• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

Het ontstaan van de Valkhof Affaire

De-Affaire is vandaag de dag niet meer weg te denken uit de Nijmeegse Vierdaagsefeesten. Het 25-jarige festival ontstond in een periode dat de Vierdaagsefeesten de cultuurminnende bezoeker nog bar weinig te bieden had. Een duik in de ontstaansgeschiedenis van de Valkhof Affaire, met grondlegger en programmeur van het eerste uur Wim Westerveld.

Tekst: Niels Steeghs

Beeld: Niels Steeghs

Publicatiedatum: 30 juni 2011

Midden jaren tachtig was Wim Westerveld programmeur van het inmiddels ter ziele gegane podium O42, aan de Nijmeegse Oranjesingel. Dat podium richtte zich vooral op wat we vandaag kennen als wereldmuziek. Aan die muziek heeft Westerveld zijn hart verpand. Sinds zijn periode als programmeur van O42 en de Valkhof Affaire, die ophield in 1993, houdt de Nijmegenaar zich vooral bezig met het agentschap voor bands uit de hoek van de wereldmuziek en met het multiculturele festival Music Meeting in Nijmegen.

Alternatief
Westerveld: "In 1985 en 1986 was er al een programma in het Valkhofpark. Dat was een samenwerking tussen het Nijmeegse wereldmuziekpodium O42 en Terts Brinkhof van De Boulevard of Broken Dreams, wat nu De Parade is. Terts komt eigenlijk uit Heilig Landstichting, vlakbij Nijmegen, en hij was een tijdje actief in de jazzwereld in Nijmegen, midden jaren zeventig. Die samenwerking was met Terts op persoonlijke titel, omdat hij een band had met Nijmegen. De formule was simpel: twee bandjes, elke avond, zeven dagen lang. De ene band speelde eerst in het park en daarna in O42 en de andere band deed dat andersom. Als het een avond slecht weer was dan profiteerde O42 daarvan en als het mooi weer was dan gingen mensen nieuwsgierig naar dat park. Dat deden we twee jaar lang samen."

"Eind jaren zeventig, begin jaren tachtig ging heel links Nijmegen weg als de Zomerfeesten plaatsvonden. Het was heel erg mainstream destijds. De feesten waren heel plat en de sfeer was niet oké. Tenminste, dat was de gangbare opvatting onder de studenten. Alleen, er was geen alternatief. Terts Brinkhof ging er juist middenin staan. Hij ging praten met het ACBN, het comité van ondernemers dat die feesten organiseert en hij vroeg om een eigen plekje. Dat werd het Valkhof. En daar zette hij dan een merenguebandje neer of de levende jukebox. Dat eilandje trok al een beetje meer alternatief publiek."

"In 1987 mocht hij van het bestuur van de Boulevard of Broken Dreams niet dat kunstje nog een keer doen. Zij waren flink gegroeid en zijn bestuur vond dat alleen zo'n muziekprogramma niet voldoende recht deed aan waar zij voor stonden. Hij belde me daarover op in maart. Toen heb ik nog een uitbater van een spiegeltent uit Arnhem proberen te interesseren. Dat kon niet; het was te ingewikkeld om die tent op het park te krijgen. Daar mochten namelijk geen vrachtauto's op. Ik dacht: dan gaan we zelf iets doen, vanuit O42. Maar dat moesten we breder gaan doen binnen de stad. Toen ben ik in één middag naar café de Plak, café de Spot en Diogenes (Nijmeegse culturele studentenvereniging annex nachtclub, NS) geweest. Die mensen heb ik dit plan voorgelegd en diezelfde avond was het rond. De naam Valkhof Affaire was er ook meteen. We hadden weinig tijd, want het was inmiddels april. Nadat De Spot en De Plak er uit stapten, werd het een samenwerkingsverband van Diogenes, O42 en tentenbouwer De Markies. Dat is een aantal jaren zo gebleven."

