• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

• dossiers
• festivals
• columns

ernaast

Morrisseys lelijke eendje: de opmerkelijke re-release van Southpaw Grammar

Morrissey heeft diverse omstreden songs gemaakt, maar nooit was een volledig album van zijn hand zo controversieel als Southpaw Grammar uit 1995.

Tekst: Guido de Greef

Publicatiedatum: 25 april 2009

Van alle re-releases van Morriseys werk liggen de twee geflopte albums Southpaw Grammar en Maladjusted het minst voor de hand. En van die twee is Southpaw Grammar het minst conventioneel. Maar om het zowel commercieel als artistiek geslaagde Vauxhall and I te doen opvolgen door zoiets vreemds als Southpaw Grammer getuigt van lef. Voor Morrissey geldt Southpaw Grammar vooral als het begin van een nieuwe periode; Vauxhall and I is toch niet meer te overtreffen. Hij tekent bovendien bij RCA Victor en brengt al snel de single 'Boxers' uit. Vervolgens gaat Morrissey met producer Steve Lillywhite de studio in om een 'hard en snel' album te maken. En de thematiek die hij met 'Boxers' al heeft ingezet, eentje van geweld en de schoonheid daarvan, werkt hij uit tot een heel album.

Progrock
Bij de release wordt Southpaw Grammar gekenmerkt als Morrisseys progrockalbum. Dat is een simplificatie. Ja, er zitten typische progrockelementen in: twee songs op het album duren langer dan tien minuten (Morrissey vindt het wel nog steeds 'popsongs'), in het openingsnummer zit een sample van de vijfde symfonie van Sjostakovitsj, 'The Operation' opent met een ruim twee minuten durende drumsolo, 'Reader Meet Author' en 'Best Friend on the Payroll' bevatten gitaarsolo's en dan is er ook nog sprake van een concept (geweld) – in de tijd van The Smiths allemaal doodzondes. Dat Morrissey op dit album muzikaal uit de bocht vliegt, is des te opvallender omdat het album is gemaakt met dezelfde muzikanten die hem ook op albums als Your Arsenal en Vauxhall and I omringen: Boz Boorer en Alain Whyte.

Geweld mag dan aan de oppervlakte het belangrijkste thema zijn, beginnend met de hoes, waarop de bokser Kenny Lane de luisteraar met zijn rug tegen de muur uitdagend aankijkt (een misverstand; wie de volledige foto ziet, merkt dat hij slechts aan het touwtjespringen is), een ander belangrijk motief is de tegenstelling tussen de verschillende klassen in Groot-Brittannië. In 'The Teachers Are Afraid of the Pupils' gaat het om docenten die bang zijn geworden voor de leerlingen, of anders wel voor hun ouders, in 'Reader Meet Author' draait het om de confrontatie tussen een lezer en de 'intellectuele' schrijver en in 'The Boy Racer' zijn de straatjongens jaloers op de rijke jongen in zijn raceauto. Ze nemen wraak. Met geweld, het enige middel dat de 'arme' onderklasse zou hebben.

Daarin is het weer een typisch Morrissey-album: het is deprimerend, met mensen die gedoemd zijn tot de klasse waartoe ze nu eenmaal behoren, daar kan je toch niet aan ontsnappen. Southpaw Grammar is daardoor geen persoonlijk album, zoals Vauxhall and I dat wel is. Morrissey heeft zich in het boksen verdiept, is gefascineerd door de sport. Het geweld komt overal in terug, van de snelle speelstijl op het album tot de titel: een 'southpaw' is slang voor iemand die met zijn linkerhand bokst. En 'grammar' verwijst naar de leerschool van het leven – een harde leerschool, zoals duidelijk wordt in het afsluitende 'Southpaw'.

Lelijk eendje
Southpaw Grammar is een flop, al zijn de recensies wisselend. De NME is negatief als altijd, maar vindt 'Dagenham Dave' wel goed, hoewel het blad het later afkraakt als het als single uitkomt. Q roemt het album en noemt het bij de vijftig beste albums van 1995. Het is echter een veel minder commercieel succes dan Vauxhall and I en de twee singles die van het album worden getrokken hebben geen succes. De reacties van de fans zijn verdeeld en als twee jaar later het meer doorsnee Maladjusted verschijnt, maakt Morrissey geen woorden meer vuil aan Southpaw Grammar. In de jaren erna groeit het – mede door de slechte verkrijgbaarheid – uit tot het lelijke eendje in Morrisseys discografie.

Een jaar na de eerste aankondiging is er nu de re-release. De tracklijst is door elkaar gegooid, het album heeft nieuw artwork gekregen en er zijn vier extra nummers uit dezelfde opnamesessies toegevoegd. De keuze voor een re-release lijkt vreemd, maar de overeenkomsten met Morrisseys nieuwste album Years of Refusal zijn opvallend. Het zijn allebei snelle, harde en donkere albums, al heeft Morrissey geleerd van zijn verleden; Years of Refusal heeft geen overduidelijk concept en geen nummers langer dan tien minuten. Kortom, geen moeilijk gedoe.

Years of Refusal ontbeert echter iets dat Southpaw Grammar wel heeft: ijzersterke songs en melodieën. Maar Morrissey lijkt het publiek in te willen wrijven: "Luister eens, dit deed ik veertien jaar geleden al. Toen vond je het niks, nu wel?"

De re-release van Southpaw Grammar verschijnt 29 april.

http://www.kindamuzik.net/achtergrond/morrissey/morrisseys-lelijke-eendje-de-opmerkelijke-re-release-van-southpaw-grammar/18487/
Meer Morrissey op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/morrissey