• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

Onthaasten met Gerard van Maasakkers

Al ruim drieënhalf decennium staat Gerard van Maasakkers op de bühne met liedjes die veel mensen raken. Hij was het ook die met 'As Ge Ooit' J.W. Roy - en daarmee een hele beweging na hem - voor de eigen taal liet kiezen. KindaMuzik gaat op zoek naar de kern van de vaderlandse liedjescultuur en schuift aan bij de Brabantse Liedermacher - zoals hij zichzelf graag ziet - voor een open gesprek over taalontwikkeling, nostalgie en streekmuziek.

Tekst: Niels Steeghs

Beeld: Niels Steeghs

Publicatiedatum: 10 juli 2014

Voor de tweede keer in zijn loopbaan won Van Maasakkers dit jaar de Annie M.G. Schmidtprijs, voor het nummer 'Mijn Kind', uit zijn laatste theatershow Allez. Het lied, over het kind dat hij nooit heeft gehad, is een schoolvoorbeeld van hoe de Brabander telkens weet te raken met nummers die heel dicht bij hem staan. Dat doet hij in de taal die ook het dichtst bij zijn gevoelswereld ligt, het Brabants. "Toen ik begon met schrijven merkte ik dat ik me in het Brabants lekkerder uit kon drukken dan in het Nederlands. Pas op school leerde ik Nederlands, want bij ons thuis in Nuenen spraken we gewoon Brabants. Helemaal in het begin was het echt Nuenens, nu is het meer de streektaal geworden van Zuidoost-Brabant."

"Als ik een idee had voor een liedje en de opdracht zou zijn het te schrijven in het Nederlands, dan weet ik zeker dat er zowel qua tekst als qua melodie een ander liedje uit zou komen dan wanneer de opdracht zou zijn dat in het Brabants te doen. Ik kan dat niet benoemen, maar op de een of andere manier vormt die taal zich makkelijker naar mijn manier van muziek schrijven. Er is een verschil tussen hoe een Brabander iets zegt en hoe een Hollander dat doet. Toen ik in 1977 begon kwam ik wel eens uit bij het dilemma dat als ik een liefdesliedje schreef, ik niet kon schrijven: 'ik hou van jou.' Als ik het over huilen had, dan kon ik zelfs dat woord niet gebruiken. Het is net alsof er in die zachte Brabantse taal voor zachte uitdrukkingen geen woord was. En dus moest ik het tussen de regels door zeggen."

"Op enig moment ben ik in het Nederlands gaan schrijven, in de hoop om hogerop te komen in het land. Dat werkte eigenlijk alleen maar averechts. Ik was mijn eigenheid kwijt. Toen heb ik tien jaar daarna weer besloten om gewoon terug naar af te gaan. De Brabantse taal is in de loop van de jaren wel echt veranderd. Ik ben daar niet rouwig om, want een taal moet leven. Het moet geen wandelend museum zijn met Brabants bonte kermis. Het Brabants heeft heel wat verloren, anders dan het Limburgs. Gé Reinders (Limburgse vakbroeder van Van Maasakkers met wie hij onlangs samen een serie theateroptredens deed, begeleid door Philharmonie Zuidnederland, NS) zegt ook: 'Wij hebben een taal.' Brabant niet. Ik vind dat geen ramp, maar wel jammer. We zijn steeds meer beïnvloed door het Nederlands. Ik weet nog dat ik als klein jongetje in Nuenen kon horen of iemand van de Boordseweg kwam of van de Beekstraat. Dat is heel erg vervlakt."

Nostalgie
Thema's als onthaasting en stilstaan bij de schoonheid van het leven komen regelmatig langs in de shows van Van Maasakkers. In zijn verhalen zit altijd veel herkenbaarheid. "Vaak begin ik een liedje met hoe ik was als klein kind en vervolgens hoe het nu is. Ik denk dat ik het op zo'n manier beschrijf dat mensen dat beeld van dat kleine kind koesteren. Het appelleert meer aan hun gevoel van nostalgie dan aan het mijne. Het is hoogstens tijdloos wat ik beschrijf. Wat wel kan is dat ik over dingen zing waar mensen in de vaart der volkeren geen tijd voor hebben. Dat ik bij ons op de hei ga lopen om liedjes te schrijven. Het is het romantische, onthaastende beeld. Dat is voor mensen een ideaalbeeld van hoe mooi het leven kan zijn. Ik zing over dingen die ik mooi vind, die me ontroeren. Misschien schets ik onbewust wel een ideaalbeeld, maar dan wel mijn eigen ideaalbeeld. Maar ik loop net zoveel te stressen als jij en iedereen."

