• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

Gotan Project: terug naar de zwarte wortels van tango

Met hun debuut-cd blies Gotan Project de ingedutte tango nieuw leven in, al mopperden de puristen over 'al die elektronica'. Meer dan een miljoen mensen kochten La Revancha Del Tango. Voor hun tweede album vloog de Parijse groep naar Argentinië. Terug naar de roots, voor een lesje geschiedenis en geschiedvervalsing."Tango is van oorsprong zwarte muziek".

Tekst: René Passet

Publicatiedatum: 13 april 2006

"Ach ja, het North Sea Jazz Festival!" Christophe H. Müller trekt een brede grijns als hij terugdenkt aan het chaotische optreden van Gotan Project op het beroemde Nederlandse festival. "We kwamen net terug van een uitputtende tournee door de States en de helft van onze apparatuur en instrumenten was in Miami blijven staan. We moesten dus als gekken improviseren. Het was echt een krankzinnige situatie, maar dankzij een hoop behulpzame Nederlanders kon het optreden doorgaan." "Een paar minuten voor het optreden zaten we nog op de grond stropdassen uit te zoeken", herinnert mede-Gotanoprichter Philippe Cohen Solal zich lachend. "Want ook al onze pakken waren in Amerika achtergebleven!"

Voor de persdag in een chique Amsterdams hotel zijn de heren wat minder formeel gekleed dan op het podium. Geen driedelige pakken, maar open geknoopte overhemden en baardjes van drie dagen.
Of de journalist toevallig ook Frans spreekt, wil de derde man in de kamer weten. Eduardo Makaroff beheerst het Engels namelijk maar beperkt. De Argentijn is het oudste lid van de groep en fungeerde voor de opnames van het nieuwe album Lunático als gids en sleutelfiguur. "Voor Lunático wilden we de wortels van de tangomuziek verder onderzoeken", vertelt hij met prachtig vet accent. "Dus dat betekende dieper in het universum van de tango duiken." De groep toog naar Buenos Aires, waar de heren een aantal weken doorbrachten in de roemruchte ION Studio's, waar tangolegendes als Carlos Gardel en Astor Piazolla hun beste platen opnamen. Christophe: "Er is in die studio veertig jaar bijna niets veranderd, alleen kun je er tegenwoordig met Pro Tools opnemen. Aan de muren hangen allemaal foto's van beroemde tangoartiesten die daar ooit platen hebben gemaakt."
In die nostalgie schuilt ook het gevaar. De laatste jaren stond tango vooral te boek als een elitaire en orthodoxe vorm van muziek. Jaren geleden al verdween de vernieuwing, hoezeer iemand als Piazolla – een van de belangrijkste inspirators van Gotan Project – ook zijn best deed om tegen de stroom in te zwemmen.

Ziel
Het lukte Gotan Project om met hun elektronische en dubby tango op La Revancha Del Tango (2002) een nieuw publiek aan te spreken. Ineens danste de housegeneratie ook op de klanken van de bandeon, zonder moeilijke pasjes op torenhoge hakken. Je zou verwachten dat het uit Parijs afkomstige Gotan Project in tangothuisland Argentinië met de nek wordt aangekeken vanwege hun nieuwerwetse aanpak, maar niets is minder waar. De groep trad vorig jaar succesvol op in de hoofdstedelijke Rex Club en veel plaatselijke muzikanten wilden maar wat graag met het trio samenwerken. "De Argentijnen zijn blij dat we de originele spirit van tango overeind houden, en het genre tegelijkertijd vernieuwen", beaamt Philippe. "We hebben de ziel van tango niet verloochenend, alleen de vorm veranderd."
Was die vorm aanvankelijk vooral elektronisch, op het nieuwe album klinkt de fusie tussen oud en en nieuw, tussen synthesizer en bandeon, veel organischer en natuurlijker. Bovendien is er op Lunático meer ruimte voor gastmuzikanten. Zo speelt Joey Burns van Calexico een stukje gitaar mee, is de Argentijnse bandeonspeler Nini Flores van de partij en klinkt er zelfs rap van het lokale duo Koxmoz.

