Sonic Acts XIV - Travelling Time
Avontuurlijk tijdreizen door middel van geluid, beeld en technologie.
Publicatiedatum: 06 maart 2012
Tijd kan een complex gegeven zijn. Denk maar aan de relativiteitstheorie en de implicaties daarvan voor de tijd. Kunst, film en muziek houden zich op hun manier met de ervaring van tijd bezig, maken die behapbaar en spelen tegelijk met de manipulatie ervan. Bovendien snelt technologische ontwikkeling met razende vaart voort, zodanig zelfs dat er wel gesproken wordt van human time en machine time .
De veertiende editie van Sonic Acts trekt maar liefst vier dagen en avonden uit in een poging het begrip 'tijd' van handen en voeten te voorzien, dit in de vorm van tentoonstellingen, lezingen en performances. Aan tijd is soms ook gebrek, dus ziet KindaMuzik door omstandigheden slechts de eerste helft van het programma.
VRIJDAG Shutter Interface (foto hieronder) is een werk van Paul Sharits dat de bovenzaal van Paradiso vult. Het is een mooi vervolg op de tentoonstelling in het NIMk (die overigens tot 15 april te zien is). Daar maakt een spectaculair mediakunstwerk van Mark Fell danige indruk, al mogen de verfijnde film- en spiegeltjesmanipulaties van Julien Maire en Juliana Borinsiki ’s Liquid Crystal Display zeker niet onvermeld blijven. De eerstgenoemde zet vol in op een staat die bijna onthecht van tijd (en ruimte), terwijl de andere twee in kalme, soms vrijwel niet waarneembare beeldveranderingen het voorbijgaan van tijd (en een zekere jachtigheid van leven wellicht) juist beklemtonen.
Shutter Interface binnen een ontzettend strakke opstelling van vier projectoren op zuiltjes en een duidelijk omkaderd scherm tegelijkertijd rustgevend zenachtig en ontregelend door de ogenschijnlijke chaos in kleurvariatie en geluid.
Muzikaal vertier in de grote zaal wordt vooral opgedist door Mark Fell . Hij bewerkt synthetische klanken op micro- of zelfs nanoniveau tot hoge pulsen diepe bassen die fluks opdoemen en weer verdwijnen. In die hectiek brengt de grootmeester vaardig orde aan en terwijl zijn ingrijpen duidelijk door hemzelf aangestuurd wordt, is het werk zwanger van een onmenselijke kilheid. Zo bespeelt Fell knap meerdere velden tegelijk, al overheerst de notie van verdichtte tijd na afloop van een show die als een vloek en een zucht voorbij lijkt te gaan. De Tijd van Bart Vegter neemt in stilte meer 'de tijd' en brengt in langzaam verschuivende vlakken en lijnen de slinger van het interne uurwerk bijna tot stilstand. Een fraai contrast leveren Ryohei Shimada 's heftig stroboscopische patronen op 8, 16 en 35 millimeter film, begeleid door het Samurai Jazz Quintet; hier duizelt het de toeschouwer en hoorder in eveneens zo'n negen minuten zuivere speeltijd.
Jammer genoegen halen de diepe drones van Roly Porter het ondanks een sterk en onheilspellend begin en een overdonderende finale het niet bij de bijbehorende beelden van Rod Maclachlan , die een ingenieus apparaat bedient waarmee hij 3D-objecten live beweegt en projecteert. Akkoord, ook in de beelden had meer gezeten dan een herhaling van zetten, maar het is precies het analoog projecteren en de handmatige beweging die het real time effect versterkt. Het afsluitende Emptyset (foto hieronder) weet geen gelukkig huwelijk tot stand te brengen tussen minimale techno en dubstep en dat kan ook niet gezegd worden van de visuals die strakke lijnen en patronen in en uit elkaar voeren, maar als opmaat naar een dansavond had het ook in zwart-wit opererende Incite hier vast niet op dezelfde manier het geduld op de proef gesteld; al past deze oefening natuurlijk wel goed binnen het thema.
