• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

• dossiers
• festivals
• columns

ernaast

10 klassieke noisepioniers geven het goede voorbeeld

2013 wordt het jaar van de gitaar. Maar we gaan eerst even terug naar de klassiekers uit de vorige eeuw. Raketkanon, The Men en Ty Segall zijn namelijk schatplichtig aan The Birthday Party, Sonic Youth en Swans. Dat zijn de pioniers van de noiserock. Een geschiedenislesje.

Tekst: André Rozendaal en Edwin Toonen

Publicatiedatum: 03 februari 2013

Sonic Youth
Het is eind 2011 even slikken voor de fans van noisepioniers Sonic Youth. De in 1981 opgerichte New Yorkse band hangt de gitaren voor onbepaalde tijd aan de wilgen als het echtpaar Thurston Moore en Kim Gordon besluit te scheiden. In de afgelopen dertig jaar heeft de band alles gedaan met gitaren wat God verboden heeft. Het rijtje albums dat de band van 1986 tot en met 1992 maakte – Evol, Sister, Daydream Nation, Goo en Dirty– zijn van ongekend niveau en blijven tot op de dag van vandaag intrigeren. Sonic Youth was ook niet bang om op hun eigen SYR-label de structuur te laten varen en de abstractie op te zoeken. (ET)

Bailterspace
Voortgekomen uit herrieschoppers The Gordons groeit Bailterspace vanaf eind jaren tachtig uit tot een van de meest invloedrijke bands in de Nieuw-Zeelandse kiwirockscene rond het label Flying Nun. De noisepop klinkt grimmig, compromisloos, maar ook gruizig en ruimtelijk. Ze verzanden daarbij niet in chaos en geluidsbrij, maar houden oog voor melodie en popstructuren. De creatieve piek is in 1993 en 1994, met meesterwerkRobot World en het uitstekende Vortura. Hierop kneedt de band new wave, shoegaze, noise en indie tot schitterende zweefsongs vol dissonanten. In 1999 is Solar.3 het voorlopig laatste wapenfeit, een lange pauze breekt aan. Totdat vorig jaar Strobosphere verschijnt, een prima plaat met de nadruk op hun meer grimmige kant en een relatief toegankelijke productie. Zo klinken ze, met in het achterhoofd de shoegaze- en noiserockrevival, ineens weer modern. Toch sluit het drietal geen enkel compromis en houdt het zijn eigen, unieke geluid vast. (AR)

Swans
Don't call it a comeback. Als Michael Gira het legendarische Swans weer nieuw leven inblaast, zijn de verwachtingen hooggespannen. De noisegrootmeester van weleer komt in 2010 terug met het heel behoorlijke My Father Will Guide Me up a Rope to the Sky, maar dat is nog niets vergeleken met wat de luisteraars in 2012 voor de kiezen krijgen. Magnum opus The Seer beukt twee uur meedogenloos in op je zintuigen, net zolang tot je je totaal moet overgeven. Maar laat die verzengende noiseplaat vergezellen door een al even waanzinnig, beangstigend en extreem luid optreden van de heren en je bent voorgoed veranderd. Gira neemt bezit van je en je ondergaat het gewillig.(ET)

Polvo
Wie in de jaren negentig in undergroundclubs rondhing en van dissonante, complexe gitaarmuziek hield, zal vast Polvo kennen. Ze maakten tussen 1992 en 1997 vier platen en een aantal ep's en stonden mede aan de wieg van de mathrock van andere Amerikaanse bands als Chavez, Don Caballero en June of 44, die hielden van atypische ritmes en songstructuren, hoekige melodieën en afwijkende tonen. Polvo zet je voortdurend op het verkeerde been met cryptische teksten, geflirt met Aziatische muziek of onnavolgbare ritme- en tempowisselingen. Een slechte plaat heeft Polvo niet gemaakt, maar het gitaarkronkelende meesterwerk Today's Active Lifestyles uit 1993 staat boven alles. Sinds 2008 is de band weer bij elkaar, wat leidde tot de zeer geslaagde comebackplaat In Prism. Men is nog lang niet van Polvo af, want een vervolg is in de maak. (AR)

Fugazi
De post-hardcore/noiserock van dit in 1987 opgerichte kwartet uit Washington D.C. overleeft alles en iedereen. Fugazi is legendarisch, niet alleen vanwege kwaliteitsalbums als Repeater, Red Medicine en The Argument, maar ook om hun manier van werken. Ze hebben altijd alles zelf willen doen. Inmiddels zijn ze bezig met de kolossale Fugazi Live Series, waarin ze alle 800+ optredens die opgenomen zijn willen uitbrengen voor een vriendelijk prijsje. De band staat sinds 2003 in de slaapstand, waardoor er hoop blijft op een reünieshows of misschien wel een nieuwe plaat. (ET)

