• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

Text Of Light / Tony Conrad

De dualiteit tussen concept en muziek.
30 januari 2005, Vooruit, Gent (B)

Tekst: Hans van der Linden

Publicatiedatum: 30 januari 2005

Het is uitzonderlijk om het improvisatiecollectief Text Of Light aan het werk te kunnen zien. We mogen het Rotterdamse Filmfestival dan ook dankbaar zijn dat zij het vijftal naar Europa haalden voor een optreden. Dat maakte namelijk ook twee optredens in België mogelijk, waarvan de laatste in de Theaterzaal van de Gentse Vooruit.

De link tussen film en muziek is dan ook één van de cruciale elementen bij Text Of Light. Hun naam ontlenen ze aan de gelijknamige film van Stan Brakhage uit 1974, met een montage van door glas gebroken lichtstralen. Brakhage, die overigens twee jaar geleden op zeventigjarige leeftijd overleed, maakte vanaf de jaren zestig vooral naam als interdisciplinaire avant-garde filmmaker die met zijn handbeschilderde films vaak tot erg abstracte resultaten kwam.

Deze invalshoek is dé grote inspiratiebron voor Text Of Light, een collectief met wisselende bezetting waarvan de kern wordt uitgemaakt door Sonic Youths Lee Ranaldo en improvisatiegitarist Alan Licht. Tijdens deze korte concertreeks werden ze bijgestaan door de klassiek geschoolde saxofonist Ulrich Krieger, percussionist Tim Barnes (die ook deel uitmaakt van onder meer The Tower Recordings) en DJ Olive, die voor de nodige digitale onderbouw zorgde.

Op het scherm werden simultaan twee films getoond. Links in de regel abstracte elementen, rechts meer werkelijkheidsgetrouwe beelden doch alle van de hand van Brakhage. In een eerste episode stonden de films The Garden of Earthly Delights en Star Garden centraal. Muzikaal vertaalde zich dat in een geagiteerd klankenspel, waarbij Ranaldo stoten distorsie toevoegde aan een complexe ondertoon. Gaandeweg werd alles meer homogeen, waarbij Kriegers saxofoonspel aan belangrijkheid won. Ook Barnes positie was daarbij niet te onderschatten, hij tekende immers steeds met één enkele slag aan de hand van ruwe schetsen de onderliggende structuur uit.

Nadien passeerden andere films de revue (Jane, Creation en The Horseman, the Woman, and The Moth) waarop de muzikale onderbouw spontaan andere vormen aannam. Barnes’ percussie werd daarin belangrijker; de algemene toon kleurde donkerder, minimaler en ging verwantschap met stadsgenoten Double Leopards vertonen. DJ Olive zorgde met soundscapes voor een minimale basis. Ranaldo bewerkte zijn gitaar met een strijkstok en bediende zich, naarmate de muzikale constructie vorderde, ook van belletjes aan een koord. Naar het einde toe werd er stilaan terug naar het beginpunt toegewerkt en kreeg de distorsie weer een centralere plaats in het geheel.

Text Of Lights set weerspiegelde een boeiende wereld die niet in één oogopslag te vatten was. Brakhages films en de muzikale invulling opereerden vooral als twee onafhankelijke elementen die gevoelsmatig samenvielen, al was het raar dat behalve Ranaldo niemand van het gezelschap oog voor de schermen achter zich had. De improvisaties werden dus amper op directe, visuele wijze door de filmbeelden geïnspireerd.

Vervolgens was het tijd voor Tony Conrad, een man die zich tijdens de jaren zestig deels in dezelfde kringen begaf als Brakhage en op muzikaal vlak onder de noemer The Dream Syndicate samenwerkte met goed volk als John Cale en La Monte Young. Samen met hen werd hij één van de pioniers van het minimalisme en probeerde hij de moderne gecomponeerde muziek een ander aangezicht te geven. Helaas duurde het, door toedoen van Young, ruim veertig jaar voordat de opnames het levenslicht zagen, maar toch was hun muzikale invloed zeker niet te onderschatten.

Tony Conrad trad in de Vooruit solo aan. Hij liet een groot doek voor het podium spannen, waarin de wind die door twee ventilatoren geproduceerd werd, voor beweging zorgde. Dit combineerde hij met één enkele lichtbron die onder hem op het podium geplaatst werd, zodat er tijdens zijn vioolspel de hele tijd bewegende schaduwen over de hele lengte van het doek geprojecteerd werden. Deze visuele elementen begeleidde hij met ruim drie kwartier vioolspel dat grotendeels uit dezelfde akkoorden bestond en waarbij hij gezelschap kreeg van minimale drones die een solide, doch vaak onopvallende, basis vormden.

En daar wrong het schoentje, want ook al is Tony Conrad conceptueel ongetwijfeld nog steeds erg relevant, zijn optreden was iets te monotoon om over de hele lijn muzikaal te blijven boeien. Dit in scherpe tegenstelling tot Text Of Light, waarbij iedere wending nieuwe elementen aansprak. En zo toonde deze interessante avond aan dat er een flinterdunne scheidslijn bestaat tussen muziek en concept.

http://www.kindamuzik.net/live/text-of-light/text-of-light-tony-conrad/8537/
Meer Text of Light op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/text-of-light