• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

De absurde wereld van The Flaming Lips

Vreemd, verdwaasd, eigenwijs (understatement), provocerend (ook understatement) zijn een aantal termen die van toepassing zijn op het niet te temperen, onstuimige gedrag van The Flaming Lips. Erg veel talent hadden ze niet, maar met een grote bek en een ongezonde dosis durf hebben de drie uit Oklahoma in 25 jaar onverwacht veel bereikt.

Tekst: Rik Annema

Beeld: Tim Broddin

Publicatiedatum: 29 mei 2006

Wayne Coyne, het boegbeeld van The Flaming Lips is een man van veel woorden. Hij tettert de oren van je hoofd. “Rik heet je? Vreemd, vreemd. Ik kwam vandaag ook al iemand tegen die Nathalie heette. Allemaal namen die we in Amerika ook hebben. Ik had hier namen als Gunther verwacht.” We zijn hier niet in Duitsland, Wayne. Dit is Nederland, is de uitleg. Het komende halfuur laat de zanger zich zien als een gezelligheidsdier, een idealist, een werkpaard en een prettig gestoorde, die er na een 25-jarige muzikale carrière nog steeds zin in heeft.

Hij praat graag lukraak over van alles en nog wat. Zo vertelt hij uitgebreid over het fietstochtje door Amsterdam dat hij eerder op de middag maakte met zijn vrouw, op twee huurfietsen. Fantastisch was dat geweest, de schoonheid van dat ritje zal hem nog lang bijblijven. De platenmaatschappij had mij al gewaarschuwd. Als je Wayne geen halt toeroept, dan kom je alles te weten, behalve waar je voor gekomen bent.

Details in de hoofdrol
Wayne geniet van de kleine dingen. Die kleine dingen zijn ook wat hem in muziek en kunst aantrekt. “Onze eigen muziek hangt aan elkaar van minuscule bliepjes en piepjes, dat is de essentie ervan. Flaming Lips-nummers beginnen vaak bij zulke minimale dingen, dat kun je je amper voorstellen als je er niet bij bent.”
Als je de nieuwe plaat At War with Mystics onder de loep neemt, kom je er toch al snel achter dat veel nummers rondom een thema in elkaar zijn gedraaid. Soms bestaat de basis uit een tot de verbeelding sprekend baslijntje, dan weer een synthmelodietje of een aan Prince refererend zanglijntje (‘Free Radicals’). The Flaming Lips weten hun vondsten altijd perfect te selecteren, om ze vervolgens te vervormen en ze nieuw leven in te blazen als onherkenbare brokken.

Geen overvloed aan ideeën voor The Flaming Lips. Volgens Wayne werkt dat voor hen simpelweg niet. Waarschijnlijk is dat ook een van de verklaringen voor het succes van deze vreemde snuiters. Waar een hoop ‘experimentele’ popgroepen doorslaan in ellenlange nummers met honderd invalshoeken, zoeken de Amerikanen het ‘nieuwe’ vooral in de manier van aankleden en produceren. Door niet te overvloedig te zijn, werkt hun muziek ook voor de minder getrainde luisteraar.
Op de nieuwe plaat klinken de Amerikanen zelfs toegankelijker dan ooit. Een nummer als ´The Yeah Yeah Yeah Song´ is een catchy pop anthem bij uitstek, dat bijna haaks staat op wat de band ons in de jaren ´80 voorschotelde.

Punk als fundament
The Flaming Lips zijn met behoorlijk ontoegankelijke teringherrie begonnen. De prachtige documentaire Fearless Freaks, die filmer en jeugdvriend Bradley Beasley over de band maakte, toont beeldmateriaal van de eerste serie Flaming Lips-concerten. Ze laten niks aan de verbeelding over: provocerend, loeihard en ontzettend punk. Het charismatische en enthousiaste voorkomen van Wayne is op die beelden al duidelijk zichtbaar. Terwijl zijn broertje Mark Coyne in die tijd nog de vocalen voor zijn rekening neemt, is het Wayne die de show steelt. “Mijn broer is de echte artiest”, geeft Mark ook toe in Fearless Freaks.

De punkidealen uit die begintijd staan nog steeds centraal in het bestaan van de band. Het eerder aangehaalde nummer ´The Yeah Yeah Yeah Song´ bevat een behoorlijk eigenwijze en kritische tekst, waarvan vooral de zinsnede “it´s extremely dangerous to do exactly what you want” opvalt. Op de vraag naar de betekenis en context van deze regel, begint Wayne een monoloog over wat punk eigenlijk voor hem betekent. Het ligt hem nauw aan het hart. “Ik wil vrij zijn, dat wil ik al mijn hele leven, en dat is en blijft altijd mijn streven. Ik heb altijd mijn eigen pad gevolgd. En ja, daar stuit je nogal eens mensen mee tegen de borst. Ik maak films, omdat ik dat wil. Ik maak muziek, omdat ik dat wil. Bovendien streef ik in mijn creaties vrijheid na. Ik neem rustig de tijd om alles op zijn plaats te laten vallen.”

