http://www.kindamuzik.net

ernaast

Onze laatste liverecensie.

Meindert Talma in De Amer.

Onze laatste albumrecensie.

M.I.A. weet wat ze wil.

Ons laatste interview.

Sin Ropas: scheuten en zwarte turf.

Onze laatste video.

Colin Benders: het geluk van de modulaire synthesizer.

Cross Linx 5

Een ontmoeting tussen rock en gecomponeerde muziek hoeft niet als 'klassiek' te klinken.
02 april 2005, Muziekcentrum / Atak, Enschede (NL)

Tekst: Remco Takken

Publicatiedatum: 05 april 2005

Een ontmoeting tussen rock en gecomponeerde (nieuwe) muziek, daarmee wordt dus niet bedoeld: Led Zeppelins ‘Kashmir’ gespeeld door klassiek geschoolde musici. Toch opende de vijfde editie van het Cross Linx Festival precies met deze open deur en muzikale draak. Na deze opening door het dertienkoppige Cobla La Principal zou het gelukkig alleen maar beter worden.

Het Meridian Arts Ensemble, een blaaskwintet met een romige klankkleur en drummer, kreeg ooit het goedkeuringstempel van de gezaghebbende duizendpoot Frank Zappa. Inmiddels is de groep een belangrijke aanjager gebleken van nieuwe muziek. Nick Didkovsky, geestelijk leider van de avantpunk-formatie Dr. Nerve, leverde een aantal korte stukken af met speels buitelende ritmes en lekkere trompetaccenten. Een nog grotere verrassing bleek de muziek van de New Yorkse gitarist Elliott Sharp, speciaal voor het Meridian Arts Ensemble geschreven. Gewoonlijk bevat Sharps muziek een overdaad aan elektronische effecten en nerveus geprogrammeerde drumgeluiden, maar deze akoestische muziek opende echter geheel nieuwe gezichtspunten.

Gedateerd, maar niet minder leuk, was de uitvoering van Rhys Chatham's Guitar Trio uit 1977. Drie gitaristen, te weten Tom en Ward Pauwels, Aram van Ballaert en drummer Gerrit Nullens zweepten elkaar op met het spelen van precies één simpel rockakkoord. Wie zich na een minuut of wat kon neerleggen bij het feit dat dit niet slechts het intro was, maar de kale essentie van een minimalistische compositie, was klaar voor de rijke geluidsschakering van de drie slaggitaristen.

Het trio Blum, Wertmüller & Pliakas speelde in hun geïmproviseerde set geen enkel rechtlijnig akkoord. Ongetwijfeld was het de bedoeling geweest om de gecomponeerde noise-freakfunk van de groep Steamboat Switzerland op deze plaats te presenteren, maar de drummer was verhinderd. Hammond-speler Dominik Blum en basgitarist Marino Pliakas vonden een vervanger in drummer/componist Michael Wertmüller. Tijdens een oorverdovende noise-exercitie duurde het vrij lang voordat het trio elkaar vond. In een uitgesponnen zee van gierende orgel- en Moog synthesizer-distortion bracht de tokkelende basgitaar van Marino Pliakas een paradoxaal moment van rust in de kolkende geluidszee.

De verwachtingen waren hoog gespannen bij de akoestische solo-set van publiekstrekker John Cale. Het bleek echter de domper van de avond. Dit moest 'popmuziek-met-allure' voorstellen, met alle misplaatste pretentie en stijfheid die daar bij hoort. Cale speelde schrikbarend onvast op een morsdood doorversterkte concertvleugel, zong veelal onverstaanbaar en wist zich geruggensteund door een onbegrijpelijke dot studiogalm. Hij leek zichzelf prima te vermaken, en ook een groot deel van het publiek liet zich meevoeren met de opgetutte lyriek van deze 'levende legende'.

Cale's appèl aan zijn ingedutte fanbase van veertigers was gelukkig snel vergeten dankzij een uitgelaten punkballet van gitaristen Terrie Ex en Andy Moor. Vanaf het eerste moment kickten de ritmes van hun legerkistjes vol in de twee stukgeragde gitaren. Terrie Ex speelt tegenwoordig geen melodieën meer, en eigenlijk ook geen slaggitaar. Het zijn vooral texturen, voortgebracht met schroevendraaiers en andere stalen hulpstukken. Iets anders is misschien niet eens meer mogelijk op het onooglijke stuk wrakhout waarmee hij al jaren speelt. Andy Moor legde herkenbare riffs neer, die zijn inmiddels ruime ervaring als Ex-gitarist en duo-improvisator verraadden. Zelfs de aanwezige fotografen gingen uit hun bol. Met gevaar voor eigen leven probeerden zij de speelse knokpartijen vast te leggen op de gevoelige plaat. Versterkers gierden, het zweet gutste en het houten podium kraakte in zijn voegen. En zomaar was het weer voorbij.

Snel, de gitaarversterkers moeten naar het hoofdpodium! Want daar zou een ontmoeting plaatsvinden tussen de improvisatoren Blum, Wertmüller, Pliakas, Terrie Ex en Andy Moor, met ex-Can goeroe Holger Czukay en de al eerder aanwezige John Cale. De laatste maakte zijn oude reputatie als onverschrokken avonturier dìt keer helemaal waar. Czukay leek vooral ingehuurd als spanning veroorzakende oproerkraaier op trompet en computer, terwijl het noise-trio van eerder op de avond de liedjes van Cale nu meespeelden alsof zij nooit anders hadden gedaan. Terrie Ex en Andy Moor zetten de zaak op scherp met enkele ritmische uitbarstingen. Cale zelf zag het allemaal aan en glorieerde met een stoïcijnse spreekstem. Het was chaotisch, er was waarschijnlijk net iets te weinig gerepeteerd, maar er gebeurde wel wat.

De geplande ontmoeting tussen hedendaags gecomponeerd en popmuziek dankte voor een groot deel zijn succes aan gastprogrammeur David Dramm. Hij verzon de 'supergroep' rond Cale en Czukay, en ook het back-to-back programmeren van de punk in de muziek van Rhys Chatham en Ex & Moor was duidelijk zijn idee. Intelligente rockmuziek hoeft helemaal niet te klinken als 'klassiek'. En omgekeerd: hedendaagse componisten laten zich net zo gemakkelijk inspireren door noise uit een Hammond-orgel als door een welluidend blaaskwintet.

Deel dit artikel: