• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

Joanna Newsom | Ys

1000 woorden, 1000 indrukken, 1 conclusie.
CD, Drag City/Munich

Tekst: Joris Heemskerk

Publicatiedatum: 30 oktober 2006

Voor sommigen is het betoverende debuut van Joanna Newsom, The Milk-Eyed Mender, nog altijd een hoogtepunt uit de freakfolkhausse die rond 2003/2004 huishield. Met haar unieke piepkraakstem, onconventionele harpspel en speelse teksten wist ze met de charme van een kind zonder zorgen een legertje bewonderaars achter zich te scharen. Nog meer mensen werden echter afgeschrikt door haar stem, die het midden hield tussen een boze heks en een gefrustreerd kind, wat automatisch betekent dat er mensen zijn die daar onmogelijk langs kunnen kijken, laat staan zoiets waarderen. Ik zeg bewust: ‘het midden hield…’ want op Ys matigt ze de bozeheksfactor en komt ze veel kalmer en, tsja, volwassener over.

Ys is geen standaard folkalbum; in plaats van korte liedjes schotelt Newsom, haar sterrenteam van producers (met Jim O’Rourke en Steve Albini) en arrangeur Van Dyke Parks, ons vijf nummers voor waarvan de kortste zeven minuten en een beetje duurt. Een term als progfolk loert dan al snel verleidelijk om het hoekje (bekijk vooral ook eens de opzichtige hoes), maar dat is te kort door de bocht. Hoe lang de liedjes en hoe uitbundig de strijkarrangementen van Van Dyke Parks ook zijn, Newsom slaagt er altijd in het moment klein en breekbaar te houden.

Zelfs als de strijkers tijdens ‘Only Skin’ tot de hemel reiken zoekt ze steeds een stil hoekje om haar teksten onder het genot van subtiele harpklanken los te laten. Toch, in al die theatrale, aan klassiek grenzende pracht, springt vooral een nummer als ‘Sawdust & Diamonds’ eruit, juist niet door de bijdragen van Parks. Dit is Joanna Newsom in haar blootje; met alleen haar stem en harp en bewijst ze niet per se de hulp van een meester-arrangeur nodig te hebben om een liedje van ruim negen minuten intrigerend te houden.

Newsoms teksten staan nog steeds in het teken van abstracte levenspoëzie, uitgebreide verhalen, bijvoorbeeld over haar zus die ze kwijt is geraakt en onverhoopt weer opduikt, ze zingt zelfs mee in het naar haar vernoemde ‘Emily’. Een heel ander verhaal in ‘Monkey & Bear’ waar twee circusdieren ontsnappen en erachter komen dat de wereld in het wild iets anders in elkaar zit. Het lied ontvouwt zich als een modern sprookje, met bijpassende arrangementen, strijkers die links en rechts schichtig opduiken en Newsoms lieve stem die de enorme lappen tekst als een verdwaald ganzenveertje van haar lippen blaast.

Een krachtiger bewijs dan Ys is niet mogelijk om te bewijzen dat Joanna Newsom geen eendagsvlieg is maar een artiest die met een zeldzame bevlogenheid en zonder schroom het avontuur voorop stelt. Zo bewijst ze niet alleen haar bestaansrecht, ze laat haar mannelijke collega’s ver achter zich om zo met Espers om de folktroon van 2006 te strijden.

http://www.kindamuzik.net/artikel.php?id=14290
Meer Joanna Newsom op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/joanna-newsom