• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

• dossiers
• festivals
• columns

ernaast

De strategieën van Einstürzende Neubauten

Met Strategies Against Architecture IV (2001-2010) sluit Einstürzende Neubauten weer een hoofdstuk in zijn geschiedenis af. Zoals het voor goede compilaties hoort, verzamelen de vier delen in deze serie niet alleen de essentiële nummers van de band, maar schetsen ze perfect de evolutie die ze doormaakten als één van de meest tot de verbeelding sprekende Duitse bands ooit.

Tekst: Sid Meuris

Publicatiedatum: 25 februari 2011

Voornamelijk geïnspireerd door het in vervallen staat verkerende Berlijn wordt Einstürzende Neubauten in 1980 opgericht door Blixa Bargeld en N.U. Unruh, samen met Beate Bartel (zie Liaisons Dangereuses) en Gudrun Gut (zie Malaria! en het Monika Enterprise label) die na enkele optredens opstappen om Mania D. te beginnen. Multi-instrumentalist Alexander Hacke vervangt hen. Percussionist F.M. Einheit verlaat in 1981 de band Abwärts, niet lang daarna gevolgd door bassist Marc Chung, om de structuur van Einstürzende Neubauten te verstevigen.

Strategies Against Architecture '80-'83
Deze eerste compilatie wordt mee samengesteld door hun vriend Jim Thirlwell, het brein achter allerlei projecten met het woord Foetus in hun naam. Het typische beeld van Einstürzende Neubauten als grondleggers van de letterlijk industriële muziek, die aan de slag gaan met schroot, gestolen werfmateriaal en allerhande op het vuilnisbelt bijeengeschraapte rommel, wordt hier gevormd. Bij de op de hoes vermelde instrumentatie staan dingen als hollow metal object, smashing glass en air conditioning duct. De percussie van 'Stahlversion' komt tot stand door gemep op een stalen brug. Veel tracks bestaan uit naargeestige sfeerschepping, waarover Bargeld zijn Weltschmerz uitkiepert. Enkel het felle 'Tanz Debil' en het met drilboorbreak uitgeruste 'Krieg in den Städten' klinken destructief, de rest straalt grotendeels een postindustriële malaise uit. Zo verklanken ze niet het moment waarop de gebouwen instorten, maar de desolaatheid die volgt.

Het eerste album, Kollaps (1981), was minder subtiel en Einstürzende Neubauten liet vooral live een verpletterende indruk na. Niet alleen door de oorverdovende volumes die ze met hun ijzerwaren produceren, maar ook door hun vernietigingsdrang. Door met slijpschijven en vuurwerk te spelen, spatten de gensters gevaarlijk in het rond en door de gaten die ze in de podia boren, worden de optredens legendarisch. In een interview met Sounds uit 1983 raadt Chung de lezers aan om de muren in hun huis te slopen. "Dan ben je misschien wel dakloos, maar je hebt fantastische muziek gemaakt", concludeert hij.

In '83 speelt Bargeld gitaar op de laatste ep van The Birthday Party. Het is het begin van een lange samenwerking met Nick Cave en als Bargeld lid wordt van diens Bad Seeds, betekent dat een behoorlijke profielverhoging voor Einstürzende Neubauten.

Strategies Against Architecture II(1984-1990)
Deel twee beslaat een langere tijd, waarin de band zeer productief is. Daarom wordt geopteerd voor een dubbelalbum. Met drie magistrale platen - Halber Mensch (1985), Fünf auf der Nach Oben Offenen Richterskala (1987) en Haus der Lüge (1989) - is er een overvloed aan keuze uit eersteklas materiaal. Einstürzende Neubauten klinkt sterker, gedurfder en zekerder van zichzelf. Nummers zijn niet langer voornamelijk opgebouwd uit sfeer en effecten, maar hebben meer structuur, die soms zelfs in de buurt komt van een reguliere rocksong. Bargeld begint ook vaker iets te benaderen wat omschreven zou kunnen worden als zang, waarvan hij de grenzen aftast met een cover van Nancy Sinatra en Lee Hazlewood's 'Sand'. Maar ook voor hamerende narigheid is er nog steeds maar één adres, blijkens bijvoorbeeld 'Yü-Gung', 'Ich Bin's' of het met een ratelende boor openende 'Kangolicht'.