Irritante Beck
Toch staat The Flaming Lips onder contract van een major label, dat naar alle waarschijnlijkheid de nodige druk op de band uitoefent. Een multinational als Warner is niet echt punk. “Dat moet ik nuanceren. De enige druk die wij ervaren van onze platenmaatschappij, is om een goede plaat te maken. En wij zijn voor Warner natuurlijk geen prioriteit. De budgetten die zij ons geven, zijn in vergelijking met de Britney’s van deze wereld zo laag. Vergeet ook niet dat wij nog steeds bijna alles zelf doen. We nemen onze eigen platen op, we maken onze eigen podiumattributen.”

“Zo veeleisend zijn wij echt niet. Daarom moet je ook naar de personen kijken, en niet naar de maatschappijen en alle poespas daaromheen. Wij zijn in onze carrière genoeg bands tegengekomen die op kleinere labels zitten, en heel wat meer de rockster uithangen dan wij.” Dat maakt nieuwsgierig. Wie zijn de klootzakken en wie niet? Hij aarzelt een fractie van een seconde, maar fluistert dan toch: “Weet je wie nou echt een irritant, verwaand mannetje is geworden? Beck. Ik vind zijn muziek fantastisch, maar de keren dat ik hem tegenkwam, gedroeg hij zich vreselijk.”

Felbegeerde Grammy
Wayne is niet arrogant, wel zelfverzekerd. Hij is zich bewust van zijn creatieve kwaliteiten. Hij heeft met The Flaming Lips zelfs een Grammy in de wacht gesleept (best instrumental rock performance). Een prestigieuze prijs die hen overhandigd werd in het bijzijn van ´s werelds grootste sterren. De prijs kan hem echter gestolen worden, want Wayne vindt die hele heisa rond de Grammy’s maar onzin. “Ik vond het leuk voor mijn moeder, die had vooral in het begin van mijn carrière nogal moeite met onze volharding om muziek te blijven maken. We waren dan ook niet bijzonder getalenteerd“, lacht hij. “Nu heeft ze een referentiepunt, ze weet dat we goed bezig zijn.”

Het prettige en vriendelijke gedrag van Wayne en band wordt ´s avonds tijdens het concert in Amsterdam nog maar eens bevestigd. In een uitverkocht Paradiso start Midlake de avond. De heren van The Flaming Lips staan het hele concert vol belangstelling naar de jonge collega´s te kijken, om na hun show het podium op te komen en zelf hun hele instrumentarium op te bouwen. Dat zie je de meeste piepjonge bandjes niet eens doen. Die hebben daar na de eerste uitverkochte optredens al hun mannetjes voor.
Wayne schudt alvast wat handjes van fans, signeert een shirtje van een meisje, dat vervolgens bijna in tranen uitbarst, en bouwt ondertussen zijn zelfgemaakte confettimachine op. Met dat soort gadgets weten The Flaming Lips hun concerten tot een theatraal feest van jewelste te maken. Het grappige is dat het showelement bijna synchroon is meegegroeid met de over-the-top-benadering van hun muziek. Deze twee facetten samen weten hun concerten tot kolkende hoogtepunten te brengen. In Amsterdam is dat niet anders.

Dat kan gekker!
Het aparte en absurde van The Flaming Lips uit zich niet alleen in show en muziek. Van hun hoezen maken ze de gekste kunstwerken, en neem nou Zaireeka-project uit 1997. Een werk dat bestaat uit vier albums die synchroon moeten worden afgespeeld. Een belachelijk concept natuurlijk, want wie heeft er vier cd-spelers in huis staan? Voor degenen die hier wel van voorzien zijn, en ook nog eens in staat zijn deze exact tegelijk te bedienen, biedt het een geluidstechnisch schouwspel en een spacy reis die hun gelijke niet kennen.

Ook op film- en videoclipgebied is The Flaming Lips altijd vooruitstrevend. Zo is Wayne al een flink aantal jaren bezig met de speelfilm Christmass on Mars. “Ik heb alle beelden geschoten, echt alles is af, het moet alleen nog gemonteerd worden en dat is een enorm karwei. Het zijn enorm veel beelden, maar die zijn wel super geworden. Op de vraag of ik ooit naar Hollywood wil om daar films te gaan maken, moet ik ´nee´ antwoorden. Of misschien als ze mij een ontzettende bult geld zouden geven, een paar miljoen of zo! Dan zou ik het wel doen. Kan ik het daarna investeren in nieuwe clips voor The Flaming Lips, of in andere interessante projecten. Ik ben enthousiaster dan ooit. Steeds meer gebrand om met de mogelijkheden die ik als mens heb gecreëerd, maar wij ook als band, tot het uiterste te gaan.”
Zoveel moeite lijken Wayne en The Flaming Lips dus niet te hebben om exact te doen waar ze zin in hebben. Van deze eigengereide artpunkers is de wereld nog lang niet verlost…

http://www.kindamuzik.net/interview/the-flaming-lips/de-absurde-wereld-van-the-flaming-lips/13002/
Meer The Flaming Lips op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/the-flaming-lips