het heilige punkvuur. Hij vindt het dan hoog tijd voor, zoals hij het zelf noemt, "een terugkeer naar opwindende vulgariteit, een band die, in overdrachtelijke zin, op het podium zijn scheten in lichterlaaie zet."

Hij wordt op zijn wenken bediend door een stel crustpunks uit Birmingham. In 1987 brengt de middels New Wave of British Heavy Metal, hardcore, thrash en cross-over al zo'n tien jaar voortdenderende kruisbestuiving tussen metal en punk tot zijn logische maar schokkende conclusie: Napalm Death. Hun debuutplaat Scum bestaat uit extreem korte en intense erupties van onwaarschijnlijk snelle drums (blastbeats, een noviteit), een van Swans afgekeken ultralaag basgeluid, chaotisch protodeathmetalgitaarwerk en afwisselend geschreeuwde linkspolitieke teksten. Een nieuw genre is geboren: grindcore.

Peel is meteen verkocht en draait in zijn radioshow grinnikend drie keer achter elkaar het één seconde durende Guinness Book of Recordsnummer 'You Suffer'. Maar waar veel anderen grindcore afdoen als een lachwekkende novelty, beseft Peel terdege dat Napalm Death behalve erg grappig ook zeer opwindend en baanbrekend is. Hij nodigt de band onverwijld uit voor een heuse Peel Session; zo'n beetje de grootste eer die je als Britse undergroundband ten deel kan vallen. Het legt Napalm Death geen windeieren: de 'Snelste Band ter Wereld' wordt in het daaropvolgende jaar een internationale sensatie, stoot Sonic Youth van de eerste plaats in de indiehitlijsten en haalt de cover van de NME.

3,5 uur anarchistische teringherrie
In het kielzog van Napalm Death volgen er ook Peelsessies met de andere jeugdige kopstukken uit de Engelse oergrindscene. Veel van de sessies zijn later via het label Strange Fruit ook op plaat uitgebracht, maar nu, ruim twintig jaar na dato, is er eindelijk een definitief overzicht verschenen van deze unieke registraties in het epicentrum van 'de vernietiging van de rock-'n-roll'. De eind vorig jaar uitgekomen boxset Grind Madness at the BBC verzamelt alle Peelsessies uit de periode 1987-1990 van de bands van het toonaangevende grindcorelabel Earache. Daarmee is het niet alleen een essentieel document in de geschiedenis van de extreme muziek, maar toch ook, zelfs voor liefhebbers, een flinke kluif: drie cd's, 118 nummers, drie en een half uur anarchistische teringherrie.

De stilistische verschillen tussen de bands - en ook de verschillen in de sessies van een band - zorgen gelukkig voor ruim voldoende variatie. Zo komt niet alleen de grindcore in zuivere vorm van Napalm Death en Unseen Terror aan bod, maar ook de ruwe crustpunk- en cross-overbeginselen (Extreme Noise Terror, Heresy, Intense Degree) en de latere mutaties richting loodzware death en industrial metal (Carcass (vierde foto), Bolt Thrower, Godflesh (derde foto)). Verder zijn de sessies, die niet live tijdens de uitzending werden opgenomen maar vooraf in de professionele BBC studio's, productioneel en qua spelniveau van zo'n hoge kwaliteit dat ze vaak beter klinken dan de toenmalige studioplaten van de bands.

Het is dan ook verleidelijk om de box te beschouwen als een ultiem en uitputtend historisch verzamelwerk. Dat stuit echter op twee bezwaren. Ten eerste zijn alleen bands van Earache vertegenwoordigd, waardoor bijvoorbeeld de sessies van de uit de concurrerende Peaceville-stal afkomstige acts Electro Hippies en Doom ontbreken. Bovendien kan zo de indruk ontstaan dat grindcore een bij uitstek Britse uitvinding was, waarmee invloedrijke Amerikaanse protogrinders als Siege en Repulsion tekort worden gedaan. In dat kader brengt Napalm Death tijdens de sessies overigens ook een mooi eerbetoon. 'Deciever' wordt voorafgegaan door de klassieke onheilspellende stilte-voor-de-storm-riff van Repulsions 'The Stench of Burning Death'.

Teenage kicks
Deze kanttekeningen nemen niet weg dat vooral de Peel Sessions van Napalm Death met recht legendarisch zijn, wat voorbeeldig wordt geïllustreerd door de liner notes bij de box. Napalm Deathdrummer Mick Harris schetst hierin een prachtig beeld van de straatarme, piepjonge, volslagen nobodies. Niet of nauwelijks in het bezit van fatsoenlijke instrumenten maar overlopend van enthousiasme, reizen ze vanuit Birmingham, Liverpool, Ipswich en Coventry af naar de eerbiedwaardige BBC studio's in Londen. Daar krijgen ze te maken met een producer (Peel was zelf niet aanwezig bij de sessies) die er niets van begrijpt als ze aangeven dat ze twaalf nummers in vijf minuten willen opnemen. Vervolgens wordt het pandemonium in de aangrenzende studio door een verbijsterde en lachende Danielle Dax en haar gevolg gadegeslagen.

Deze omstandigheden vormen achteraf gezien een logische verklaring voor de zeldzame intensiteit en energie van de grindsessies, zeker in de kenmerkende kleurrijke manier waarop Harris ze uit de doeken doet. Harris is de spin in het grindcoreweb, de 'uitvinder van de blastbeat' en de term grindcore. Behept met de irritante geldingsdrang van Lars Ulrich, de vermakelijke waanzin van Keith Moon en de hoeveelheid ADHD van beiden gecombineerd. Harris is het onderdeurtje, het eeuwige kind, de eigenlijke held van het hele verhaal, want het heimelijke alter ego, de persoonlijke Mr. Hyde van John Peel: de beschaafde, minzame oude man die zijn brieven ondertekende met "The Most Boring Man in the World", maar vooral ook de geboren Liverpudlian die niets liever wilde dan eeuwig kind blijven. De inscriptie op zijn grafsteen "Teenage kicks, so hard to beat" komt natuurlijk van zijn favoriete band The Undertones, maar kan - met een beetje fantasie en in de geest van Peels droge humor - net zo goed slaan op de blastbeats van Mick Harris.

Grindcore leeft
Toch verliest Peel zo rond 1990 zijn interesse in grindcore, en hij is niet de enige. Veel bands houden op te bestaan of gooien het over een andere boeg, zoals ook op de latere sessies al valt te horen. Het genre leeft echter voort, in pure vorm, maar bijvoorbeeld ook in meer experimentele kruisverbanden met elektronica (cybergrind), noise en avant-gardemuziek. Bovendien zijn death en black metal ondenkbaar zonder blastbeats. Grindcore is daarmee langer houdbaar gebleken dan Marcel van Dam of zelfs John Peel hadden kunnen bevroeden. Niet voor niets zijn Napalm Death, Carcass en Bolt Thrower komend voorjaar nog steeds gewoon headliners op Nederlands grootste extreme metalfestival Neurotic Deathfest. Wie nog eens wil horen waar ze dat aan te danken hebben, hoeft niet verder te zoeken dan Grind Madness at the BBC.

http://www.kindamuzik.net/achtergrond/john-peel/de-john-peel-grindcoresessies/19762/
Meer John Peel op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/john-peel