• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

• dossiers
• festivals
• columns

ernaast

Alle b-kantjes verzamelen

Bands komen eerst met een studio-album, houden de fans vervolgens warm met een live-album en bieden de echte liefhebber daarna een verzameling van b-kantjes en andere rariteiten. Meestal is dat een overzicht met weinig meerwaarde, maar soms staat het album juist vol met verborgen juweeltjes. Deze twaalf toppers bieden een ideaal startpunt voor wie zich wil verdiepen in de wereld van de buitenbeentjes.

Tekst: Lennart van der Burg, Ruud van Esch, Guido de Greef, André Rozendaal, Sven Schlijper, Frank Veldkamp en Hans Wetzels

Publicatiedatum: 08 april 2011

Nirvana - Incesticide
Het is twintig jaar geleden dat Nirvana's doorbraakalbum Nevermind uitkwam. De plaat katapulteerde de band van een veelbelovende undergroundband regelrecht de hitlijsten in. Nirvana was opeens hot. Grunge was opeens hot. Maar het klonk wel erg gelikt allemaal. Gelukkig werd een jaar later Incesticide uitgebracht. De bonte verzameling B-kantjes en covers is niet bepaald coherent te noemen en vliegt op en neer van powerpopliedjes als 'Sliver' naar de rauwe ongepolijstheid van bijvoorbeeld 'Aneurysm'. Ook waagt de band zich aan een aantal covers, waaronder een punkuitvoering van 'Turnaround' van newwaveband Devo. Het nummer laat een kant van Nirvana zien die bijna lijnrecht tegenover de gelikte popproductie van hun grote hits staat: gebruikmakend van een minimale productie horen we frontman Kurt Cobain zijn effectenpedaaltje diep intrappen. Incesticide mist de hits van Nevermind, en heeft niet de rauwe, artistieke genius van In Utero. Maar een topband is zoveel meer dan alleen zijn hits. Een topband heeft B-kantjes van wisselende kwaliteit. En daar zitten nou net vaak de echte juweeltjes tussen.
Meer weten over Nirvana? Check de artiestenpagina van de band

The Smashing Pumpkins - The Aeroplane Flies High Box
Wie de band rond Billy Corgan kent van de plaat Mellon Collie and the Infinite Sadness weet dat het viertal bepaald geen tekort aan materiaal in de aanbieding had. Al voor die tijd grossierde de band in het uitbrengen van vele B-kanten, maar rond de Mellon Collie-tijd gaan The Smashing Pumpkins pas echt loos. Na de lead-off single en hitkraker Bullet with Butterfly Wings wordt voortaan elke single opgetuigd met vele B-kanten. The Smashing Pumpkins bundelen hun Mellon Collie-ep's tot The Aeroplane Flies High-box. Daaraan voegen ze nog eens vijf exclusieve B-kanten, covers bovendien, toe. Waar vele bands kiezen voor een livenummer of een akoestische demo van een hit, brengen The Smashing Pumpkins op hun B-kanten, los van een eerbetoon aan hun helden middels de vele covers, alleen origineel materiaal uit. Dat leidt tot een parallelle catalogus die zijn gelijke nauwelijks kent. Alleen al tijdens de Mellon Collie-jaren is de B-kantoutput groter dan het dubbelalbum zelf. Een selectie van de B-kanten van voor die tijd is te vinden op Pisces Iscariot.
Meer weten over The Smashing Pumpkins? Check de artiestenpagina van de band

Led Zeppelin - Coda
Het is 1980. Enkele maanden na het tragisch overlijden van John Bonham, de beste rockdrummer die ooit geleefd heeft, houdt Led Zeppelin op te bestaan. Twee jaar later verschijnt Coda, het toepasselijk getitelde sluitstuk van de invloedrijke Britse band. De plaat is opgebouwd uit niet eerder uitgebrachte nummers, oorspronkelijk bedoeld voor andere albums. En hoewel de data van de opnamesessies heel Led Zeppelins loopbaan beslaan, is Coda in stijl en geluid een opvallend coherente verzameling liedjes. Van opzwepende stampers 'We're Gonna Groove' (geschreven door Ben E. King en James Bethea) en 'Wearing and Tearing' tot aan de meeslepende kampvuurhit 'Poor Tom' en het voor liefdesliedbegrippen a-typische 'Walter's Walk'. Zonder aan hooks in te boeten, staat alles staat in het teken van de Grote, Open Groove van Bonham, wiens nalatenschap wordt geëerd met 'Bonzo's Montreux', een dijk van een drumsolo. Het predikaat 'b-kantjes verzamelaar' doet Coda tekort. Postuum eerbetoon komt dichter in de buurt.

