http://www.kindamuzik.net

ernaast

Onze laatste liverecensie.

Meindert Talma in De Amer.

Onze laatste albumrecensie.

M.I.A. weet wat ze wil.

Ons laatste interview.

Sin Ropas: scheuten en zwarte turf.

Onze laatste video.

Colin Benders: het geluk van de modulaire synthesizer.

Grauzone 2015: De vrijdag

Zoutpilaren, opstootjes en een drankorgel.
30 januari 2015, De Melkweg, Amsterdam

Tekst: André Rozendaal

Publicatiedatum: 31 januari 2015

Wie van new wave en aanverwante muziek houdt, kan voor het derde jaar op rij zijn hart ophalen tijdens het festival Grauzone. Deze editie spelen voor het eerst de oude helden zoals The Fall of Deutsch Amerikanische Freundschaft en jonge beloftes als Toy of Lola Colt verspreid over twee dagen. KindaMuzik doet beide dagen verslag, uiteraard te beginnen met de vrijdag.

Uit Kopenhagen komt Hand of Dust [bovenste foto] om Grauzone te openen. Hoewel het net na etenstijd is, zet het publiek het al driftig op een kletsen bij de loodzware tonen van het trio. De prima muzikanten trekken zich er weinig van aan en maken sowieso weinig contact met de zaal. De uitgesponnen composities, die raken aan Wovenhand en de vroege Nick Cave, zitten goed in elkaar. De troeven zijn de dynamiek en de opbouw van de downtempo nummers, waarbij de twanggitaar een boeiende maar vooral beeldende hoofdrol opeist. Het zwakke punt is de zanger: vol drama vertelt hij over vergankelijkheid en tegenstellingen, maar dit doet hij met matige vocalen. Ruim een halfuur Hand of Dust is dan ook lang genoeg.

Esben and the Witch [foto hieronder] is een jong trio uit Brighton dat een combinatie van postrock, wave en shoegaze komt spelen. Wanneer de gitarist zijn effectpedalen flink intrapt en de bassiste/zangeres fraaie wavelijnen tentoonspreidt, ontstaat er een prettige onderlaag van gruizige gitaargeluiden. Het is jammer dat de band dit niet wat vaker doet, want wat de drie verder laten horen maakt te weinig indruk. Obligate maar vooral schreeuwerige zang koppelen ze aan platgetreden muzikale paden uit bijvoorbeeld hardrock. Esben and the Witch wil graag indrukwekkende muziek maken met grootse spanningsbogen, maar blijft vooral hangen in clichés.

Esben and the Witch Helaas heeft Agent Side Grinder afgezegd en moeten we het doen met de Canadezen van Psyche [foto hieronder]. Het duo maakt al dertig jaar dansbare synthwave en een nummer werd gebruikt in de film The Silence of the Lambs. Toch ontbreekt een vergelijkbare spanning die de film zo goed maakt op het podium. Hoewel de zanger uitbundig en gayfähig staat te dansen en soms zelfs over het podium kronkelt, is van een doemsfeer geen moment sprake. De uitgekauwde teksten over de last des levens komen niet over in de te brave elektronicatonen. Toch is de variatie in de nummers een pre van Psyche en gaan de echte fans uit hun dak; dat is ook wat waard.

Tijd voor de eerste legende: Michael Rother. Hij maakte deel uit van drie invloedrijke Duitse krautrock- en elektronicagroepen: Kraftwerk, Harmonia en Neu! In de hoedanigheid als Michael Rother Plays Neu! & Harmonia citeert hij naar hartenlust uit zijn zeer rijke muzikale verleden. De ietwat nerdy en vooral doordeweeks ogende Rother staat achter een tafel met effectapparatuur, maar is veel drukker bezig met zijn elektrische gitaar. Een bassist en een met hypermoderne trommels uitgeruste drummer staan hem bij.

