• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

Explore the North 2014

Troef voor culturele hoofdstad.
29 november 2014, Diverse locaties, Leeuwarden

Tekst: Jelmer Luimstra en André Rozendaal

Beeld: Oscar Anjewierden

Publicatiedatum: 01 december 2014

Met een popacademie, het eigenwijs programmerende Podium Asteriks en fijne zomerfestivals als Welcome to the Village en Into the Grave is in Leeuwarden zo langzamerhand een bloeiende muziekcultuur aan het ontstaan. In de winter vindt er het festival Explore the North plaats, dit jaar voor het eerst op twee dagen. Het zwaartepunt ligt op de tweede dag, de zaterdag. KindaMuzik doet verslag. (AR)

Het is toch wat met die Zweedse bandnamen. Afgelopen jaar stond dreampopformatie Sväva nog op Explore the North en dit jaar Klarälven [bovenste foto], een band die zich vernoemt naar de langste rivier van Zweden. Niet zomaar een band trouwens, het is de nieuwe groep van Mossleden Finn Kruying en Koen van de Wardt. En zoals het bij bands met een 'ä' in hun naam hoort, speelt Klarälven dreampop.

De eclectische mengeling van inventief drumwerk, mijmerende toetsen en de echoënde zangpartijen van zangeres Leine zorgen voor de nodige spannende, experimentele momenten in de bovenzaal van De Kanselarij. Maar wat Klarälven pas echt onderscheidend maakt binnen het overbevolkte dreampopland is de onderliggende laag marcherende vroege jarentachtigsynthesizers van Van de Wardt. De kale, donkere synths voeren bijna ieder nummer aan, waardoor de songs iets onheilspellends en - hierdoor - spannends krijgen. Het levert vooralsnog geen wow-momenten op, maar wel veertig minuten aan knappe dreampop uit eigen land. (JL)

Het is halverwege de middag en het festival komt langzaam op gang. De rustieke klanken van singer-songwriter Aisha Burns uit Austin, Texas passen daarbij. In het begin wordt ze bijgestaan door een extra gitarist en wat ze laat horen is niet heel bijzonder, met inwisselbare tokkelsongs die raken aan folk en country. Totdat ze de viool erbij pakt en de dromerige geluiden uit de elektrische gitaar live worden geloopt. Ze brengt de nummers bovendien steeds minimalistischer, maar de uithalen van prima zangeres Burns worden daarentegen steeds emotioneler. Zo ontstaan in de kleine Lutherse kerk, waar de weidse en beeldende klanken goed landen, een paar indrukwekkende momenten van muzikale schoonheid.

Het optreden van het IJslandse trio Samaris op Best Kept Secret viel eerder dit jaar en beetje tegen. Te veel Björk, te weinig eigens. Maar dat was overdag, onder zomerse omstandigheden. Hoewel nu weer overdag, komt de muziek in het prachtige Postplaza veel beter tot haar recht. Geholpen door fraaie pilaren op de achtergrond en een prima lichtshow, lukt het de drie beter om een licht mystieke sfeer neer te leggen. Bovendien zingt Jófríður Ákadóttir nu alleen in het IJslands, wat de band meer een eigen smoel geeft. Net als het aan jazz rakende klarinetspel van Áslaug Brún Magnúsdóttir. De verlegen zangeres heeft moeite om zich een houding te geven op het podium en de elektronicatonen blaken niet van originaliteit, zodat Samaris ook vandaag weer wat blijft hangen in goede bedoelingen. (AR)

Volgens David Bowie klinkt Lorde als de toekomst. Hij heeft waarschijnlijk nog nooit van Yuko Yuko [foto rechts] gehoord, het muzikale project van de negentienjarige Elias Elgersma en een groepje hipsters uit de regio Dokkum. Ja werkelijk, Dokkum. De innovatieve electropop van Yuko Yuko klinkt in alle opzichten grootstedelijk, maar komt uit een van de noordelijkste puntjes van Friesland. De vijf Friezen spelen in de bovenzaal van De Kanselarij een übercoole show waar ze in Dalston nog weken over na zouden praten. Of in Mexico, waar de Dokkumse groep ook al de nodige fans schijnt te hebben.

Elgersma, die met zijn nonchalante houding en petje op de Londense Only Real lijkt, gebruikt continu vervreemdende galm over zijn stemgeluid, en hij wordt bijgestaan door zweverig gitaarwerk en een neurotische New Orderbas. Voor het statische drumwerk heeft drummer Leon Harms niet meer dan een hihat en wat elektronische drumonderdelen nodig. De blik van de grijnzende drummer is tijdens het concert even krankzinnig en bezeten als de futuristische pop met Madchester- en wave-invloeden van Yuko Yuko zelf. Krankzinnig goed, want Yuko Yuko is een van de meest veelbelovende Nederlandse bands van dit moment.

Bird on the Wire [foto hierboven] heeft voor zich een groot koord (de 'wire'?) met vlaggetjes gespannen dat de indruk wekt alsof er een vrolijk kinderfeest is. Het contrast tussen het vrolijke vlaggetjestafereel en de introverte, duistere dreampop van de groep uit Amsterdam kan niet groter zijn.

De band was tijdens Welcome to the Village al eerder in Leeuwarden en speelde toen in een yurt voor een kleine veertig man, dicht tegen elkaar gedrukt. Op Explore the North mogen ze het nog eens doen, maar dan in de grote benedenzaal in De Kanselarij. Het nieuws heeft zich snel verspreid en de zaal staat vol geïnteresseerde luisteraars. Bird on the Wire doet waar het goed in is en brengt ingetogen, intieme slaapkamerdroompop. Zo ingetogen zelfs dat zangeres Rosa Ronsdorf de zaal tussen de nummers door fluisterend toespreekt. Om te voorkomen dat de spanningsboog bij de dromerige jarentachtigpop vroeg eindigt, is er het drumwerk van Nina de Jong: fel, statisch en vol plotselinge tempoversnellingen. In haar zoektocht naar nieuwe geluiden plaatst ze meerdere bekkens op elkaar waardoor de drumsound kaal klinkt. Kaal op een prettige manier, zonder dat het leeg wordt. Bird on the Wire overtuigt opnieuw in Leeuwarden. (JL)

Het motto van Explore the North is 'muziek en verhalen op onvermoede plekken'. Zo'n plek is het in 1904 gebouwde, werkelijk schitterende jugendstiltheatertje De Vier Pelikanen. Er kunnen slechts vijfendertig mensen zitten, zodat een intieme sfeer gewaarborgd is. De Friese dichter Eeltsje Hettinga draagt in deze prachtomgeving voor. Hij vertaalde werk van onder anderen de Deens-Palestijnse dichter Yahya Hassan in het Fries en laat er gepassioneerd een aantal horen.

Daarnaast is een schilderij van de Amerikaanse kunstenaar Edward Hopper inspiratie voor een extra melancholiek gedicht. De meeste indruk maakt Hettinga met een aantal naar het Fries overgezette gedichten van de jong uit het leven gestapte Rus Boris Ryzhy. Hettinga toont op een zeer boeiende wijze aan dat Fries een rijke, melodieuze en krachtige taal is wanneer het uit de lullige folklorehoek wordt getrokken. (AR)

De elektronische pop van Soldier's Heart [foto links] uit Antwerpen gaat alle kanten uit: van poptunes tot vage computerspelletjesgeluiden. Zangeres Sylvie Kreusch heeft een soulvol stemgeluid en wordt bijgestaan door de synthesizers en beats van Benjamin Cools en Laurens Marien, terwijl gitaarvirtuoos Jasper Segers ervoor zorgt dat ook de tastbaarheid van de muziek niet verdwijnt in de elektronische saus.

Maar eigenlijk is het bestaan van bassist Ferre Narnef al reden genoeg om de Belgische electropopband Soldier's Heart eens live te zien. Vanaf het moment dat de groep begint tot het eind danst hij als een bezetene over het podium met zijn basgitaar, terwijl hij daarbij brede handgebaren maakt. Zijn gitaarhals zwiept hij alle kanten op. Elke keer ben je bang dat hij er per ongeluk zangeres Kreusch mee raakt, maar het gaat steeds net goed. Misschien komt dat mede doordat ze zich zo nu en dan tactisch naar een andere kant van het - veel te kleine - podium beweegt. Meer van dit, graag. (JL)

Thus Owls [foto hieronder] is het Canadees-Zweedse echtpaar Simon en Erika Angell, aangevuld met een drummer. Ze brengen muzikaal avontuur op het festival door met behulp van een perfect afgesteld geluid te hink-stap-springen tussen onder andere indierock, folk, jazz en neoklassiek. De sterk ritmische klanken laveren op een fragmentarische manier tussen beeldend en ontladend, waarbij toetsen en gitaar beurtelings een hoofdrol opeisen. De dramatische ijskoninginuithalen van Erika Angell bieden nog enigszins houvast in de vindingrijke muziek van Thus Owls, dat een opwindend optreden geeft.