The Smiths - Louder Than Bombs
Geen band is zo goed geweest in het opnieuw uitbrengen van oud materiaal, maar er dan net even wat nieuw werk aan toevoegen, als The Smiths. De groep brengt in de amper vijf jaar dat ze bestaat maar liefst drie compilaties op de markt die naast B-kantjes ook outtakes, livesessies en singles bevatten: Hatful of Hollow, The World Won't Listen en Louder Than Bombs. De laatste twee verschijnen vrijwel tegelijkertijd, maar waar The World Won't Listen is bedoeld voor de Britse fans, is Louder Than Bombs duidelijk gericht op de Amerikaanse markt. De lp telt maar liefst vierentwintig tracks (The World Won't Listen 'slechts' achttien) en het idee is om op deze compilatie alle singles en B-kantjes die niet op de reguliere albums terug te vinden zijn samen te brengen voor het Amerikaanse publiek. De compilatie is echter ook bijzonder populair onder de Britse fans, waarop de Britse platenmaatschappij besluit de lp alsnog in Groot-Brittannië uit te brengen en The Smiths eens te meer de reputatie van geldwolven krijgen. Kan de groep indertijd de platenmaatschappij nog de schuld geven van de ongelukkige gang van zaken, zanger Morrissey brengt ook gedurende z'n solocarrière regelmatig compilaties van onduidelijk allooi op de markt.
Meer weten over The Smiths? Check ons dossier over de band

Oasis - The Masterplan
B-kantjes worden nergens zo serieus genomen als in het Verenigd Koninkrijk. Het wordt van groot belang geacht om zowel de single- als de albumverkoop hoog te houden, vandaar dat aan singles unieke tracks worden toegevoegd. Een groep als Oasis heeft in z'n hoogtijdagen zoveel goed materiaal dat meer dan eens geweldige songs als B-kantje worden gebruikt. Omdat men in andere landen veel minder waarde hecht aan singles, is een compilatie voor de buitenlandse markt wel zo handig. The Masterplan bevat nogal wat hoogtepunten: 'Acquiesce', een favoriet bij zowel de fans als de platenmaatschappij, het als tune voor de comedyserie gebruikte The Royle Family 'Half the World Away' en 'Headshrinker', een van de hardste rocknummers die de groep ooit opnam. Misschien had de band er beter aan gedaan om een paar van de B-kantjes van The Masterplan te bewaren. Het had het niveau van latere Oasisalbums danig opgekrikt.
Meer weten over Oasis? Check de artiestenpagina van de band

The Killers - Sawdust
Brandon Flowers zegt het zelf als Sawdust uitkomt: The Killers willen een B-kantjesverzamelaar uitbrengen zoals Oasis' The Masterplan of Nirvana's Incesticide. Ambitieus en alleen de écht grote bands kunnen een coherente kliekjesverzamelaar uitbrengen. Echt evenwichtig is The Killers' compilatie niet. En daar komt nog bij dat veel tracks van het album al terug te vinden zijn op speciale uitgaven van eerdere albums. Wie daar doorheen luistert, heeft echter een leuke compilatie. Zo wordt met de release van 'Leave the Bourbon on the Shelf' de met 'Jenny Was a Friend of Mine' en 'Midnight Show' (beide stonden al op Hot Fuss) ingezette 'moordtrilogie' eindelijk voltooid en is de Jacques Lu Cont's Thin White Remix van 'Mr. Brightside' eindelijk eenvoudig verkrijgbaar. Maar wat de fans moeten met Joy Divisioncover 'Shadowplay' is dan weer de vraag. Dat Flowers zelf ook wel weet dat dit een verzamelaar is voor restmateriaal blijkt wel uit het feit dat hit 'Human' tijdens opnamesessies voor deze compilatie wordt opgenomen maar handig wordt bewaard voor het volgende reguliere album Day & Age. Flowers vindt het te goed voor Sawdust.
Meer weten over The Killers? Check de artiestenpagina van de band

