• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

Holland Festival 2015: Michel van der Aa - The Book of Sand

Hand over het hart in magisch realisme.
31 mei 2015, Thuis via website www.thebookofsand.net

Tekst: Sven Schlijper

Publicatiedatum: 03 juni 2015

Vergeving, kent u die emotie? Moet die meteen aangesproken worden omdat Michel van der Aa en het Holland Festival The Book of Sand in wereldpremière laten gaan, terwijl de app nog niet af is? In het dagelijks leven heet dat: je zaken niet op orde hebben. Knudde. De website is wel af. Die is oogverblindend, als een spiegelpaleis waarin je met referentie aan inspiratiebron Borges en kunstenaar Kusama kunt blijven ronddolen. En vooral: je eigen verhaal maken.

Van der Aa nam verhalen van Borges als basis voor zijn liedcyclus. Die duurt in totaal zo'n twaalf minuten. Er zijn drie visuele lagen en even veel muzikale. De hoofdzangpartij is steeds dezelfde. De luisteraar, die ook kijker is, schakelt zelf tussen de films. De muziek volgt dan geen gelijke tred en je moet dus even in de smiezen krijgen waar de breaks zitten om de volledige a capellaversie te horen, of juist die met elektronica. En dan is er ook nog een poprocklaag, maar je kunt de zaak ook lekker van de hak op de tak laten springen.

De oneindigheid van de werelden van Borges wordt weliswaar hoog van de toren getoeterd, maar die is natuurlijk ook in The Book of Sand - met een duidelijk lineair karakter - een illusie. Het beeldmateriaal is echter dermate zinsbegoochelend en verbazingwekkend multi-interpretabel dat je er steeds naar terugkeert. En weer eens schakelt en in een schier onontwarbare kluwen van narratieven terecht komt, helemaal door je eigen toedoen. Probeer er maar chocolade van te maken!

Het is wel fijn dat de zang niet meeverandert en zo houvast biedt. Bovendien komen de drie lijnen muzikaal samen in de Aleph als climax. Het is de vocale partij van Kate Miller-Heidke die - in combinatie met het Nederlands Kamerkoor - beklijft. Dartel, lichtvoetig en met de nodige dramatische panache sleurt de sopraan je door de verbluffende werelden heen. Ze meandert mee met typische Van der Aa-melodieën. Die zijn nooit gek, ruw of te scherp. Integendeel, wat braafjes zelfs, maar daarom niet minder comfortabel in de mêlee aan waanzin die inhoudelijk wordt uitgestort.

Het magisch realisme wordt bruut de nek omgedraaid met zieltogende elektronica. Noem het gerust pop, maar dan wel van het niveau Björk light, muziek die niet zou misstaan naast de inzending van Albanië voor het Eurovisie Songfestival 2015. Een poprockband zou zich de ogen uit het hoofd schamen voor deze slappe hap. En de abstractere, ietwat duistere laag elektronica die naar ambient neigt, verandert zelfs elke notie van kleur of eigen gezicht in een vermolmd masker.

Van der Aa zet hoog in. Dat valt te prijzen. De val kan dan des te dieper zijn. Dat is die niet helemaal. Visueel is het project prachtig. Muzikaal kan de twaalfstemmige koorpartij puik op eigen benen staan als lichte - en daarmee toegankelijke - nieuwe muziek. Maar de twee andere sporen zijn zowel een affront voor hedendaagse gecomponeerde muziek als voor pop en het is al helemaal een belediging voor het muzikale intellect van de Holland Festivalganger.

Vergeving? Zeker. Even knutselen en de koorlagen achter elkaar zetten en The Book of Sand als een House of Leaves keer op keer zelf herregisseren in beeld. Net zoals je blijft teruggrijpen naar Borges of voortdurend wilt verpozen tussen de netten en stippen van Kusama, zo palmt dit zandkastelen boekwerk je in.

http://www.kindamuzik.net/live/michel-van-der-aa/holland-festival-2015-michel-van-der-aa-the-book-of-sand/26000/
Meer Michel van der Aa op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/michel-van-der-aa