Sterven in het harnas
Toch ontbreekt er iemand. Christophe zucht eens diep. "Je doelt op Domingo Cura. Hij was een van onze grote inspirators toen we begonnen met Gotan Project. We waren dan ook ontzettend trots dat we hem wisten over te halen op dit album mee te spelen. Maar helaas is het zover niet gekomen." Tijdens een concert in november 2004 in Argentinië zakte de beroemde en bejaarde percussionist (hij is op meer dan 200 albums te horen) in elkaar. Cura kreeg een hartaanval terwijl hij door de zanger aan het publiek werd voorgesteld en overleed op het podium. "Vreselijk natuurlijk", beaamt Christophe, "Maar toch is dat voor veel muzikanten een droom: sterven in het harnas." Volgens Gotan Project was Cura een van de eerste muzikanten die in de jaren zeventig tijdens opnames alle instrumenten vooraan in de mix plaatste. "Dat was in die tijd echt revolutionair", vindt Christophe. "Tegenwoordig klinkt alle muziek zo, of je nu naar hiphop, techno of dance luistert." Als eerbetoon maakte Gotan Pjoject het nummer Domingo, waarop de spirit van de percussionist duidelijk doorklinkt.

Zwart
Carlos Gardel is een andere grootheid die op Lunático wordt geëerd. De titel van het album is ontleend aan het beroemde racepaard van de tangopionier. "Gardel is in Buenos Aires nog springlevend", verzekert Philippe, "Als je bijvoorbeeld de bus neemt vind je hem vaak bij de chauffeur op het dashboard geplakt". En Argentijnen hebben de 'running gag' waarin ze elkaar vertellen dat Gardel steeds beter gaat zingen. "Terwijl hij toch al zestig jaar dood is", lacht Eduardo.

Philippe wijst op de andere betekenis van Lunático. "Het staat ook voor verandering van gemoedstoestand, van sfeer. We maken op dit album meer cross-overs met andere stijlen zoals country, jazz en traditionele Argentijnse muziek." Ook diept de groep de zwarte roots van tango op uit de geschiedenis.
Zwart? Sinds wanneer is tango zwart? "Veel mensen weten dat niet, maar tango is gegroeid uit de muzikale erfenis van zwarte slaven die door de Spanjaarden naar Argentinië werden gebracht", doceert Philippe. Het verklaart de percussie en het repetitieve element in veel oude tango. Maar die zwarte wortels werden jarenlang doodgezwegen door de militaire junta in Argentinië. "Lange tijd was het een taboe. Tango kon onmogelijk van de zwarten komen, vonden de machthebbers." Die voelden volgens Philippe meer verwantschap met blanke Europeanen. En dus werd de geschiedenis herschreven. Door hun huiswerk goed te doen en veel literatuur te lezen kwam Gotan Project achter het ware verhaal. "De grap is nu dat we tango terugnamen naar z'n roots, door het hypnotiserende element er weer aan toe te voegen ", lacht Christophe. "En we beseften het aanvankelijk niet eens!"

Mannen in pakken
Deze zomer gaat Gotan Project opnieuw op tournee. Geen tweehonderd concerten, zoals tijdens de vorige tour, "maar toch minimaal de helft", aldus een opgeladen Phillipe. Ook filmmaakster Prisca Lobjoy zal weer van de partij zijn. Haar projecties op een groot gaasdoek waren van grote meerwaarde tijdens de optredens. Tango is visuele muziek, vindt Gotan Project. Vandaar dat ze altijd strak in het pak staan op publiciteitfoto’s én op het podium. "Ik denk dat onze muziek heel anders zou klinken als we niet in pakken zouden spelen. Onze hele houding tegenover de muziek zou veranderen. "Een pak wordt nu eenmaal bij tango. Het is stijlvol en mooi."

http://www.kindamuzik.net/artikel.php?id=12536
Meer Gotan Project op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/gotan-project