Attack of the Killer B's
In 1983 besluit labelbaas Bob Merlis een greep te doen in het archief van B-kantjes van singles uitgebracht op zijn label Warner Brothers. Hij verzamelt twaalf nummers en brengt ze uit op een verzamelplaat onder de titel Attack of the Killer B's. In de meeste gevallen betreft het nummers die nooit op albums zijn verschenen en alleen als B-kant hebben gediend. Omdat het om niet de minste namen uit de Warner Brothersstal gaat (Pretenders, Roxy Music, Ramones) is het album een onverwacht succes. 'Grace' van Morris Day and the Time, B-kantje van de geflopte single '777-9311', is geproduceerd door The Starr, een van de vele alter ego's van Prince. 'Babysitter' is de bijdrage van de Ramones aan een split-single uit 1977 die de band samen met het totaal vergeten The Rezillos uitbrengt. Het originele plaatje is een klein vermogen waard tegenwoordig. Merlis houdt zich overigens niet helemaal aan het concept van de B-kantjes: Peter Gabriels 'Shock den Affen', een Duitstalige versie van 'Shock the Monkey', verschijnt in Duitsland als A-kant en staat op Gabriels lp Deutschen Album. Als eerste nummer op de B-kant, dat dan weer wel.

Revenge of the Killer B's
Het vervolg op de B-kantjescompilatie Attack of the Killer B's wordt in 1985 in de beste B-filmtraditie Revenge of the Killer B's gedoopt. Samensteller Bob Merlis put wederom uit de omvangrijke archieven van Warner Brothers en stuit daarbij onder andere op het nummer 'Ain't No Big Deal' van Madonna. Het liedje is een overblijfsel uit de sessies van Madonna's debuutalbum en wordt pas twee jaar later daadwerkelijk als B-kantje (van 'Papa Don't Preach') uitgebracht. 'I Wish You Wouldn't Say That' van Talking Heads stamt uit 1976, toen het dienstdeed als B-kant van de bands debuutsingle 'Love Goes to Building on Fire'. Zowel A- als B-kant zijn nooit op een regulier album van de band verschenen. Depeche Mode's 'Sometimes I Wish I was Dead', geschreven door Vince Clark (Yazoo), fungeert oorspronkelijk als weggevertje op een flexi-disk bij muziekmagainze Flexipop. Het nummer doet in 1982 ook dienst als B-kant van de Italiaanse uitgave van 'I Just Can't Get Enough'. Andere B-kantjes op het album zijn onder andere van The B-52's, Tom Verlaine en dat andere kwartet uit Liverpool, Echo & The Bunnymen. Een derde plaat in de reeks zou zomaar Son of the Killer B's kunnen heten, maar ziet nooit het levenslicht.

Joy Division - Substance/Still
Na het tragische overlijden van Joy Divisionzanger Ian Curtis gingen de drie overgebleven groepsleden door als New Order. Naar verluidt om een belastingschuld van die band te dekken, verschijnt in 1988 Substance. De plaat bevat singles, B-kantjes en restopnamen van Joy Division. De plaat is alleen vanwege bandhoogtepunt 'Autosuggestion' al interessant. De onderhuidse spanning is bijna ondraaglijk en komt aan het eind tot uitbarsting in Curtis' ultieme wanhoopszang. Ook het ritmisch sterke 'These Days' en het bedrieglijk simpele 'From Safety to Where?' zijn hoogtepunten. In 1981 verschijnt reeds Still. Om een einde te maken aan de livebootlegjacht, bevat de dubbel-lp een registratie van het laatste concert dat de band gaf. Daarnaast is er restmateriaal, met als hoogtepunt 'Something Must Break', het enige volledig elektronische nummer van de band. Een andere uitschieter is 'Exercise One', met een onheilszwangere gitaarmelodie.
Meer weten over Joy Division? Check ons achtergrondartikel over de band

