• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

Squarepusher | Ultravisitor

Een overdaad aan auteur-electronica.
CD, Warp/Zomba

Tekst: Omar Muñoz-Cremers

Publicatiedatum: 29 februari 2004

Het verbaast me altijd dat Tom Jenkinson in bepaalde kringen zoveel haatgevoelens oproept. Ongetwijfeld speelt dat vreemde Britse ressentiment tussen de klassen hier een rol. Ik heb het altijd wel een sympathiek mannetje gevonden zoals hij in de Modulations documentaire verschijnt: thuis, tijdens het bakken van eieren, ietwat sullig over muziek pratend; op het podium een spastische knoppendraaier in verwassen Anthrax-shirt. De muziek moet je natuurlijk liggen, want die mix tussen excessieve jungleritmes en virtuoze bassolo's is er één waar altijd ironie, ongevoeligheid en infantiliteit op de loer liggen. Ultravisitor verandert hier niets aan.

Persoonlijk denk ik dat zijn muziek het best werkt als incident, als verschijning op een mixtape, wanneer zijn kolkende constructies echt contrasteren, een ontsporing lijken te veroorzaken. Met een lengte van bijna tachtig minuten is Ultravisitor alleen voor de meest fanatieke Squarepusheriaan in één zit te beluisteren. De hypercomplexe ritmespiralen slaan je murw en één bassolo is leuk, tien niet. De truc is dus: in kleine doses luisteren en dan springen er een aantal mooie dingen uit. 'District Line II' is jungle als spookhuis, wat begint als sfeertekening wordt zorgvuldig opgebouwd tot een spannende poging om een incomplete, stotterende sample van Lee Perry's 'Blackboard Jungle' te vangen. Wanneer hij eindelijk de kans krijgt om uit te spreken volgt een overdadige wirwar van ritmes. 'Circlewave' is puur contrast: een lang, ingetogen, melodisch stuk waarmee Jenkinson aantoont dat achter zijn pantser van grappen en grollen ook een melancholisch hart schuilt. Het beste is het titelnummer waarmee het album opent: een opdoemende manische net-niet junglebeat krijgt gezelschap van een bij Aphex Twin geleende acidmelodie. Het ritme lijkt plotseling zeeziek te worden waarna de track oplost in een sensationeel ambientstuk waar spookachtige gamelan langzaam wegsterft in grauwe echo.

Ultravisitor kent dus intrigerende momenten maar is nergens een radicale metamorfose - het zal weinig veranderen aan de status van Squarepusher. En dit is een kwaal die bijna alle Warp-muzikanten de laatste jaren achtervolgt. Het vermoeden rijst dat het door Warp voorgestane model van auteur-electronica niet werkt. Squarepusher (op de hoes ook nog eens met een knipoog afgebeeld als Pastoriusachtige Persoonlijkheid/Artiest) en zijn collega's (met uitzondering van Boards Of Canada die door strenge conceptualisering telkens weer opnieuw worden geboren) zitten vast in hun signatuur geluid. Het karakteristieke idee waarmee ze zichzelf wisten te onderscheiden werkt als een gevangenis, is album naar album onderwerp van steeds kleine veranderingen. Hetzelfde verhaal van altijd: het nieuwe, het buitenaardse, het excessieve wordt van verwonderlijk moment tot loopbaan, de verrassing tot norm en dus niet meer verrassend.

http://www.kindamuzik.net/recensie/squarepusher/ultravisitor/5266/
Meer Squarepusher op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/squarepusher