• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

The Knife: Nuchterheid en mystiek treffen elkaar in een wonderland.

Twee figuren die door de sneeuw buitelen, gehuld in donkere jassen; bevreemdende vogelmaskers; een even mooi als dreigend sprookjesachtig bos. Welkom in de wereld van The Knife.

Tekst: Chris Julien

Publicatiedatum: 17 maart 2006

Het is zonder meer verrassend dat het nieuwe album Silent Shout van The Knife op nummer één binnengekomen is in de album top 50 van hun thuisland Zweden. De manier waarop broer en zus Olof en Karin Dreijer zichzelf visueel presenteren is onconventioneel. De muziek op Silent Shout lijkt bovendien allesbehalve hitgevoelig of toegankelijk. “Daar zitten ook de pre-orders bij, dus die notering zegt nog niet zoveel hoor. Misschien staan we volgende week wel op nummer vijftig”, nuanceert Karin met een calvinistische nuchterheid.

Het oogt en klinkt niet populair, maar de indringende, elektronische langspeler van het duo blijkt toch velen aan te spreken. “Met ons tweede album Deep Cuts zijn we eigenlijk al behoorlijk mainstream geworden. We gingen niet voor ‘het grote succes’, maar we wilden wel een poppy, toegankelijk geluid, om de politieke lading van de muziek aan een breder publiek te kunnen presenteren. We hadden in eerste instantie tweeduizend cd’s laten maken, en uiteindelijk zijn er 35.000 verkocht.”

Naar eigen zeggen was dat ‘politiek populisme’ van Deep Cuts een zijspoor in de muzikale ontwikkeling van de band. Op Silent Shout komt The Knife dichter bij het geluid dat ze werkelijk proberen te vatten. Het is niet per definitie een toegankelijk geluid, want het bestaat enkel uit elektronische composities, met als enige uitzondering de onplaatsbare vocalen van Karin.
“Op het nieuwe album hebben we geprobeerd veel diepere en vooral ontroerende muziek te maken. Een moeilijke opgave: bij ieder nummer probeerden we een bepaald gevoel te vinden, daar samen in te kruipen en het uit te werken. Maar nu ben ik opgelucht dat het af is, en ik ben heel blij met het eindproduct.”

Verhullende verschijningen
Als je luistert naar Silent Shout, wordt je meegenomen naar de besneeuwde en gemaskeerde wereld van The Knife. Een wereld waar een mystieke, onplaatsbare sfeer hangt. “We werken veel met personages, die een verhaal vertellen in een parallelle wereld, een separate werkelijkheid.”

Een separate werkelijkheid, maar één die naar eigen zeggen toch uiterst persoonlijk is, ondanks dat er enkel op ironische wijze autobiografische elementen in de muziek te bespeuren zijn. “We hebben in het verleden veel moeite gehad om mensen ervan te overtuigen dat je niet met een gitaar aan het kampvuur over verloren liefdes hoeft te zingen om toch heel persoonlijke, ontroerende muziek te maken. Juist met uitgesproken personages en complexe synthesizers heb je de vrijheid om je volledig uit te drukken zoals je dat zelf wilt, zonder je in de vertelling te hoeven beperken tot een instrument of je eigen persoon”, legt Olof uit.

Van die vrijheid maakt The Knife dankbaar gebruik. Ieder nummer bedient zich van een eigen interne logica, zowel in geluid als structuur. En dat zorgt ervoor dat het album bij een eerste luisterbeurt een overweldigende indruk kan maken. Ieder verhaal, en de daarbij behorende opstelling op de synth, brengt niet alleen een bepaalde sfeer met zich mee, maar stelt de band ook in staat de tegenstellingen en spanningen van de verteller uit te werken. Karin: “Het is belangrijk om veel contrast te hebben in muziek, om zo een interessante dynamiek te scheppen. We wilden niet iets doen dat voor de hand ligt, of makkelijk te plaatsen is. Eerder iets onderhuids, surrealistisch misschien zelfs.”
“Als je een diep, persoonlijk verhaal wilt vertellen, zul je niet genoeg hebben aan alleen vrolijke elementen, of donkere. Ze moeten elkaar aanvullen, in stand houden. Een donkere melodie komt veel mooier naar voren als er ook een grappig, of zelfs humoristisch loopje overheen ligt”, voegt Olof toe.

Stille spanning
Zo is ook de samenwerking tussen broer en zus. Maar weinig artiesten slagen erin elektronica en zang consequent te verenigen op een album. Deze uitdaging heeft The Knife met zeer geslaagde afloop aangenomen. Karin: “Ik benader nummers sterk vanuit de vraag hoe ik de teksten moet zingen. Als een nummer adrenaline heeft, een sterke drive, dan is het verleidelijk de tekst te schreeuwen, te krijsen. Het is beter om het liedje dan juist gewoon te ‘praten’, maar met een schreeuw binnenin je. Om dat te kunnen moet je een specifiek beeld hebben van wie het verhaal vertelt, en niet alleen van hoe het klinkt. Ik zoek dan ook lang naar de persoon die het liedje moet vertolken, maar dat stelt me wel in staat die spanning op te wekken.”

Die onbepaaldheid en spanning wil de band niet laten beïnvloeden door banale foto’s van henzelf, of door commerciële, licht verteerbare videoclips. Sinds Deep Cuts brengt The Knife zijn werk dan ook in eigen beheer uit. Olof en Karin doen dit via Rabid Records, hun eigen label. “Het is eigenlijk een volwaardige parttime administratieve baan om het label te laten draaien. Maar we weten van vrienden en kennissen wat voor ramp het is om bij een groot label onder contract te staan. Nu hebben we goeie licentieafspraken over de hele wereld, en kunnen we dus onze eigen koers bepalen. Dus het is die tijd wel waard.”

Meer tijd aan muziek besteden betekent binnenkort ook optredens doen, iets waar The Knife zich tot voor kort niet aan waagde. De band was nooit in staat een show neer te zetten die de muziek recht zou doen. “We hadden altijd al ideeën voor een live performance, maar nooit de financiële middelen om ze uit te voeren. Nu kan dat wel, en gaan we met Andreas Nilsson, die ook onze nieuwste videoclip ‘Silent Shout’ heeft gemaakt, een grote show doen met projecties, grote poppen, van alles. Het is meer Andreas’ show hoor, hij is er al vier maanden mee bezig. Wij spelen onze muziek en Karin zingt. Echt live is erg moeilijk voor ons, en ik weet ook niet of dat ooit zal gaan gebeuren.”

De wereld van The Knife; even nuchter als hij mystiek is, en even verfijnd als poppy. Hoe de band dan te categoriseren is lastig, maar misschien ook niet zo interessant. Fascinerend is dat The Knife het precaire samenspel tussen artistieke integriteit en de gestileerde façade, die zo kenmerkend is voor pop, onderstreept. ‘Neverland’, het tweede nummer op Silent Shout, is misschien de meest letterlijke verwijzing naar dat spel. Een wereld van Peter Pan? “Of die van Michael Jacksons pretpark...”, pareert Karin met een kleine grijns. ‘Uiteindelijk kan het allebei zijn, het kan alles zijn wat je erin vindt.”

http://www.kindamuzik.net/interview/the-knife/the-knife-nuchterheid-en-mystiek-treffen-elkaar-in-een-wonderland/12239/
Meer The Knife op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/the-knife