The Stone Roses - Turns into Stone
Het titelloze debuut van The Stone Roses verschijnt in 1989 en is een klassieker. De groep slaat met elf, zowel lome als uitbundige, nummers een brug tussen het dan heersende ravegevoel en jarenzestigpop. Opvolger Second Coming verschijnt pas vijf jaar later, door gedoe met hun platenmaatschappij. Drank, drugs en gebrek aan focus hebben dan hun werk al gedaan en in 1996 is het over met de band. Hoe onbevangen en vol speelplezier ze konden klinken, blijkt uit de B-kantjescompilatie Turns Into Stone. Afgaande op de hoge kwaliteit van de songs is het eigenlijk een volwaardig album waarop 'het perfecte britpopliedje' aardig dicht benaderd wordt. De energieke refreinen zijn schitterend ('Going Down', 'Mersey Paradise'), de outro's zijn magnifiek ('Standing Here', 'Where Angels Play'). Hoogtepunt is 'Something's Burning', dat bijna acht minuten lang dezelfde relaxte en psychedelische sfeer oproept als dat andere prijsnummer van ze: 'Fool's Gold'.

Gorillaz - G-sides & D-sides
Het leek gehaast: een album vol Gorillaz’ b-kantjes, terwijl de cartoonband pas één plaat had uitgebracht. G-sides bleek experimenteel, maar lang niet onaardig. Damon Albarn was pas op stoom tijdens Demon Days, getuige het daarop volgende D-sides. Het gezellig-chaotische 'We Are Happy Landfill' en de de meedogenloze noisetrack 'Murdoc Is God' passen misschien minder in het Demon Days-concept, maar mogen niet over het hoofd gezien worden in Gorillaz’ oeuvre. Het is ronduit zonde dat de rustigere nummers 'Stop the Dams' en vooral 'Hong Kong' nooit een plekje kregen op een regulier album: deze ingetogen nummers behoren tot de mooiste die Albarn ooit schreef. Voor wie niet genoeg kreeg van Demon Days was de bonusdisc met remixes en een volledig Chinese versie van 'Dirty Harry' prima feestmateriaal. Een b-kantjes compilatie van Gorillaz’ derde is nog niet aangekondigd, al zei Albarn eerder genoeg materiaal te hebben voor nog twee delen van Plastic Beach. P-sides klinkt wat vies, B-sides is natuurlijk te makkelijk; wij zetten ons geld in op Beach-sides.
Meer weten over Gorillaz? Check de artiestenpagina van de band

Sonic Youth - The Destroyed Room: B-Sides and Rarities
Zowel kwanitatief als kwalitatief gooit de discografie van Sonic Youth hoge ogen. Ettelijke flipkanten en zeldzaamheden uit de periode van tien jaar tussen Experimental Jet Set, Trash & No Star en Sonic Nurse worden verzameld op The Destroyed Room. Dissonant en bevreemdend zijn de klanken veelal, maar op de typsiche Sonic Youth-manier toch ook zalvend. Gekte ontaard ook in een tien minuten durende jam niet in totale chaos; Sonic Youth heeft leren doseren en dat werkt wonderen. De finale die inklokt op bijna een halfuur wijst poignant naar het latere Sonic Youth dat de balans weet te vinden tussen extreem experiment en gestructureerde ingetogenheid. The Destroyed Room toont door de afwisseling aan stijlen en invalshoeken, stylistisch en sonisch, de briljante veelzijdigheid van Sonic Youth in optima forma. Daarmee is het ondanks de ‘afgewezen’ status van de nummers een toonbeeld van de nimmer aflatende creatieve tornado die de band is en wist of weet te blijven. Derhalve: onmisbaar in elke Sonic Youth-collectie; een waar hoogtepunt in het oeuvre van de groep.
Meer weten over Sonic Youth? Check ons dossier over de band

http://www.kindamuzik.net/achtergrond/bkant/alle-b-kantjes-verzamelen/21440/
Meer BKant op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/bkant