Rond etenstijd is het de beurt aan Amen Dunes uit New York. Het relaxte trio maakt een soort slacker rock met folk-, westcoastpop- en Velvet Undergroundinvloeden. Slordig gebracht, zoals dat hoort bij slacker rock. De goedgemutste zanger probeert het publiek wat te laten ontdooien met gevatte praatjes tussen de al even relaxte nummers door, die ze met toetsen, gitaar en drums voor het voetlicht brengen. Misschien is het contrast tussen de kou buiten en het zomerse karakter van de licht psychedelische muziek toch te groot om het publiek mee te krijgen. Aan de songs ligt het niet, want die zijn prima. Volgend jaar op een zonovergoten festivalweide dan maar? (AR)

De prettig gestoorde ADHD-factor die de landgenoten van Soldier's Heart in De Kanselarij lieten zien, blijft bij de Belgen van Intergalactic Lovers [foto hierboven] in Post-Plaza wat achterwege. Of beter gezegd: bij de muzikanten die zangeres Lara Chedraioui begeleiden bij haar set vol catchy popliedjes. Chedraoui zelf beweegt volop. Haar lange, zwarte haardos gaat alle kanten op en ze danst extatisch. Niet dat iedereen dat waardeert: ze vertelt dat haar moeder haar dansmoves vindt lijken op epileptische aanvallen. De zaal lacht. Charisma heeft ze.

Chedraoui doet je dikwijls vergeten dat er nog meer bandleden in Intergalactic Lovers zitten. Vier zelfs. In de aanwezigheid van Chedraioui lijken ze er wat bij te staan als zoutzakken, maar bekijk het eens van de andere kant: ze staan in dienst van de zangeres, wier stemgeluid even indrukwekkend is als haar dansgevoel. Haar soulvolle stemgeluid gaat alle kanten uit: van laag naar hoog en van breekbaar naar krachtig. Het levert een indrukwekkende show op (JL).

De Lutherse kerk is het fraaie decor voor de donkere klanken van de al even donker geklede Adrian Crowley uit Ierland. Gewapend met een elektrische gitaar - en een laptop om geluidseffecten wat aan te dikken - is hij eigenlijk meer een verhalenverteller dan een zanger. Zijn soms inktzwarte, poëtische teksten nemen je mee naar naamloze hotels in naamloze steden vol dolende mensen. De prachtige fluisterbariton van Crowley, in Ierland terecht bejubeld zo blijkt, werkt louterend. Gekoppeld aan de minimalistische gitaargeluiden, het heldere geluid en de rustieke omgeving lijkt zijn muziek soms achteloos aan je voorbij te trekken. Het tegendeel is waar, want wie zich volledig overgeeft aan de beeldrijke muziek, is getuige van een zinderend mooi optreden dat een hoogtepunt van de dag is.

Sekuoia [foto hierboven] komt uit Denemarken en combineert chillwave met postrock, dubstep en ambient. Samples en hoge vocale uithalen versterken het dromerige karakter van de sterk percussieve muziek. Toch is het niet de bedoeling van het trio om je in slaap te sussen, want in het massief afgestelde geluid krijgen de lage tonen de meeste nadruk. Bovendien houden bij tijden explosieve postrockuithalen van de gitarist je bij de les. Toch zijn de composities niet allemaal even sterk. Het maakt het publiek weinig uit, want dat zet het op een dansen.

Uit IJsland komt GusGus [foto hierboven]. Twee übernerds betreden het podium, waarvan eentje met een fraaie pornosnor. Ze gaan achter twee kisten met elektronica staan en beginnen diepe technohouse de zaal in te slingeren. Dan verschijnt er een langharige zanger ten tonele, even later gevolgd door een gayfähige collega. De band bouwt een feestje in Postplaza, al hadden de zangers wel achterwege kunnen blijven. Met hun effectbejag halen ze de angel uit het optreden.

En dan is het tijd voor de grootste naam van het festival. Frontman David Eugene Edwards van Wovenhand [foto rechts] komt speciaal voor Explore the North vanuit Amerika naar Leeuwarden voor een uniek soloconcert. In het fraaie retrogebouw van Zalen Schaaf, dat belachelijk genoeg op de nominatie staat om gesloopt te worden, geeft hij een bloedmooi optreden. Gezeten op een drumkruk die hij leende van de drummer van Spinvis daalt hij op indrukwekkende wijze af naar de krochten van zijn diepchristelijke ziel.

Zowel versterkt als akoestisch, en vrijwel het gehele optreden met zijn ogen gesloten en in een trance, stijgt hij naar grote hoogte wanneer zijn virtuoze spel in tempo omhoog gaat. Niet iedereen trekt zoveel inktzwarte klanken en afstandelijkheid, zodat alleen de echte liefhebbers overblijven. Zij zien een van de meest indrukwekkende optredens van het festival.

De derde editie van Explore the North is een groot succes. Het motto van het festival wordt op een donkere en koude novemberavond volledig waargemaakt in het prachtige, oude stadscentrum van Leeuwarden. Muziek, literatuur en andere kunstvormen gaan hand in hand op dit bijzonder sfeervolle festival vol verrassingen, zoals een moderne dansvoorstelling op de overloop van de statige Kanselarij of een onaangekondigd optreden van Spinvis in een studentenhuis. In 2018 is Leeuwarden culturele hoofdstad van Europa. Met dit festival heeft de stad al een aardige troef in handen. (AR)

http://www.kindamuzik.net/live/explore-the-north/explore-the-north-2574/25528/
Meer Explore the North op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/explore-the-north