• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

HET INTELLECT VAN PROTOMARTYR

De postpunkrevival van zo'n vijftien jaar geleden leverde van Amerikaanse zijde weinig echt goede bands op. Vooral uit New York kwamen bands vol modepopjes. Een band die wars is van imago en daarnaast wel wat te melden heeft, is Protomartyr uit Detroit. Op The Agent Intellect gaat rusteloze postpunk hand in hand met literaire teksten. KindaMuzik toog naar Vera om de band te spreken over Tindervingers, monsters in printers en Aristoteles.

Tekst: André Rozendaal

Beeld: Joséphine Kurvers

Publicatiedatum: 29 april 2016

De vier antisterren van Protomartyr zitten onderuitgezakt in de kleedkamer van Vera, lurkend aan een biertje. Je zou ze geen kwartje weigeren. Het is gister laat geworden na het optreden in Antwerpen. Het contrast met het zinderende optreden dat de band een paar uur later geeft in de Groningse undergroundclub, is groot. Toch slaat de zichtbare vermoeidheid niet om in lethargie. Behalve bassist Scott Davidson zijn de overige drie wel in voor een praatje. Gitarist Greg Ahee telt de zegeningen van het toeren door Europa: "Je wordt als artiest goed behandeld, krijgt fatsoenlijk te eten bijvoorbeeld. En de verhalen die we van andere bands over Vera hoorden, zijn waar. De aandacht van de medewerkers hier is oprecht en ze doen er alles aan om het je naar je zin te maken. Je merkt in Vera dat de mensen echt van muziek houden."

Prachtbaan
Zanger Joe Casey vult aan: "Ik ben moe en maak me zorgen om mijn stem, maar ik hou van toeren. En het is beter dan thuis voor de tv hangen. Bovendien eet ik beter wanneer ik aan het toeren ben, misschien drink ik te veel, maar ik slaap tenminste elke nacht en krijg ook nog eens meer beweging. Dat is thuis in Detroit wel anders (lacht). Dus: het is een prachtbaan. Je reist de hele wereld over, ontdekt nieuwe steden en landen. En ja, Europa is geweldig; we komen dit jaar nog een keer of drie terug geloof ik, onder andere voor festivals."

Het uitgebreide tourschema betekent dat Protomartyr sinds enige tijd als fulltimeband te boek staat. Voor Casey verandert er weinig: "We zijn dan nu wel fulltime een band, maar dat zijn we in feite altijd geweest. Protomartyr heeft het maken van muziek vanaf het begin als een serieuze baan beschouwd, nooit als hobby. Dus toen die kans zich voordeed, pakten we die meteen want dit is wat we altijd gewild hebben. Het is lastig om te zeggen hoe het zal zijn wanneer we weer thuis zijn, dan zullen we misschien beseffen dat we een stuk minder geld hebben, maar voor nu is het prima."

Stelen
Casey studeerde literatuur en film. Hoewel de teksten op de drie platen die Protomartyr vanaf 2102 uitbracht tegen het literaire aan hangen, vertelt Casey dat zijn studies niet wezenlijk van invloed zijn op de muziek: "Ik steel dingen van veel verschillende schrijvers, natuurlijk. Maar uiteindelijk geef ik er mijn eigen draai aan. Een favoriete schrijver van mij is Flann O'Brien uit Ierland. Hij trekt alles in twijfel, zelfs ruimte en tijd, dat boeit me enorm. Daarnaast lees ik graag misdaadschrijvers, zoals Georges Simenon. Wat film betreft: op tournee kijken we vaak naar slechte, simpele films om ons hoofd leeg te maken. We hebben ondertussen een aardige catalogus opgebouwd. Die films inspireren me niet, maar wellicht onbewust juist weer wel."

"Bovendien schrijf ik nooit de teksten vóórdat de muziek er is, dat werkt voor mij niet. We zijn geen kampvuurband, die zittend in een kring en met een akoestische gitaar songs schrijft. Greg komt dan met een gitaarlijn, de rest vult aan en ik murmel wat, totdat het concreter wordt. Tijdens het toeren schrijven we ook geen nummers, hooguit een zin of een idee. Dingen uitwerken doen we pas in de oefenruimte." Ahee: "Ik speel al heel lang geen akoestische gitaar meer, ik filter wat ik interessant vind uit jams met mijn elektrische gitaar. Voor de derde plaat schreef ik veel thuis, in tegenstelling tot de twee eerste albums. Dat zou je een ontwikkeling kunnen noemen, toch vind ik de derde plaat duidelijk een combinatie van de eerste twee. Maar misschien wordt de vierde wel heel anders."

Intellect
Het kwartet leverde vorig jaar misschien wel de plaat van het jaar af met The Agent Intellect. Rusteloze postpunkgeluiden in de lijn van The Fall, The Wipers, Joy Division of Wire gaan op dat album hand in hand met literaire teksten over vergankelijkheid of de beperkingen van de menselijke geest. De titel verwijst naar een term van de klassieke Griekse filosoof Aristoteles en betekent zoiets als actief intellect, de scheppende geest. Het is een aspect van de menselijke ziel dat eeuwigheidswaarde bezit. Het is de hoogste vorm van denken, waarmee je concepten ineens begrijpt, als een soort goddelijke ingeving.

