• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

• dossiers
• festivals
• columns

ernaast

Maar wat ís emo nou precies?

Als er één genre is dat omgeven wordt door clichés en onduidelijkheden, is het wel emo. De term kan, evenals het aanverwante 'screamo', tegenwoordig met van alles en nog wat geassocieerd worden, vaak niet eens meer met muziek. Maar wat wordt dan precies met de benaming, die overigens impopulair was onder de bands die het oorspronkelijk maakten, bedoeld? De hoogste tijd om dat eens duidelijk te krijgen door een beknopte geschiedenis.

Tekst: Niels Waarlo

Publicatiedatum: 30 augustus 2013

De genesis
Wanneer een genre nou precies ontstaat is altijd lastig te zeggen, maar het is duidelijk dat emo ontstaat uit een op zijn laatste benen lopende hardcore punkstroming die bekendstaat als 'D.C. hardcore'. Het rauwe geluid, de piepende en knarsende gitaargrooves en de woeste vocalen zijn hiervoor kenmerkend. Halverwege de jaren tachtig begint er echter een frisse wind door de scene te waaien, als meerdere bands zich gaan richten op melodieuzere muziek met een lager tempo. Hiervan worden enkele aangeduid met de term 'emo', een afkorting voor 'emotional hardcore', of 'emocore', vanwege de nadruk op meer emotionele overdracht en teksten, waarbij Moss Icon voorop loopt.

Rites of Spring kun je zien als de aanstichter van dit alles. Met name dankzij zanger Guy Picciotto, die later met Ian McKaye van Minor Threat het bekendere Fugazi (foto onder) zou oprichten. Continu klinkend alsof hij de woorden met de grootste moeite over zijn lippen krijgt, soms klaaglijk en soms fel, geregeld bijna schreeuwend, zet deze vocalist een standaard. Ook opvallend is de grote rol die is weggelegd voor de bas in de gruizige composities, iets dat ook later bij veel emogezelschappen het geval zou zijn.

Een eigen gezicht
Bleef de eerste golf nog heel dicht bij haar wortels, de bands die erna komen beginnen steeds meer een eigen gezicht te krijgen. De vocalen worden heftiger en harder, soms uitmondend in gegil uit volle borst, terwijl de hard-zachtdynamiek veelal erg belangrijk is. Exemplarisch hiervoor is de band Indian Summer.

Neem het nummer 'Orchard'. Door te beginnen met slechts een trieste, verstilde gitaarriff, rustige drums en spookachtig gefluister is direct een neerslachtige sfeer neergezet. Hypnotiserend sleept het zich voort, tot plotsklaps de hel ineens losbreekt als dezelfde riff heavy wordt en een muur van lawaai zich op overdonderende manier optrekt. Het gefluister gaat op hetzelfde moment over in wanhopig geschreeuw dat de herrie nauwelijks overstemmen kan. Tekst is totaal niet nodig: zelden is intens verdriet beter voelbaar gemaakt.

Maar ook de toegankelijkere kant komt begin jaren negentig sterker tot uiting. Nog steeds gebruikmakend van het contrast tussen hard en zacht begint bijvoorbeeld Sunny Day Real Estate (foto boven) een veel gemakkelijker behapbare richting op te gaan die het ruwe van emo combineert met pakkende indierock. Het is niet verwonderlijk dat deze tak het populairst wordt en daarom ook het gezicht van emo begint te bepalen als uiteindelijk Jimmy Eat World en Thursday zelfs de MTV-kijker weten te bereiken, al blijft het gros van de groepen natuurlijk diep ondergronds. Bijgevolg lijken dit soort acts muzikaal gezien vaak weinig meer op de oorspronkelijke emogroepen, al is de link nog te horen.

Steeds extremer
Tegelijkertijd zijn er ook formaties die zich bijna alleen maar richten op de meer chaotische kant van emo. Alles wordt harder, sneller en korter (tracktijden van onder de minuut zijn geen uitzondering). Lawaai is het absoluut, al wordt het nut van een passende melodie nooit vergeten, zelfs al is die verstopt in de wanorde. Deze stroming gaat van Heroin, hard en rauw maar goed te volgen, tot Honeywell, moeilijker om vat op te krijgen door de hoge mate van chaos en zeer intense vocalen. Zelden brengen deze groepen complete albums uit, liever richten zij zich tot 7-inches. Kort maar hevig is dan ook het credo, wat ook de reden is dat het de moeite waard is: weinig muziek is zo doordringend.

