• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

Anathema ziet het licht

Dat Anathema ooit begon als doommetalband mag inmiddels irrelevant heten. Vanaf Alternative 4 (1998) grossiert de groep in diepgevoelige, melancholische rock, met teksten over wanhoop en eenzaamheid. We're Here Because We're Here (2010) en nieuwste album Weather Systems introduceren lichter tekstmateriaal. Dus spreekt KindaMuzik gitarist en songschrijver Danny Cavanagh over berusting, spiritualiteit en... Radiohead.

Tekst: Iddo Havinga

Beeld: William van der Voort

Publicatiedatum: 01 januari 2013

De naam van Thom Yorkes band verlaat nog steeds vaak de lippen van Danny. Niet alleen verklaart hij zich regelmatig groot fan van Radiohead, ook noemt hij de groep een grote inspiratie voor Anathema. Toch vinden omgekeerd weinig Radioheadfans de weg naar de gewezen metalheads van Anathema, die - ondanks dat ze de metal al zo'n vijftien jaar geleden lieten voor wat het is - nog altijd door de media in die hoek geplaatst worden. "Ik was daar vroeger veel mee bezig," bekent Danny, "maar nu probeer ik er niet meer aan te denken, want het is deprimerend. Ik kan er slecht mee omgaan, maar je kunt er niets aan doen. Het is uiteindelijk een zakelijke kwestie, iets voor marketing, platenmaatschappijen en platenzaken. Maar gelukkig doen we het desondanks prima, we hebben een loyale fanbase. Tegenwoordig worden we trouwens omarmd door de progwereld. Ik denk niet dat we daar echt horen, maar het is beter dan gezien worden als metal!"

Waar Anathema zelf wel invloed op heeft is de muziek, die volgens belangrijkste songleverancier Danny een steeds hoger niveau bereikt. "Volgens mij komen we dicht bij het niveau van Chris Martin en Thom Yorke. Een aantal nummers zou ik hen zo laten horen, ik denk dat ze die geweldig zouden vinden."

Met Radiohead als grote invloed, valt het op dat een voor die band kenmerkend element bij Anathema nagenoeg ontbreekt: elektronica. Op Weather Systems vallen in 'Storm Before the Calm' een elektronische beat en synths te ontdekken, maar verder zijn het gitaar, piano en orkestrale arrangementen die de dienst uitmaken. Danny vertelt dat dit nog komt: "Elektronica is inderdaad de missing link. Anathema is volgens mij gebaseerd op vier pijlers : grote gitaren, waar ik altijd van zal blijven houden, piano, orkestrale geluiden en elektronica, het element dat vooralsnog onderbelicht is. Dit zal in de toekomst meer gebeuren, John (Douglas, drummer, IH) en Vincent houden er vooral van. Als het alleen aan hen lag, klonk Anathema als Aphex Twin, haha! Ik neig zelf meer naar gitaar en piano, en ben dus vaak degene die zegt: 'Ho!'"

Spirituele ontwaking
Ook zonder elektronica toont de nieuwste worp, Weather Systems, Anathema als een volwassen band. Wat opvalt in het gelaagde en weidse geluid is dat Anathema, dat ook na de ontwikkeling van metal naar alternatieve rock nooit bekend stond als het vrolijkste jongetje uit de klas, een nieuw soort levensvreugde heeft omarmd. Dit blijkt alles te maken te hebben met de spirituele ontwaking die Danny doormaakte tussen 2005 en 2008. "Ik had een aantal ervaringen waar ik erg dankbaar voor ben. Ik heb een erg moeilijke jeugd gehad, waarin alcoholisme en mishandeling een grote rol speelden. Dit leidde nooit tot gekte, maar toen lsd in het spel kwam gebeurde dit wel. Op m'n vierentwintigste ben ik volledig ingestort. Een jaar later overleed mijn moeder aan de gevolgen van alcoholisme, en bleef er weinig meer over van de veelbelovende, creatieve jongen die ik was. Wel schreef ik in die tijd het album Judgement, dus het was niet allemaal verloren."

Het hoogtepunt van de inzinking volgde later. "Het roken van een sterke joint dreef het op de spits. Ik voelde mijzelf opstijgen, het stopte maar niet en het was angstaanjagend. Ik belandde echt op het randje van schizofrenie, terwijl ik midden in een toer zat waar ik niet onderuit kon. Na twee weken trok ik het echter niet meer. Terug in Engeland bezocht ik een therapeut, de beste die ik me maar kon wensen. Zij was namelijk niet alleen gepromoveerd , ook was ze in hoge mate spiritueel. In haar praktijk had ik ongelofelijke ervaringen van synchroniciteit, door NLP-therapie. Ik ging naar de diepste krochten van mijn geest, waar ik al de rotzooi begon op te ruimen. Het was een prachtige gewaarwording, ik was werkelijk een met alles. Het was een diepe ervaring van mijn eigen bewustzijn. Ik zorgde tegelijkertijd voor mijzelf en voor het kleine jongetje van vroeger, bang voor het geweld van zijn vader. Zo ging ik door heel mijn heden, verleden en toekomst. Het leek op een bijna-doodervaring en ik ben er erg door veranderd. Ik stopte met drinken, roken en drugs. Het beheerste drie jaar lang mijn hele leven. Want als bewustzijn zo sterk kan zijn dat het misschien zelfs de dood kan overleven, dan verandert dat alles."