Het duurt even voordat het kwartje valt, maar wanneer de dromerige ritmes plaatsmaken voor dwingende motorik, is er geen houden meer aan. Het is prachtig om te zien dat, ondanks de ietwat statische podiumpresentatie, Rother zijn gitaar als synthesizer gebruikt. Iets waar de shoegazemuziek alweer vijfentwintig jaar geleden driftig gebruik van ging maken. Met name Rother en de drummer stralen plezier uit en ze nemen je langzaam mee in een fijne, analoge krautrocktrip. De melodielijnen zijn even simpel als briljant en het is moeilijk stilstaan op de pruttelende en heldere klanken.

Het geluid van de bassist verdwijnt jammer genoeg steeds meer naar de achtergrond ten faveure van samples, synthlagen en effecten, die wel prachtig en bijna met een surroundgeluid de zaal in komen. De muziek klinkt nog altijd modern en met dit weergaloze optreden blijkt dat de invloed van Neu! op bijvoorbeeld hedendaagse bands als Föllakzoid onveranderd groot is.

Psyche Net als Psyche eerder op de avond komt Trust ook uit Canada en het trio maakt eveneens donkere synthwave. Trust maakt het een stuk spannender op het met een soort zoutpilaren versierd podium. Toch blijft volledige overrompeling ook hier achterwege. En dat zit hem met name in de zang. Hoewel de vocalist af en toe een behoorlijke walrusstem kan opzetten, doet hij vaker met een geknepen stem zijn ding. Maar het moet gezegd: Trust schrijft uitstekende nummers.

En dan is het tijd voor The Fall [foto hieronder], altijd daar om te irriteren en te intrigeren. De groep begint met het eerste. Een kwartier na aanvangstijd staat de band nog steeds niet op het podium en er volgt een hoogst irritant halfuurtje waarin beeldprojecties en muziek van onder anderen Elvis, Roy Orbison en The Moody Blues dusdanig worden vervormd dat ze je het bloed onder de nagels vandaan halen. Het publiek heeft hier op een gegeven moment schoon genoeg van en begint plastic bierbekers op het podium te gooien.

Vooraan bij het podium wordt de sfeer ietwat grimmig met kleine opstootjes tussen fans. Kortom: The Fall is weer eens in het land. Maar dan komt de band eindelijk toch het podium op: twee drummers, een bassist en een gitarist zetten een krachtig en uptempo punknummer in. Als laatste komt drankorgel en speedfreak Mark E. Smith het podium op, vergezeld door zijn muze en toetseniste. Met malende kaken en een onverschillige blik sneert en spuugt hij zijn onverstaanbare woorden soms twee microfoons tegelijk in.

Wat volgt is een zinderend optreden vol messcherpe (post)punk, natuurlijk afkomstig van de laatste platen want The Fall repeteert nooit en speelt derhalve bijna geen oude nummers. Dit is helemaal niet erg want de muzikale energiemeters slaan ver in het rood door en in de moshpit wordt keihard gebeukt. De sfeer tussen band en publiek blijft lekker gespannen, want de bierbekers blijven het podium op komen, hoewel minder frequent.

Smith interesseert het allemaal geen bal: hij draait liever aan knopjes van gitaarversterkers, drukt toetsen op het keyboard in of drumt mee om zo zijn bandleden in hun hemd te zetten. Nadat Smith het podium heeft verlaten, worden zijn bandleden eveneens snel van het podium af gebonjourd. Toch volgt er nog een toegift. The Fall geeft het meest boeiende optreden van de dag: eindelijk gebeurt er eens echt wat tijdens een optreden.

The Fall Ver na twaalven is het de beurt aan knoppendraaiers en vinyljunks om hun kunsten te vertonen. Rude66 komt uit Den Haag en trakteert het publiek op fijne, donkergekleurde acid en stuwende electrohouse. Zijn assistente praatzingt door een vocoder, zodat ook de psychedelische kant aan bod komt. DJ Helena Hauff is uit Hamburg overgekomen voor een afwisselende set met minimal wave, EBM, acid en nog veel meer. Het is fraai om te zien dat ze nog gewoon gebruikmaakt van vinylplaten om het publiek in hogere sferen te brengen. Hoewel niet op alle momenten even boeiend, is Helena Hauff een uitstekende afsluiter van de eerste dag Grauzone.