• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

The Residents

Op reis door een waarlijk wondere wereld.
20 mei 2013, Paradiso in Muziekgebouw aan \'t IJ, Amsterdam

Tekst: Sven Schlijper

Publicatiedatum: 21 mei 2013

Vier decennia zijn The Residents al bezig en nog steeds bouwt de combinatie tussen avant-garderockband en kunstenaarscollectief aan een indrukwekkende catalogus vol hoogst bevreemdende werkstukken. Ter jubelviering van die veertig jaar trekt de groep - inmiddels een (power)trio - de wereld over met zijn muziektheaterperformance Wonder of Weird. De caleidoscopische show blijkt een aaneenschakeling van revolutionaire sprookjes en surrealistische nachtmerries in een bijzonder wondere wereld.

Een opblaasbare kerstman en sneeuwpop houden twee zuurstokken omhoog met daarop een banier met de bandnaam. Zanger en verteller Randy is gekleed in kerstmannenpak, met daaronder tourshirts uit de hele bandgeschiedenis. Links van hem bedient Bob de elektronica (laptop, iPad) en zo nu en dan een tamboerijn. Rechts zit Chuck, die virtuoos de meest bizarre partijen aan een gitaar ontlokt. Let wel: je moet je overgeven aan en meegaan in de mythevorming van The Residents, opgaan in hun vertelling en 'sprookje', anders blijf je je alleen maar afvragen of de mannen echt zo heten. Dikke kans van niet, overigens.

In tegenstelling tot voorheen - toen de bandleden oogballen droegen als masker en strak in smoking speelden - laat Randy zich half in het gezicht kijken. De bovenste helft gaat schuil achter een 'oudemannenmasker'. De andere muzikanten dragen vreemde cyberpunk-achtige bivakmutsen, petjes met Ruud Gullit-haar en reflectoren. Voor bands die in hun normale kloffie op het podium staan, ga je maar ergens anders kijken.

De stamelende Randy komt wat seniel over in de verhalen die hij tussendoor vertelt. Bij vlagen is hij klaarwakker en helder, op andere momenten lijkt de bejaarde man de weg danig kwijt. Hij lardeert de show met theatrale verhalen over elf mislukte huwelijken en zijn huidige levenspartner, kat Maurice.Ook zou hij een kortstondige loopbaan in de porno-industrie achter de rug hebben. Die kwam niet van de grond, al zwaait hij wel vervaarlijk met een joekel van een dildo. Raar, maar 'waar'.

Vol nostalgie haalt Randy herinneringen op aan de glansrijke carrière van The Residents. Ook overleden strijdmakker Snakefinger wordt daarbij postuum gelauwerd. De band speelt maar liefst twee covers uit 's mans solowerk, waaronder het beklemmend inktzwarte 'The Man in the Black Sedan'. Ook wordt het vrouwelijke (en knappe) deel van de trouwe, enthousiaste aanhang aangespoord uit te zien naar Hein Fokken, sinds jaar en dag de tourmanager. Een foto van zijn gezicht prijkt op Randy's shirt. Schiet de man aan als je hem herkent, dan zorgt hij dat het helemaal goedkomt qua backstagetoegang. Dan moet je er natuurlijk wel voor in zijn om de gebruikelijk groupie-wederdiensten te leveren.

Bij zoveel theater (heel soms zou je willen dat Randy wat meer to-the-point was en vooral dat de band meer speelde) vergeet je als je niet oppast dat je - ook - bij een concert bent. In zo'n twee uur hink-stap-springt het drietal door de diepe en brede catalogus. Van heinde en verre halen The Residents parels tevoorschijn, zoals het sinistere avant-popdeuntje 'Give It to Someone Else', de romantisch wiegende ballade-met-een-twist 'Honey Bear' of het staccato 'March to the Sea', compleet met een hint naar 'Constantinople'.

The Residents pionierden door bijvoorbeeld een uiterst succesvolle cd-rom uit te brengen en nu bewijzen ze dat een rudimentaire opstelling volstaat om hun eigenzinnige geluid voor het voetlicht te brengen. Hoewel alle nummers in deze livesetting wel een zekere mate van eenvormigheid in klank krijgen (vooral de gitaareffecten zijn vrijwel steeds hetzelfde), kan dat bepaald geen euvel genoemd worden. Sterker: het zorgt ervoor dat The Residents een uniformiteit in geluid weten te bewerkstelligen die de allesbehalve coherente verzameling vol nummers die alle kanten uitschieten samen weet te binden. Ook blijkt de techniek de drie juist alle reden te geven bekend werk te voorzien van een geheel nieuw geluid, vol scherpe randen, dreunende bassen en spectaculaire stereo-effecten. De gekte lijkt alleen maar meer wegen voor expressie gevonden te hebben.

Met meer dan briljant geacteerde (of toch: diepgevoelde?) woede, een vervaarlijke grom en veel stemeffecten neemt Randy de toehoorder mee in zijn wereld en sleurt hem dieper en dieper het woud van The Residents in, naar het Wonder of Weird. Aan het slot, als een witte kerstboom opgeblazen wordt, met als piek een oogbal-met-hoge-hoed (de kerstman en sneeuwpop hebben dan al het loodje gelegd en zijn leeggelopen), staan niet alleen de drie met eerbied naar hun eigen iconische beeld te kijken. Ook de zaal is dan al zo lang meegegaan met en in hun bizarre verhaal, dat het volslagen logisch en totaal onontkoombaar is om ontzag te hebben. Niet alleen voor de veertig jaar dat The Residents al bestaan, maar ook en vooral voor wat de drie deze avond weer aan liveperformancekunst op het scherpst van de snede bieden. Dat ondertussen kerstmuziek door de zaal schalt als The Residents van het podium sloffen, verbaast niemand meer.

Foto's van Sven Nevenn (CC)

http://www.kindamuzik.net/live/the-residents/the-residents-8946/24010/
Meer The Residents op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/the-residents