Groot financieel risico
"We wilden meteen grootschalig een mooi alternatief vormen voor de eenheidsworst die de Zomerfeesten waren. Voor het aanbod, maar ook voor de sfeer. Er was toen veel Afrikaans, Latin, funk, rock-'n-roll. Feestelijke muziek dus. Ik zou willen zeggen dat het toen zelfs breder geprogrammeerd was dan nu. We deden minder hippe rockbandjes, het leek meer op de programmering van O42. We hadden ook wel theatrale muziekacts. Direct hadden we al twee buitenpodia en een tent voor wat kleinere, intiemere dingen."

"Ik kan het nu wel zeggen, we zijn nu 25 jaar verder: voor O42 was het een veel te groot risico. Zeven dagen lang – daarom heette onze Stichting ook de Stichting Mooi Weer – zo'n weersafhankelijk evenement organiseren, dat is eigenlijk onverantwoord. Ook voor die twee cafés. En voor Diogenes ook wel, maar dat was een nachtclub waar veel meer geld in om ging. Die lagen er niet van wakker. Maar binnen O42 wel. De beginjaren waren fragiel, ik had constant het bestuur van O42 in mijn nek hangen. Ik heb toen ook vaak getallen niet genoemd. Uiteindelijk hadden we wel een soort van buffertje, dus het derde of vierde jaar werd het risico minder groot."

"Voor het Actief Comité Binnenstad Nijmegen waren wij niet te vergelijken met al die andere vermaakscentra. Die plekken, daar moest je pacht voor betalen en dat werd ook door horecamensen gerund. Zij namen daar het risico. Door de jaren heen verdiende je daar wel geld mee. Maar wij kwamen uit de gesubsidieerde hoek, dat was echt wat anders. Voor het ACBN waren wij daarom een vreemde eend in de bijt. Het ging met vallen en opstaan. We werden gedoogd. Tien jaar later waren we de grootste geworden."

Voorlopersfestival
"25 jaar verder zie je die groep die er toen al was nog steeds. De wat oudere club op Habana, aan de overkant. En de jongeren, onze kinderen, zitten op het Valkhofpark. Habana, dat is ook voortschrijdend inzicht. Ik denk dat tien jaar geleden mensen van mijn leeftijd op de-Affaire kwamen en concludeerden dat er niks meer was wat zij leuk vonden. Het was vooral rock en hippe bandjes. Godfried Verstegen, de festivaldirecteur, is daar goed op ingesprongen met Habana aan de Waal. Ik ben er nog wel jaarlijks te vinden, al was het maar omdat mijn kinderen daar nu in de horeca werken. Op het Valkhof breng ik niet zoveel uren door, meer op Habana. "

"Ik praat nog vaak met Godfried, maar ik heb geen betrokkenheid meer bij de-Affaire. Er is wel een soort emotionele band. Soms doen we ook vanuit Music Meeting een concert of optreden op de-Affaire of op Habana. Vorig jaar was dat bijvoorbeeld Simarrón, een groep Colombiaanse muzikanten, op Habana. En het jaar daarvoor Cubanismo, een hele goede band uit Havana. En nog langer geleden, toen Music Meeting nog binnen georganiseerd werd, in de herfst, deden we tijdens de-Affaire wel eens promotieconcerten op het Valkhofpark. De Gangbé Brassband bijvoorbeeld, die nu ook weer op Music Meeting was, of Antibalas Afro Beat uit New York."

"De-Affaire is echt een voorlopersfestival geworden in de rockmuziek. Nog bijna voor Lowlands maken ze precies de goede keuzes. Daar ging het 25 jaar geleden niet om. Dat ging veel meer over iets kunnen toen tijdens de Vierdaagsefeesten. Iets wat zin heeft, wat het publiek leuk vindt, veel meer specifiek voor een Nijmeegs publiek. Nu wil de-Affaire ook landelijk. Het was toen ook wel het idee, om een soort van win-winsituatie te creëren dat O42 door het jaar heen ten goede zal komen. Je ziet nu dat het werkt: de-Affaire is ook goed voor Merleyn en Doornroosje. Het is een heel mooi PR-vehikel."

Onderste foto door Bart van den Hoogenhoff

http://www.kindamuzik.net/interview/de-affaire/het-ontstaan-van-de-valkhof-affaire-een-eilandje-voor-alternatief-publiek/21784/
Meer De Affaire op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/de-affaire