Casey: "Ik vind dat een interessant gegeven. Eeuwen geleden schreven we alles aan de gratie Gods toe. Tegenwoordig is dat uiteraard een stuk minder, en dus denken wij als mensen nu alles te kunnen bevatten of te weten wat goed voor ons is. Neem bijvoorbeeld internet. We gaan er vaak klakkeloos vanuit dat internet tegenwoordig het nieuwe evangelie is. Terwijl ik niet eens weet hoe het écht werkt, jij wel? En of het wel echt zo goed voor ons is, hoe het ons emotioneel verandert. Tot op zekere hoogte leidt internet tot ontmenselijking vind ik, met mensen die alleen maar op hun smartphone aan het kijken zijn."

De song 'Boyce or Boice' gaat hierover. Toch heeft Casey sinds kort zelf een smartphone: "Eerst klaagde ik over mobieltjes, zoals veel mensen. Ik lees liever een boek, maar het hebben van een smartphone doodt de tijd eveneens. Het beïnvloedt mij ook: een maand zonder en ik krijg het gevoel dat ik iets mis. Het zou kunnen dat het de menselijke geest niet altijd positief beïnvloedt, maar je praat aan de telefoon eveneens tegen mensen. En het voordeel is dat ik nooit ver bij mijn vrienden thuis weg ben, behalve het tijdsverschil dan. Bovendien hou ik sowieso niet zo van praten tegen mensen, dus het is een goed ding voor mij. "

Denkbeelden
"Ik veronderstel dat er iemand is die wel weet hoe internet werkt. En ondanks de moderne technologie kom ik er steeds meer achter dat ik nog steeds van heel veel dingen niets weet. Ik dacht vaak: met het ouder worden komt de wijsheid wel. Ik stop van alles in mijn hoofd, maar er ontstaan steeds meer lekken (lacht). Aan de andere kant: toen ik jonger was, dacht ik bijvoorbeeld dat ik wist hoe ik een bepaald woord moest uitspreken of hoe denkbeelden in elkaar zaten. Jaren later kom je erachter dat het niet klopt. Het is hoe veel mensen door het leven gaan, en daar is niks mis mee. Antwoorden blijven wel achterwege. En hoewel we denken dat we tegenwoordig in de toekomst leven, gaat het zoeken naar verklaringen voor zoiets banaals als het niet-werken van een printer nog steeds op de manier zoals we dat in de zestiende eeuw al deden. Alsof er een monster in je printer zit. Daar gaat het nummer 'The Hermit' over."

Leven in de toekomst levert ook zaken op zoals de dating-app Tinder. Casey: "Wat heeft dat constante snelle swipen nou voor zin? Een Tinderfinger krijg je ervan. Dat vluchtige zorgt ervoor dat het menselijke steeds verder naar de achtergrond verdwijnt. De enige persoon die ik erdoor leerde kennen, kende ik al. Ik kan me niet voorstellen dat ik met een volslagen onbekende ga daten. En toch: zo gaat dat tegenwoordig. Ik kan er wel over klagen, maar het helpt toch niks. Drummer Alex Leonard vult aan: "Het is een normaal iets geworden, jonge mensen doen dat gewoon. Op die manier ontstaan relaties, waanzin toch?"

Kater
Een ander belangrijk thema van The Agent Intellect is het worstelen met identiteit. Toch heeft Casey er geen moeite mee om als bijna-veertiger op een podium te staan, met muzikanten die een stuk jonger zijn dan hij: "Ik begin steeds meer te accepteren voor mezelf dat ik zanger ben in een rockband, toeren brengt die rol met zich mee. Dan ben ik weer Old Joe en dat is prima. Ik heb na afloop misschien een grotere kater dan mijn bandleden, ik drink meer om hetzelfde te bereiken (lacht). Bovendien zijn veel oudere zangers nog steeds actief, dus dat is oké."

"Ik sta dan wel met een biertje in de hand op het podium, en natuurlijk is dat een imago maar ik heb het niet zelf bedacht. Dat is gewoon wie ik ben. Maar we denken wel degelijk na over dingen. Ik denk goed na over hoe de hoes van de plaat eruitziet en Alex denkt na over de T-shirts. Daar zijn we in geïnteresseerd, niet in wat we op het podium aanhebben."

Humor
"We worden vaak als postpunkband beschouwd, waardoor mensen denken dat we humorloos zijn. Maar we zijn geen zwartkijkers. Aan de andere kant kies ik er in mijn teksten wel voor om de donkere kant van dingen te belichten. Ik hou er gewoon niet zo van dat mensen en media je opdringen dat alles maar leuk en goed moet zijn. Alhoewel: misschien gaat de volgende plaat juist wel daarover. Dus ik weet het niet, misschien slaat mijn stemming wel om te zijner tijd. Die contradictie vind ik spannend: de humor zien in donkere situaties. Op de laatste plaat gaat het nummer 'Pontiac 87' daarover."

Het meest persoonlijke nummer van The Agent Intellect is 'Ellen'. Casey schreef het voor en over zijn inmiddels overleden moeder, die de ziekte van Alzheimer had: "We spelen het weinig live, maar niet omdat het te persoonlijk zou zijn. Mijn stem zou het niet trekken om het avond aan avond te spelen. Het is een nummer dat meer verdient dan op het eind van een optreden, met een schorre stem gezongen te worden. Daarnaast is het een lang nummer; in plaats daarvan kunnen we twee of drie andere spelen. We vinden het leuk om op het podium de songs zonder onderbreking, achter elkaar door te spelen. Ik ben dan wel sneller buiten adem; op zulke momenten voel ik me echt 'Old Joe'."

Live foto's van Bob de Vries.

http://www.kindamuzik.net/interview/protomartyr/het-intellect-van-protomartyr/26678/
Meer Protomartyr op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/protomartyr