• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

TodaysArt 2015

Verre van...
25 september 2015, Pier, Scheveningen

Tekst: Sven Schlijper

Publicatiedatum: 28 september 2015

Donderend geraas rolt over het strand tot aan de boulevard. Het moge duidelijk zijn dat TodaysArt begonnen is. De grote trom waarop het festival promotioneel vakkundig weet te slaan, vindt zijn verklanking in de performance van Staalplaat Soundsystem op het strand vlakbij de Scheveningse Pier. Stalen rioleringsbuizen zijn kunstig opgesteld en daarin blazen gasbranders van heteluchtballonnen. Resultaat: de pijpen worden dronefluiten en hun geluid is tot heel ver te voelen en te horen, beter zelfs dan dichtbij.

Mooi van verre, verre van mooi; ergens is dat een rode draad voor deze editie van kunst- en muziekfestival TodaysArt. De Pier is een fabelachtig decor, op papier dan. Daar kun je fraai de boer mee op. Er is bovendien een leuke link met de Zero-kunstbeweging. Die staat toch al in de belangstelling door een expositie in het Stedelijk in Amsterdam. Meerdere vliegen in één klap, zou je zeggen, maar het is een oerlelijk ding en vrijwel totaal ongeschikt voor een festival.

Van veraf ziet Vladimir Grafovs WAVEFRONT Zero er intrigerend uit: een groene laser die de golven beschijnt, de vloedlijn beschrijft en de nullijn aangeeft. Om het werk in volle glorie te zien, moet je wel de hele lengte van de Pier af. Dat betekent kuieren langs vetputten en andere ordinaire schaftketen die niets met TodaysArt van doen hebben; alsof je door een aftands outletcentre loopt. Als je daar al komt, want bij de service- en ticketdesk is men het eerste vergeten en dus duurt het een eeuwigheid voordat uit de chaos het tweede tevoorschijn komt en dat is dan je wanstaltige visitekaartje als festival.

Trouwens: Staalplaat Soundsystem begon veel eerder dan op het programma stond aangegeven. En was dus ook veel te vroeg afgelopen. Als je op tijd kwam, werden de pijpen al gekoeld. Mooi gezicht, maar meer nabeeld dan sound art-werk. Een euvel dat TodaysArt meer kent, zo blijkt. 5,4,3,2,1... lift off is een project van een uur waaraan maar liefst vijf mensen werkten. Een forse muur aan speakers buldert als op Cape Canaveral, een solovuurpijl schiet bij wijze van raket de lucht in en stroboscopen suggereren een lanceerplatform. Het gedonder en geraas houdt aan lang nadat de 'raket' gevlogen is, maar na een paar minuten is deze nachtkaars wel uit. Gek, met vijf man kun je dus niets maken dat een uur weet te vullen? Veel gebakken lucht verkopen over de vermeende connectie met de Zero-groep en vervolgens een teleurstellend staaltje gefröbel presenteren?

De valse start sleept zich voort. Waar moet je in hemelsnaam heen voor de expositie? Pijlen volgen, trapjes af, nukkige security ontwijken of gelukkig mógen passeren. Dan sta je op het open onderste deel van de Pier, wandel je wat door en kom je bij een piepklein hokje waar een clichéfilm draait met even zo gemakzuchtige soundtrack. Aha! Dat blijkt dus de bijdrage van Biosphere. De naam prijkt groot op de line-up, maar hij speelt niet. Dat had je kunnen weten, al kwam het blokkenschema bijzonder laat beschikbaar. En daar is ook wat merkwaardigs mee. Midden op de avond is namelijk een gat van dik twee uur. Dan sta je daar op de Pier. Bij zee. De kleine tentoonstelling heb je gezien, maar meer vermaak dan een haardvuur biedt TodaysArt niet, totdat het tijd is voor de clubnacht. Lekker eigen festivaleten is er niet en met een beetje goede wil was heel wat Nederlands sonisch (Zero-)vermaak te boeken geweest. Quod non.

Rond de klok van middernacht waan je je in een combinatie van de brug van de Enterprise uit Star Trek en een cruiseschip als Yobkiss niet al te beste acid-electro mag gaan spelen in de club. Met een beetje fantasie is er een rudimentaire Berlijnse sfeer bij te verzinnen, maar het geluid ketst lelijk, hol en warrig tegen het vele schuin geplaatste glas. Tot op zompig modderig aan toe bovendien, maar dat is de zuigende techno van Zamilska toch al eigen. De twee Japanse dames van Group A hebben ondertussen al laten merken vooral te onderstrepen wat geldt voor de hele avond: veel misbaar, zo graag gewild en zo slecht gebracht. Op plaat maken ze zo nu en dan nog werk dat aan een nieuwerwetse variant van het Neubauten-idioom doet denken, live blijken de schaars geklede deernes vooral bezig met een krassende distorted viool die bespeeld wordt door iemand die het talent van John Cale ontbeert en dit compenseert met ogenschijnlijk beneveld gekrijs in de ruimte.

TodaysArt kon ooit bogen op een puik muziekprogramma, met kunst. Nu is dat omgekeerd. De kunst moet het festival redden. In één ruimte staan werken van vier makers opgesteld die verbazen en verbijsteren; daar wordt aan Zero nieuwe inhoud gegeven, daar liggen nieuwe conceptuele inzichten en vertalingen naar hedendaagse mediakunst voor het oprapen. Vooral de subtiele lichtsculpturen van Domnitch + Gelfand en nog meer het complexe, maar inzichtelijke kubusorakel Walter dat Lotte Geeven maakte, pakken bij de kladden en vormen lichtpunten in de duisternis boven de woelige baren.

Het strand van Scheveningen biedt vele kansen, de Pier wellicht ook, maar voorbij een verhoogde hartslag, vlekken in de nek en een hoop opwinding is TodaysArt dit jaar niet gekomen in het omzetten van de mogelijkheden naar werken, programmering en organisatie die verwelkomend, sterk, niet amateuristisch en als geheel meer dan underwhelming is. Zo is het festival een losse flodder, net als de enkele vuurpijl te midden van het rollende geraas van de branding.

Foto's van Rene Passet (CC BY-NC-ND 2.0)

http://www.kindamuzik.net/live/todaysart/todaysart-5326/26233/
Meer Todaysart op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/todaysart