• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

The Klezmatics | Rise Up! Shteyt oyf!

Een geslaagde balans op de rand van establishment en vernieuwing.
CD, Piranha/Music & Words

Tekst: Bas van Heur

Publicatiedatum: 18 juni 2003

Een aantal weken geleden heb ik nog het album Hiphopkhasene van Solomon & SoCalled gerecenseerd: een radicale hiphop-benadering van de klezmertraditie. En dan nu het nieuwe album van The Klezmatics, de band zonder wie deze vrije benadering tegenover klezmer misschien nooit mogelijk geweest zou zijn.
Bijna onvermijdelijk is het natuurlijk dat deze band na al meer dan vijftien jaar te bestaan een eigen geluid ontwikkelt heeft. En dat betekent dus ook dat hun muziek op een bepaalde wijze voorspelbaar en typisch ‘Klezmatics’ wordt: experiment en creativiteit, maar niettemin een geluid dat uit duizenden te herkennen valt. De bemerking die men in andere recensies vaker over dit album leest, namelijk dat hier teruggegrepen wordt op de opbreekstemming van Rhythm + Jews uit 1991, bevestigt deze dubbelheid van traditie en avant-garde alleen maar.
Wat de traditionele kant van het verhaal betreft, de invulling hiervan wordt sterk gekleurd door de beruchte 11 september in New York. Het is natuurlijk onzin te menen, dat de muziek van The Klezmatics door deze dag plotseling tot traditionele klezmer gerekend kan worden. Nee, waarom het mij gaat is dat hun muziek op dit album regelmatig ‘typisch Amerikaans’ klinkt. Met deze twee woorden probeer ik een bepaald optimistisch fatalisme te beschrijven, dat vanuit het perspectief van vele niet-Amerikanen (en zeer zeker ook vele Amerikanen) als naïef én arrogant gezien wordt. De tekst van het stuk ‘I Ain’t Afraid’ is typerend voor deze positie:

“I ain’t afraid of your Yahweh
I ain’t afraid of your Allah
I ain’t afraid of your Jesus…

<…>

I ain’t afraid of your Bible
I ain’t afraid of your Torah
I ain’t afraid of your Koran
Don’t let the letter of the law obscure
The spirit of your love, it’s killing us.

I ain’t afraid of your money
I ain’t afraid of your culture
I ain’t afraid of your choices
I’m afraid of what you do
In the name of your god.”

Natuurlijk, dit is een duidelijk statement lijnrecht tegenover alle fundamentalisten, of het nu christelijke zijn uit de Verenigde Staten of islamitische uit Saudi Arabië. Overeind blijft echter precies dit optimistische fatalisme dat ook de christelijk fundamentalistische kant op haar kruistochten begeleidt.
De recensie zou echter slechts half af zijn, indien ik hier zou stoppen. De andere kant van de medaille dient ook besproken te worden: het avant-garde aspect van dit album. Een vernieuwende aanpak die wel open blijft voor twijfel. Het album opent met ‘Klezmorimlekh Mayne Libinke’, een traditioneel, reflecterend stuk over muziek voor de laatste dag, dat overgaat in ‘Kats un Moyz’, een freakend stuk, dat nog het beste als latinjazzklezmer beschreven kan worden. De meeste teksten – in het jiddisch, engels of aramees – spreken wel over onzekerheid, over de complexiteit geloof en twijfel als ondeelbaar geheel te zien, en niet over geloof als feitelijke zekerheid die aanleiding geeft tot het voeren van oorlogen. De vraag die iedere luisteraar zich dan ook dient te stellen, is of The Klezmatics erin geslaagd zijn de balans te bewaren tussen twijfel en overtuiging, tussen vernieuwing en establishment. Ik geloof van wel.

http://www.kindamuzik.net/recensie/the-klezmatics/rise-up-shteyt-oyf/3390/
Meer The Klezmatics op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/the-klezmatics