ZATERDAG CC Hennix + The Chora(s)san Time-Court Mirage de toehoorders, gelegen in zitzakken, met postminimale chants, subtiele drones en microtonale verschuivingen in melodie al binnen vijf minuten naar droomoorden. Zij zet tijd letterlijk stil en na drie kwartier voel je je een ander mens en lijkt het alsof er pas een kwart van die tijd verstreken is. Voor de één een ultieme luistertrip, voor de andere wellicht ietwat te zeer aan de hippie-achtige, zweverige kant geeft dit met veel gevoel en oor voor detail uitgevoerde werk in ieder geval handen en voeten aan het traagste extreem qua sonisch tijdreizen.
Pauline Oliveros (foto linksonder) , gelauwerd componiste, voert een stuk voor accordeon uit waarbij je een speld kunt horen vallen en dat je vanaf het eerste moment bij de kladden grijpt om die niet meer los te laten, vooral omdat zij, ondanks wat gratuit gebruik van MIDI om de natuurlijke geluiden te bewerken, zelf helemaal opgaat in haar performance. Onwillekeurig geeft de luisteraar zich dan ook over aan wat Oliveros deep listening noemt en voor die ervaring van geluid op lichaam en geest heb je geen verwoestende volumes nodig.
Eleh 's drones laten thuis met de knop aardig dichtgedraaid al de boeken uit de kast trillen, maar over de grote PA van Paradiso had het wel een tandje harder gemogen. Deze enigmatische figuur treedt zelden live op en is in de weer met analoge synthesizers, op zoek naar frequenties die wel zo diep gaan als een halve hertz. Dat is zo laag dat je het geluid alleen nog maar voelt, dwars door je heen. Live had wat meer balans tussen onhoorbaar en interessant hoorbaar geen kwaad gekund (nu ligt eentonigheid op de loer namelijk), al moet gezegd dat dit concert van een van de absolute dronemeesters van dit moment door de zeer lange tonen een enerverende tocht was die veel langer leek te duren dan het geval was. Op een goede manier.
Carl Michael von Hausswolff heeft vorig jaar het Stedelijk aardig opgeschud met een fikse portie drones. Op zijn intuïtie varend schept hij drones die zelf monumentaal zijn en muren van geluid vormen. Afhankelijk van waar je in de zaal staat of zit, verandert de ervaring van de architecturale ruimte door de resononerende interferentie van de geluidgolven. In dat samenspel lijkt het er niet meer om te gaan of tijd sneller of langzamer gaat, veeleer zoekt Von Hausswolff de kern van de tijd zelf op door de diepte in te duiken, en dat in niets dan pure tonen die vervoeren en letterlijk beroeren.
Tijd voorbij, lange tijd, de tijd kwijt, helemaal geen tijd meer, de diepte in met tijd; Sonic Acts presenteert op deze twee eerste dagen een brede en diepe waaier waarin de diverse manieren waarop in de beeldende en sonische kunst wordt omgegaan met de ervaring van tijd voorbijkomen. Tijdreizen met je ogen en natuurlijk heel erg veel ook met je oren krijgt zo een veelal onvermoede invulling. Wie zich graag laat verrassen door performances en tentoonstellingen: ga nu het nog kan in ieder geval langs bij de de Travelling Time -expositie in het NIMk en kijk alvast reikhalzend uit naar de volgende aflevering van Sonic Arts, die over twee jaar op de kalender staat. Het aftellen naar dan is alvast begonnen, want voor kwaliteit, experiment en avontuur ben je bij Sonic Acts aan het juiste adres.
Foto 1, 2, 3: Rosa Menkman (cc) Foto 4, 5: Pinar Temiz (cc)
http://www.kindamuzik.net/live/sonic-acts-xi/sonic-acts-xiv-travelling-time/22624/