Unsane
Unsane uit New York is sinds 1988 leverancier van noiserock. Met invloeden uit hardcorepunk, metal en noise smeedt het trio log maar pakkend gitaargeweld, en is het invloedrijk in de gitaarunderground. Weinig bands kunnen de frustraties van het jakkerende leven in een metropool zo intens uitbraken als Unsane. In de agressieve drumstijl, de vuige bas, de granieten schreeuwzang en de gruizige kettingzaagriffs herken je de afzichtelijkheid van snelkookpan New York: verwrongen metaal, verkeersopstoppingen, stank en drukte. Overbodige muzikale fratsen zijn de band vreemd. In het hoofdkwartier op gitaargebied, Vera te Groningen, is Unsane in de jaren negentig kind aan huis. Totdat frontman Chris Spencer in 2000 door spoedoperaties een brute mishandeling net overleeft en Unsane tot 2003 stilligt. In 2005 en 2007 verschijnen nieuwe platen. In 2012 verschijnt Wreck, waarop Unsane aantoont nog steeds alive and kicking te zijn. (AR)

The Jesus Lizard
In de jaren negentig buitelen de verschillende noisebands over elkaar heen. Bovenop die berg staat The Jesus Lizard. De Amerikaanse band wordt in 1987 opgericht en beleeft zijn hoogtepunt begin jaren negentig. De hoekige sound, een zanger die klinkt alsof hij met een prop in zijn mond zingt, de venijnige uitbarstingen en de krachtige productie van Steve Albini zorgen voor een explosieve mix. Tel hier een reeks heftige tours bij op – er ging nogal eens wat mis bij optredens – en je hebt een band die je niet snel meer vergeet. Debuteren met drie klassealbums op rij – Head, Goat en Liar – wordt niet snel geëvenaard. (ET)

Lightning Bolt
Brian Chippendale (drums) en Brian Gibson (basgitaar), studenten aan de Rhode Island School of Design, vormen in 1994 Lightning Bolt. Het duo maakt nietsontziende, geluidsgestoorde en verzengend harde avantgardenoise. Chippendale mept op een beestachtig tempo ingewikkelde ritmes, terwijl Gibson zijn basgitaar tegendraadse noisegeluiden laat uitbraken. Ze maken het af door flarden tekst met behulp van effectapparatuur te vervormen tot een onverstaanbare brij. Hoewel ze zes platen maakten, zijn ze nooit een liefhebber van studio's geweest. Liever spelen ze live. Niet op een podium, maar op de vloer van de zaal. Zo zijn de letterlijke in your face-optredens van de band een overweldigende ervaring, met wilde moshpits en kapotte bierflessen op de vloer. Vorig jaar verscheen Oblivion Hunter en ze treden nog steeds op. Mis ze niet wanneer ze bij jou in de buurt het behang van de muren komen spelen. (AR)

Merzbow
De rock is ver te zoeken bij de lawaai-Japanner Akita Masami, ook wel bekend onder de naam Merzbow. Hoewel, als je goed luistert, wordt op enkele van zijn platen wel degelijk geëxperimenteerd met traditionele instrumenten. Vooral het drumstel wordt door Masami, vroeger drummer, nog regelmatig uit de kast getrokken en mishandeld: luister maar eens naar de 13 Japanese Birds-reeks. Maar wat wil je ook, met meer dan 350 albums op je naam moet je alles wel proberen te gebruiken. Zijn catalogus is moeilijk te doorgronden, maar dankzij samenwerkingen met bijvoorbeeld Boris, Mike Patton en Sunn O))) is er altijd wel wat te vinden. (ET)

Unwound
Uit de post-hardcorescene van Olympia, Washington komt in 1991 Unwound tot stand. De band maakt scherpe, hoekige noiserock vol dissonanten, die een treffende begeleiding zijn van de existentiële teksten vol teenage angst. Het trio toert vaak en veel, onder meer als voorprogramma van Sonic Youth en Mogwai. Unwound groeit uit tot huisfavoriet van het Groningse Vera, waar het vanaf halverwege de jaren negentig vier indrukwekkende concerten geeft. In de periode 1994-1996 leveren ze met New Plastic Ideas, The Future of What en Repetition hun beste platen af. In 2002 stopt Unwound, maar hun invloed is tot op de dag van vandaag te horen in het werk van bijvoorbeeld Blonde Redhead of …And You Will Know Us by the Trail of Dead. (AR)

Foto Swans door Niels Vinck uit het KindaMuzikarchief

http://www.kindamuzik.net/achtergrond/noiserock-dossier/10-noisepioniers-geven-het-goede-voorbeeld/23644/
Meer Noiserock dossier op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/noiserock-dossier