• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

State-X/New Forms

Niet altijd even sterk en vooral rustig festival heeft wel potentieel.
02 juli 2004, Diverse locaties, Den Haag (NL)

Tekst: Martÿn ter Haar

Beeld: Sylvia Korving

Publicatiedatum: 13 juli 2004

VRIJDAG
Donna Summer doet zijn best en dat is geen fraai gezicht. De ietwat gezette kalende Amerikaan met een heel fout wit colbertje springt als een idioot achter zijn tafel met elektronica heen en weer. Het nog niet al te talrijk aanwezige publiek kijkt het met open mond, maar ook wel geamuseerd aan. Het krijgt daarbij niet alleen visueel een freakshow voorgeschoteld; de muziek van Summer springt werkelijk alle kanten op. Op een basis van keiharde breakbeats wisselen loungey jazz en metalclichés zich in razend tempo af. Summers eigen omschrijving cock rock disco dekt op de een of andere manier de lading perfect.

Een stuk rustiger gaat het eraan toe bij Plaid. Dit zijn meer de archetypische knoppendraaiers, waaraan visueel weinig te beleven valt. Dat wordt echter prima opgevangen door de uitstekende videobeelden. Bij een van de nummers is zelfs een complete tekenfilm gemaakt over zo'n typisch Mexicaanse gemaskerde worstelheld. Ook muzikaal krijgt Plaid het publiek in een houdgreep. De bombastische elektronica neemt het publiek mee op een epische tochten langs techno, triphop en laptop, een tocht die vrijwel geen saaie stukken kent.

Dat is bij Tortoise (foto rechts) wel anders. Wat deze post-rocklegendes doen staat eigenlijk niet zo heel ver af van Plaid. Het feit dat Tortoise bestaat uit muzikanten die traditionele instrumenten bespelen zou ze daarbij qua beleving een licht voordeel moeten geven. Maar het tegendeel is waar: waar Plaid het publiek meesleepte in een draaikolk aan geluiden en sferen, daar bestaat het grootste deel van het Tortoise-concert uit cocktailjazz voor aandeelhoudersrecepties.

Lawn was wel goed op dreef met hun lang uitgesponnen gitaarlandschappen. De Groningers blijven echter moeite houden genoeg intensiteit over te brengen. Dat ligt ten dele aan de vlakke zang, die vaak meer afbreuk doet aan de muziek dan dat hij er aan bij draagt, maar toch vooral aan de manier waarop de band op het podium staat. Enige introvertheid past wel bij de muziek, maar zelfs de indruk helemaal op te gaan in de muziek weet Lawn niet te wekken.

Hoe anders wat het bij Zu en Dillinger Escape Plan. Niet alleen met gemak de twee hardste bands van het festival, maar ook twee van de beste.
Het Italiaanse Zu speelt in dezelfde bezetting als John Zorns beruchte Painkiller-project: drums, bas en saxofoon. De hoeveelheid teringherrie die beide trio's produceren is ook goed vergelijkbaar. Alleen speelt de saxofonist van Zu baritonsax, waardoor de band minder snerpend klinkt, maar in de lagere registers des te harder doorkomt. Verder is Zu meer punk, zowel wat spel als podiumuitstraling betreft. Het publiek kon dit extra lange adrenalineshot wel waarderen en juichte de bassist luidkeels toe als die met behulp van een schroevendraaier zijn instrument te lijf ging. Dé verrassing van het festival.

Dat het allemaal nog een stapje explosiever kan bewees The Dillinger Escape Plan (links). Het nieuwe album Miss Machine staat op het punt van uitkomen en dat leek het kwartet uit New Jersey een goede gelegenheid om de ongelovigen weer eens aan te tonen dat het mogelijk is om over het podium te razen als een paranoïde junk die denkt dat er een hele kolonie insecten onder zijn huid zit en tegelijktijd de meest bizarre, ingewikkelde en extreme riffs en drumpatronen te spelen. Zanger Greg Puciato, de man met wie in vergelijking Henry Rollins maar een schrielkip is, ontploft elke dertig seconden, maar kan als het moet ook een heel behoorlijk stuk zingen. Jammer dat het geluid in de grote zaal van het Paard gedurende het hele festival wat teveel bas heeft waardoor de zang vaak slecht doorkomt.

ZATERDAG
Het festival speelt zich weliswaar grotendeels af in het Paard van Troje, maar ook op andere locaties is het een en ander te beleven. Dat een en ander gaat dan vaak meer richting beeldende kunst. Het Staalplaat Soundsystem is de perfecte symbiose van de twee: een ruimte vol stofzuigers, radio's, mixers en ventilatoren die via een schakelbord kunnen worden ingezet ter ondersteuning van de muziek.