Licht en donker
Tijdens en na zijn ervaringen schreef Danny veel van het materiaal voor We're Here Because We're Here en Weather Systems, platen die duidelijk beïnvloed zijn door zijn hernieuwde bewustzijn. Betekent dit dat de wanhoop definitief verdwenen is uit de teksten, of is het, zoals broer Vincent ergens suggereerde, een tijdelijke fase? "Of dit zo blijft weet ik niet; ik zie wel waar mijn hart me brengt. Ik denk inderdaad niet dat Anathema nog teruggaat naar het soort teksten van vroeger. Maar er zat altijd al een sprankje licht in. De teksten zonder hoop werden destijds geschreven door (voormalig bandlid, IH) Duncan Patterson. Ik kies er nu alleen voor licht en hoop meer te benadrukken, al kan het ook weer een heel andere kant op gaan."

Getuigenissen van Danny's persoonlijke ervaringen dus, maar broer Vincent, zanger van Anathema, moet zijn teksten vertolken. "Vincent praat graag over de teksten, maar uiteindelijk schrijft hij ze niet. Ik houd van hem en respecteer hem, maar toen ik hem de tekst voor 'Untouchables' gaf zei ik: 'Haal het niet in je hoofd me te vragen waar het over gaat!' Ik denk dat Vincent in de toekomst wel meer voor Anathema wil schrijven, maar ik verwacht dat ik zestig tot zeventig procent van de muziek en teksten blijf leveren. Ik zit in een ongekend productieve fase en Vincent respecteert en ondersteunt dat."

Vincents levendige vertolking van Danny's teksten blijkt daarbij meer voort te komen uit een bewuste keuze dan uit gedeelde overtuiging. "Hij heeft enkele jaren terug de keuze gemaakt om geen probleem meer te maken van de teksten die ik schrijf. Het enige criterium voor hem is of de nummers goed zijn. Op het vorige album hadden we nog wel een flinke discussie, omdat hij een tekst niet goed vond. Uiteindelijk heeft die het album toch gehaald, maar hij heeft mij altijd gerespecteerd. Zo vindt hij 'Internal Landscapes' heel goed, hoewel hij zelf niet veel heeft met het onderwerp en hij me onlangs nog op het hart drukte dat er niets is behalve dit leven; hij is bang voor de dood, ik niet. Een meer donker, melancholisch nummer als 'The Lost Child' resoneerde dan weer wel bij hem, hij vond dat meteen het beste van het album."

Twee drummers
De broers vormen samen met drummer John de creatieve kern van Anathema, dat verder bestaat uit derde Cavanagh-broer Jamie en Johns zus Lee Douglas. Naast deze familiekern kende Anathema in zijn bestaan behoorlijk wat personeelswisselingen. Onlangs nog verliet keyboardspeler Lester Smith na elf jaar de band. "Muzikaal was er geen chemie", licht Danny toe. Ik heb het jaren geprobeerd, maar het werkte gewoon niet." Een meer bijzonder vertrek vormde dat van Danny zelf, die in 2003 ook kortstondig de band verliet, waarna hij vrijwel gelijk weer terugkeerde. "Dat had te maken met verstoorde verhoudingen op dat moment", zegt Danny snel. "Het is lang geleden, die dingen zijn nu geheeld."

Ondanks alle genezing, liefde en licht blijft Anathema's muziek zeer intens. Is het niet lastig op elk optreden weer in die sfeer te komen? "Helemaal niet. De fans spelen daar een belangrijke rol in, ze zijn de twaalfde man van het elftal. Ik denk dat we weinig slechte optredens doen, en af en toe enkele hele goede; dat zijn de wereldbekerfinales. Het enige wat soms afleidt, zijn strubbelingen in de band, maar ik heb drie dagen geleden de oplossing gevonden voor een van die problemen: Daniel Cordoso (nu nog live-keyboardspeler, IH) zal als drummer onze band komen versterken. Ik heb zijn stijl en virtuositeit nodig voor het nieuwe materiaal. Ik zat hier al een tijd mee, want ik wilde John niet kwijt. Hij is een geweldige songschrijver en een oude vriend, maar uiteindelijk wist ik het: we doen het gewoon met twee drummers! Net als Radiohead, inderdaad..."

http://www.kindamuzik.net/interview/anathema/anathema-ziet-het-licht/23557/
Meer Anathema op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/anathema