De banden met voormalige Birthday-Party-leden worden verder aangehaald. Hacke doet interimwerk voor Crime & the City Solution (met Mick Harvey en Rowland S. Howard) en in 1990 zingt Bargeld de rol van de vader in het duet 'The Weeping Song' op The Good Son, de finale doorbraak naar een groter publiek voor Nick Cave & the Bad Seeds. Ook in 1990 brengt Einheit zijn eerste soloalbum uit: Stein. Als hij daarna ook een band begint die Stein heet, wordt eigenlijk al duidelijk dat zijn interesse in omvervallende gebouwen tanende is.

Strategies Against Architecture III (1991-2001)
Voor deel drie verzamelen ze materiaal uit een volledig en veelbewogen decennium. Niet alleen verliest Einstürzende Neubauten enkele leden, ook het geluid maakt een grondige metamorfose door. Verrassen doen ze in de eerste plaats met de lieflijke liedjes 'Blume' (met vocals van Anita Lane) en het groovy 'Die Interimsliebenden' van Tabula Rasa (1993). Dan stapt Chung op om de zakelijke kant van de muziekbusiness te verkennen. Tijdens de opnames van Ende Neu (1996) verveelt Einheit zich zodanig dat hij met slaande deuren vertrekt. Roland Wolf van The Bad Seeds vervangt hen, maar eind 1995 komt hij om in een auto-ongeluk. Dan rekruteert Einstürzende Neubauten opnieuw twee leden van dezelfde band: Jochen Arbeit en Rudi Moser verlaten Die Haut, dat zodoende ophoudt te bestaan.

Stilte als effect is altijd al een belangrijk element geweest in hun composities, voornamelijk om vervolgens toe te slaan met lawaai. Maar als Einstürzende Neubauten zijn twintigjarige jubileum viert met het album Silence Is Sexy verrassen ze nog geen klein beetje. De nummers zijn blijkbaar door Bargeld geschreven op een Hammondorgel, een Fender Rhodespiano en een vibrafoon. De uiteindelijke uitwerking is spectaculair ingehouden: gekletter met metaal heeft plaatsgeruimd voor het geluid van sigarettenrook, olie en zand.

Strategies Against Architecture IV(2002-2010)
Naast het feit dat Bargeld in 2003 uit The Bad Seeds stapt, zijn er in deze periode bezettingsgewijs geen grote veranderingen. Op financieel vlak past Einstürzende Neubauten zich als eerste band volledig aan aan de veranderingen die het internet teweegbrengt. Via zijn website kunnen fans in ruil voor exclusieve content een financiële bijdrage leveren voor de studiokosten. Zowel Perpetuum Mobile (2004) als Alles Wieder Offen (2007) komen zo tot stand. Tijdens het promoten van dat laatste maakt Bargeld zich kwaad op journalisten die niet op de hoogte zijn van elke noot die zijn band de laatste jaren heeft uitgebracht. Via streaming, downloads, exclusieve cd's als Supporter Album No. 1 (2003) en een eindeloze reeks cd-r's met live-opnames, lijkt het alsof Einstürzende Neubauten nog nooit zo productief geweest is.

Met deze verzamelaar deel vier kunt u al een kleine inhaalbeweging maken: ook deze keer is het een dubbele compilatie met zowel reeds verkrijgbaar materiaal als een blik in hun interne keuken. Wie zich schaamt omdat hij zijn favoriete band niet uitvoerig gesteund heeft - of omdat hij niet uitgesnauwd wil worden door Bargeld - is te laat. Het supporterssysteem staat sinds 2007 op rust. Maar bij een volgende sponsorronde mag u ongetwijfeld opnieuw uw credit card bovenhalen.

http://www.kindamuzik.net/achtergrond/einst-rzende-neubauten/de-strategi-n-van-einst-rzende-neubauten/21270/
Meer Einstürzende Neubauten op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/einst-rzende-neubauten