Omdat Van Maasakkers zich bedient van zijn streektaal dichten mensen hem automatisch een sterk Brabanderschap toe. Toch is dat volgens hem niet zo. "Ik heb dat nooit zo gehad. Ik vind het fijn hier, ik ken hier de aard van de mensen. Maar ik kom niet in de kroeg en zoek de mensen niet op als ik niet hoef te spelen. Ik trek me terug. Het is fijn dat mensen me hier met rust laten. Soms als ik aan het hardlopen ben dan roepen ze 'Hee, gaode mee?' Dan lach ik, steek ik mijn hand op en ben ik weg. Ik loop echt niet naast mijn schoenen, maar ben wel trots op wat ik bereikt heb. Iedereen kent 'Hee Gaode Mee', maar het is nooit een hit geweest. Het is nooit breed uitgemeten door platenmaatschappijen, omdat ik altijd mijn eigen weg gekozen heb. Daar voel ik me prima bij. Ik hoef geen BN'er te zijn. Nu kan ik doen wat ik wil en er komen meer dan voldoende mensen op mijn optredens af."

Onthaasting
Als oudste zoon uit een katholiek gezin was Van Maasakkers voorbestemd om richting het klooster te gaan. Dat kwam er niet van. Sterker nog, steeds meer voelde hij zich verwijderd van de kerk. Daar schreef hij een aantal jaren geleden een liedje over. "Met 'Hedde Efkes Lieven Heer' vroeg ik me af wat er nog over was van mijn katholieke opvoeding. Ik heb dat liedje net gemaakt voordat de allergrootste misbruikschandalen aan het licht kwamen. Veel pastoors jagen de mensen de kerk uit, er mag weinig meer. Dat is triest voor mensen die zich verbonden willen voelen. Ik stip met dat liedje iets aan waar mensen zich in herkennen. Als dat betekent dat mensen tijd voor reflectie gaan zoeken, dan is dat al iets heel moois. Maar dat is niet mijn doel. Ik wil gewoon liedjes schrijven over dingen die mij ontroeren, kwaad of blij maken en bezighouden."

"Wat ik in de kerk mooi vond, dat waren de rituelen. Met een eerste, tweede en derde akte. De muziek, de kunst. Ik zie daarin grote parallellen met een theatervoorstelling. Mensen bereiden zich voor, kleden zich mooi aan. Dan gaan ze zitten, vergeten ze hun mobieltjes, de babysit, of er wel genoeg parkeergeld in de automaat zit. Alles is dan oké. Kom daar nog maar eens om tegenwoordig. Ik ken jou niet, maar ik weet wel hoe vaak ik naar mijn laptop loop om te zien of er nog iets op Facebook staat, of er iets in de mail zit dat ik moet zien. Zo gauw als je in de kerk bent of in het theater zit onthaast je even. Dat ik dat zelf kan aanrichten, vind ik wel kicken.”

"Het mooiste van muziek maken is als een liedje iets teweegbrengt bij mensen. Volgende week moet ik spelen voor een vrouw die zestig wordt. Haar man heeft me gevraagd 'As Ge Nie' te spelen, het liedje dat ik geschreven heb voor mijn zusje die bij een auto-ongeluk om het leven is gekomen. Dat liedje heb ik geschreven op de dag dat ze vijftig geworden zou zijn. Voor mij is het altijd een heel emotioneel liedje. Die mensen hebben een dochter gehad die negen jaar geleden verongelukt is. Ja, ik vind dat bijna te heftig. Dan zing ik niet meer over mijn eigen leven, maar over het leven van iedereen. En als wat ik zing en zeg over mijn leven raakt aan het leven van andere mensen, dan bezing ik ook gewoon het leven van andere mensen, zonder dat ik het zelf in de gaten heb. Het is een voorrecht om te merken dat het zo aansluit bij mensen."

Gerard van Maasakkers en Jelle Amersfoort - As Ge Ooit

http://www.kindamuzik.net/interview/gerard-van-maasakkers/onthaasten-met-gerard-van-maasakkers/25149/
Meer Gerard van Maasakkers op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/gerard-van-maasakkers