• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

Porcupine Tree: prikkelt in een kille maatschappij

Een incident, zo worden de grootste (persoonlijke) rampen soms aangeduid. Vreselijk vindt Porcupine Treezanger Steven Wilson dat. Op zijn nieuwe album, The Incident, brengt hij met zijn band progressieve rock met inhoud: "Nummers over outer space zal je bij ons niet tegenkomen. Ik ga liever voor de inner space."

Tekst: Sander Schoemaker

Publicatiedatum: 01 september 2009

De progressieve rockband Porcupine Tree heeft in zijn 22-jarige bestaan vele ontwikkelingen doorgemaakt, van de psychedelische grappen en grollen op On the Sunday of Life tot het ernstige, belerende Fear of a Blank Planet. De band is ontstaan als een soort grap tussen Steven Wilson en zijn schoolvriend Malcolm Stocks. Ze maakten samen experimentele muziek en verzonnen bandleden als Sir Tarquin Underspoon en crewleden als Linton Samuel Dawson. (Initialen LSD. De beste man zou voor de lichtshow zorg dragen.)

Steven Wilson is naast geestelijk vader van Porcupine Tree ook het brein achter succesvolle projecten als Blackfield en No-Man. Daarnaast produceert hij ook onder andere de Zweedse progmetalband Opeth. Zijn muziek is zijn leven. "We worden geboren, we leven en we sterven", citeert de zanger onbewust het nummer 'Bornlivedie' van het Porcupine Treealbum Signify. "Daartussenin moeten we de zin van ons bestaan zien te ontrafelen."

De absurditeit van het leven
De absurditeit van het leven en de zoektocht naar zingeving is voor Wilson een rode draad in zijn leven en zijn werk, hoewel vooral de laatste albums steeds serieuzere onderwerpen aansnijden. Steven Wilson voelt zijn leeftijd. "Ik ben geboren in 1967 en word ook een dagje ouder. Ik merk dat ik daardoor eerlijker tegen mezelf word en ik me meer bewust ben van de dingen die invloed op mij hadden als kind. Het centrale nummer van The Incident, 'Time Flies', is daar een goed voorbeeld van."

"'Incident' is een vreselijk afstandelijk woord", legt de Brit uit. "Het viel me op toen ik in een file reed, omdat er een ongeluk was gebeurd. Op een bord stond 'Police - Incident'. Je ziet het vaak genoeg in de media, als er een moord is gepleegd of een aardbeving honderden mensenlevens heeft gekost, heet het een incident. Voor de mensen die het meemaken, is het echter iets dat hun hele leven beïnvloedt." Met de nummers op de nieuwe plaat wil Wilson een menselijke kant van incidenten laten zien, iets dat volgens hem in kranten en op het nieuws ontbreekt. "Neem al die media-aandacht voor het overlijden van Michael Jackson. Dan is er ineens wel ruimte voor emotie. Misschien omdat hij iemand was die iedereen kende, terwijl slachtoffers van een ramp of een moord voor de meeste mensen onbekenden zijn."

"Er zit te weinig passie in mensen, vooral de jonge generatie", verzucht de 41-jarige Brit. "Ik wil niet als een oude geit klinken, maar ik mis de passie van de jaren waarin ik ben opgegroeid." De zanger bloeit op als zijn jeugd ter sprake komt. "Ik begin nu eigenlijk pas te beseffen hoeveel geluk ik heb gehad door op te groeien met ouders die mij vrij lieten in mijn keuze voor religie, bijvoorbeeld. Ik ging naar Sunday school, niet omdat mijn ouders gelovig waren, maar omdat ze vonden dat ik mijn eigen keuze moest kunnen maken."

Het jeugdsentiment ligt bij Steven Wilson altijd net onder de oppervlakte. Zoals zijn voorliefde voor treinen, omdat hij opgroeide vlak bij een treinstation. "Als iemand mij zou vragen of ik van treinen hou, of graag naar treinen kijk, zou ik 'nee' zeggen. Maar onderbewust leg ik een verband tussen het geluid van een trein en een zekere rust en veiligheid, zoals ik die als kind kende. Het is eigenlijk heel interessant hoe dat werkt. Hoe de simpelste dingen invloed hebben op je binnenwereld. Ik vrees alleen dat de jongste generatie, die van MTV en Playstations, zich niet meer zo veel verwondert om dingen. Dat is ook een van de redenen dat ik platen maak: ik wil graag dat mensen zich realiseren hoe mooi en wonderlijk het leven is."

Niets met elfjes en draken
Wilson uit zijn ongenoegen over het cliché van progrockbands die alleen muziek maken over fantasy-dingen. "Ik heb helemaal niets met elfjes en draken en zo. Ik ben veel meer geïnteresseerd in wat er in mensen speelt. Hoewel je heel goed die binnenwereld kan verkennen door middel van surrealisme. Escapisme mag er ook zijn, maar het is niet iets voor mij."

De verkenningstocht door de menselijke psyche is een belangrijk thema in de loopbaan van Wilson en zijn vele zijprojecten. Zo schreef hij in 2005 een surreëel filmscript waarop het album Deadwing werd gebaseerd. Helaas bleek het onmogelijk om geld voor de productie bij elkaar te sprokkelen. "In de filmwereld ben ik een volstrekt onbekende. In de muziekwereld kan ik wel het een en ander gedaan krijgen, maar een filmproducent die mij ziet aankomen krijgt tientallen scripts per dag voor zijn neus."

Dit jaar gaat de droom echter in vervulling. Op het International Documentary Film Festival in Kopenhagen in november gaat een film over de totstandkoming van Wilsons eerste soloalbum Insurgentes in première. Wilson omschrijft de film als een surreële roadmovie. "Het maken van een documentaire kost veel minder dan een speelfilm, zoals we met Deadwing van plan waren. Je hoeft niet met een script te gaan leuren, omdat er geen script is." Zijn grootste droom is een samenwerking met de Amerikaanse filmmaker David Lynch, bekend van Twin Peaks en Mulholland Drive. "David Lynch is een echte kunstenaar, iemand met passie die mensen ertoe aanzet om naar hun binnenste te kijken. Zijn films zijn een enorme inspiratiebron voor mij."

Ondanks Wilsons voorliefde voor obscure projecten en kunstzinnige uitspattingen blijft de populariteit van Porcupine Tree groeien. Fear of a Blank Planet verkocht nog meer dan Deadwing. Met het spel van de platenmaatschappijen heeft Wilson niet zo'n probleem. "Ik speel het graag mee", vertelt hij aan het eind van een lange persdag. "Als ik iets gemaakt heb en zij kunnen ervoor zorgen dat een heleboel mensen het te horen krijgen, des te beter. En ik hou ervan om over mijn muziek en ideeën te kletsen."

http://www.kindamuzik.net/interview/porcupine-tree/porcupine-tree-wil-prikkelen-in-een-kille-maatschappij/19082/
Meer Porcupine Tree op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/porcupine-tree