Een stuk volkser gaat het eraan toe bij De Kift in de Nieuwe Kerk. De combinatie van amateurtoneel, blaaskapelmuziek en surrealisme is van het vertrouwde hoge niveau. Het Zaanse collectief laat zich deze keer eens niet leiden door een concept. Die losheid komt de feestelijkheid erg ten goede en het is dan ook niet verwonderlijk dat aan het einde van het optreden het bier rijkelijk vloeit.

In het Paard is het ondertussen angstig leeg. Kon het bezoekersaantal op vrijdag nog "redelijk" genoemd kan worden, op zaterdag is het dramatisch rustig. Als de wegblijvers als reden hadden dat ze liever op zondag op Metropolis naar nieuwe talent ging kijken dan naar versleten veteranen als Alice Donut en NoMeansNo dan hadden ze geen ongelijk.
De wringende rock van eerstgenoemden klinkt zo ontzettend 1988 dat je er van ellende bijna een fluorescerende gele bermuda van gaat aantrekken.

De muziek van NoMeansNo (rechts) is dan een stuk tijdlozer. De bandleden daarentegen lijken regelrecht uit het bejaardenhuis te komen. Grijze haren en zelfs een beetje een ingevallen mondje bij de bassist. De pogingen tot energieke podiumpresentatie die uit de stramme lijven der krasse knarren worden geperst zijn eerder vertederend dan dat ze aanzetten tot meespringen.

Nog wel de jeugd (en dus de toekomst) heeft de nieuwste loot aan de Haagse electroboom, 10.000 Elektrovolt. Te jong voor al te veel Moroder- en Commodore 64-nostalgie en nog vol ongetemde energie is 10K eV net een tandje harder dan de meeste van zijn collega's. Maar er blijft altijd genoeg spanning en melodie in zijn muziek zitten om er ook als je niet danst van te kunnen genieten.

Paul Resende van Ikara Colt hangt een beetje de verongelijkte Britse rockster uit. Nou zal hij ook niet zo vaak nog voor zo'n lege zaal spelen. Zijn sarcastische opmerkingen lijken dan ook meer bedoeld om zichzelf op te jutten dan echt gemeend. Mocht dat niet lukken dan is daar altijd nog de als literatuurstudent op Oxford vermomde cyborg op de drums, die bovendien nog versterking heeft gekregen van een stoere bassiste. Gibson Explorer en veel tatoeages, je kent het type. Zo zet Ikara Colt een gedegen, maar nooit echt vonkende set neer.

Volgens het programmaboekje zouden Boris Kovac & La Campanella 'La Danza Apocalyptica Balcanica' spelen. Maar de verwachtingen van Oost-Europese vurigheid en waanzin die dat opwekt worden niet waargemaakt. Het blijkt hier te gaan om een uiterst beschaafd orkestje dat het ongetwijfeld goed zou doen op een feestje in het nabij gelegen Wassenaar. Zo laat geprogrammeerd op de tweede avond van een festival is het vooral een gelegenheid om je ineens heel moe te voelen en naar huis te gaan.

Het dit jaar voor het eerst in deze vorm gehouden State-X was al met al niet geheel geslaagd. Maar ook kan geconstateerd worden dat het potentieel er wel is. Dat bewijst ook het succes van het qua opzet vrijwel identieke Motel Mozaïque. Er moeten dan wel wat kleine aanpassingen gedaan worden. Zo moeten de locaties buiten het Paard meer bij het festival betrokken worden. Omdat nu alle grote bands op De Kift na op deze locatie speelden, zat de loop er bij de andere podia slecht in. Ook zaten er behoorlijk wat zwakke plekken in de programmering, vooral waar het de wat meer toegankelijk rock betrof. Als het festival nou de volgende keer niet wordt geprogrammeerd in hetzelfde weekend als Werchter, Awakenings, Metropolis en het Primitive Festival is er waarschijnlijk meer keus in de te boeken bands en zou er ook wel eens meer publiek kunnen komen.

 Sylvia Korving schoot een rolletje vol tijdens de eerste editie van State-X/New Forms dat in het eerste weekend van juli gehouden werd in Den Haag. Bekijk de selectie van de foto's die niet in het verslag van Martijn ter Haar kwamen.

» Bezoek State-X's website

http://www.kindamuzik.net/live/709/state-x-new-forms/6648/
Meer op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/709