In 1999 brengt Orchid (foto boven) zijn debuut Chaos Is Me uit, waarop de act emo combineert met onder meer grindcore. Ja, er zijn nog een paar rustige seconden te vinden, maar grotendeels gaat het hier om een slechts negentien minuten durende furie van nietsontziende klereherrie vol doordringende schreeuwen. Dat hieronder nog een wereld van melodie en emotie schuilgaat maakt dat dit album zo krachtig is. Deze muziek hoort bij wat men later 'screamo' of 'powerviolence' zou noemen, een benaming die vervolgens dusdanig vaak verkeerd gebruikt werd dat dit specifieke subgenre nu vaak skramz wordt genoemd door de liefhebber. Screamo is, zoals emo zelf, een discutabele term omdat het de stijl een onterechte platheid meegeeft.

Opvallende eigenschappen
Veel artiesten houden er verder aparte ideeën en filosofieën op na wat betreft hun muziek. Zo wordt commercialiteit allesbehalve gewaardeerd, waardoor verreweg het meeste materiaal op gelimiteerd vinyl de deur uit gaat tegen lage prijzen en bands nauwelijks geld vragen voor optredens. Jeromes Dream (bovenste foto) treedt vaak niet langer dan tien minuten op, omdat haar punt in die tijdspanne overgekomen zou moeten zijn. Bovendien schreeuwt de vocalist bijna letterlijk de longen uit zijn lijf, volgens geruchten tot bloedens toe en met permanente schade aan de stembanden als resultaat.

Ook richten veel acts zich op een zo puur mogelijk geluid, waardoor er vaak nauwelijks iets aan productie gedaan wordt. Het gevolg is het kenmerkende lofigeluid, zoals dat in de jaren negentig in de alternatieve rock sowieso populair is - denk bijvoorbeeld aan Guided by Voices of Pavement. Het eerdergenoemde Indian Summer probeert zoveel mogelijk spontaan te doen en te improviseren, zowel tijdens liveoptredens als op hun platen. Zo schreeuwt de zanger op het zojuist beschreven 'Orchard' via een muur in de microfoon en wordt een nieuwe drummer verteld om tijdens de opnames te doen wat hij wil. Dergelijke experimenten komen vaker voor, bijdragend aan het gevoel van rauwheid en spontaniteit in heel het genre.

En toen?
Begin jaren nul raakt de oorspronkelijke emostroming wel over zijn hoogtepunt heen wanneer veel van de grotere Amerikaanse bands stoppen. Dat betekent niet dat het uitsterft. Inmiddels verspreidt het zich ook in Europa, met voornamelijk veel activiteit in Zuid-Europa, waar groepen als Raein (foto boven) en La Quiete even melodieuze als chaotische screamo maken, terwijl Daïtro juist weer wat meer rust in zijn nummers stopt. Ook in Noord-Europa zit men niet stil. Uit Duitsland komen bands als Tristan Tzara en The Apoplexy Twist Orchestra die zich laten inspireren door emo à la Orchid en ook uit Nederland komt kwaliteit: Shikari, uit Groningen, kan zich meten met de beste van het genre. Buiten Europa gooit het Japanse Envy hoge ogen bij menige muziekliefhebber.

Tegenwoordig zijn er nog groepen uit de vroegere lichting actief, ook in de VS, maar de hoogtijdagen van de stroming zijn voorbij. De stijl leeft vooral voort als belangrijke invloed van onder andere post-hardcore, met Amerikaanse bands als La Dispute en Touché Amoré, maar ook bij bijvoorbeeld Circle Takes the Square, die screamo prominent mengt met (progressieve) metal- en rockstijlen. Ook de begin jaren negentig nieuwe vocale overdracht heeft zijn sporen nagelaten, luister alleen al naar de intensiteit van Dillinger Escape Plan of Converge. Ondertussen is een gigantische schatkamer aan ontroerende herrie afgeleverd, waardoor er voor de liefhebber altijd meer te ontdekken is.

http://www.kindamuzik.net/achtergrond/emo/maar-wat-s-emo-nou-precies/24236/
Meer Emo op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/emo