• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

Peter Weening 35 jaar concertprogrammeur van Vera Groningen

Vera in Groningen is het meest eigenwijze undergroundpoppodium van Nederland. Peter Weening vierde daar onlangs zijn jubileum. Op 1 juli 1980 begint hij er, in een wereld waarin de Koude Oorlog nog woedt en internet en mobiele telefoons slechts op tekentafels bestaan, als concertprogrammeur. Vier decennia later is hij niets van zijn passie voor muziek verloren. KindaMuzik spreekt hem over John Peel die een walvis nadoet, nepgasten en business.

Tekst: André Rozendaal

Beeld: Jan Westerhof

Publicatiedatum: 09 juli 2015

In 1977 verhuist Weening naar Groningen om rechten te studeren: "Ik ging in de feestcommissie en draaide platen. Er moest gedanst worden, dus ik draaide bijvoorbeeld een kwartier lang 'Pick Up the Pieces' van Average White Band. In 1978 viel ik in voor iemand achter de bar van Vera. Al snel werd ik lid van de vereniging. Vera was sinds 1974 een open jongerencentrum; het was één grote hippiebende. Links georiënteerd, met muziek- en theatergroepen. Alles kon. Het was een hele andere wereld, erg wild. Ik kwam uit een dorpje, uit een gereformeerd milieu. Je had toen nog huisdealerij van hasj en wiet op de Kemenade hier in het gebouw. Daar zaten mensen aan tafeltjes met wegertjes en hakblokken en zo."

Middernacht
"In de zomer van 1977 ging ik veel naar concerten in Paradiso en las ik muziekkrant OOR, die toen nog wat voorstelde. En ik kocht een platenspeler. Die heb ik nog steeds, hij staat hier achter mijn bureau. Ik wist dus al iets van goede muziek en begon op Vera's swingavond te draaien. Daarnaast hielp ik mee met opbouwen voor concerten. Dat was een militaire operatie, want de mensa was tot half acht open. Wij stonden voor half acht al klaar: stoelen en tafels eruit, podium bouwen. Om tien uur begon het concert. Vaak haalden we dat niet. Zo begon Killing Joke in 1981 om middernacht. Giant Sand was in 1986 pas om kwart voor drie afgelopen. Op een donderdag! Maar niemand zeurde…"

Eind jaren zeventig kwamen Engelse punk- en wavebands naar Nederland. Voor Vera was dat nieuw: "Ze programmeerden blues, jazz en reggae. In 1979 was Vera dé Nederlandse reggaeclub. Die nieuwe muziek moest getoetst worden en ze vroegen mij voor de programmagroep. Ik wilde eerst mijn tentamens halen, maar haalde weinig punten. Dus toen zei ik, typisch 1980: 'Dan néém ik een uitkering met vrijwilligersstatus.' Zo werd ik drie jaar na mijn eerste concert - The Saints in Paradiso - in juli 1980 al muziekprogrammeur. Dat kon toen nog gewoon. Eigenlijk moest ik na een jaar vervangen worden. Maar de professionalisering van het clubcircuit was ingezet en ik mocht blijven. Tot 1994 bleef ik programmeur met een vrijwilligersstatus."

Stapels platen
Vanaf 1981 ging Weening naar Engeland, langs agenten en labels die Vera meestal wel kenden. "Dan ging ik langs Rough Trade en kwam ik met stapels platen terug. En elke avond bands kijken, zoals in The Factory Club in Manchester. Het Futurama Festival in Leeds was bijzonder. Dat was een punk- en wavefestival in een aftandse industrieloods. Ik trof daar twee jaar na het optreden in Vera Jaz Coleman van Killing Joke; die ging gewoon door met het gesprek dat we toen voerden. Heel lijp was dat. En The Smiths weigerden te spelen omdat de Bay City Rollers, een van de eerste boybands, een comeback maakten. Howard Devoto van Magazine moest daarom zijn plek als hoofdact afstaan. Dat sloeg nergens op. Morrissey en Devoto waren vrienden, dus The Smiths speelden niet. In Londen zag ik ze later wel en ik kwam zelfs een Nederlander tegen: Bart Chabot. Ik sliep bij Jon Langford van The Mekons op de keukenvloer, dat deden we gewoon."

Op een gegeven moment was het over met die Engelse bands: "The Smiths deden geen clubtour, en op het laatst al die groepen niet. Bauhaus en Echo & The Bunnymen deden eerst gerust vijf shows in Nederland. Potentieel goede bands kwamen niet meer langs. Dat zie je tegenwoordig weer: één cluboptreden en gelijk door naar de festivals. De nieuwe onderstroom kwam toen uit Amerika. New wave werd commercieel en wij hadden The Gun Club al gehad. Minneapolis werd belangrijk met Soul Asylum en The Replacements. Later kwam Boston, en Seattle natuurlijk. Al die rauwe bands kwamen en speelden veel langer. Soul Asylum was op plaat niet eens zo goed, maar live geweldig. De groep had in kroegen al veel livemeters gemaakt en speelde twee uur."

Ghettoblaster
"En toen kwam Dinosaur Jr., de kampioen van allen. Op 23 oktober 1987 speelde de band hier voor het eerst. Ik schreef steeds meer voor de Vera Krant en dacht: 'Je moet je eigen pers maken, want de domme pers doet dat niet.' Het werkte: Dinosaur Jr. stond bovenaan Vera's Trash That Beat-lijst en had hier evenveel bezoekers als tijdens de overige drie Nederlandse concerten bij elkaar. Ik begon die Trash That Beat-lijst nadat in november 1983 een teleurstellend aantal mensen kwam kijken bij Sonic Youth. Ik had een enorme ghettoblaster en nam het concert op. Je hoort mij de hele tijd schelden op 'het stomme Groningse publiek'. Ik begon die hitlijst in de lijn van de Veronica Top 40 en ik kopieerde de naam uit NME. De eerste, handgeschreven editie heb ik nog steeds. Er stonden tien rocktips en vijf hiphoptips op."

"Totdat de Vera Krant in 2013 stopte, ging ik ermee door. Ik ben een lijstjesfreak en schreef in 1981 ook al de Vera Poll uit voor het beste concert." Weening laat het papier met de eerste, originele poll zien met illustere namen als Pere Ubu, DAF, Killing Joke, The Fall, Psychedelic Furs, Comsat Angels, Nasmak of Minny Pops. "Mooi lijstje, dacht ik, en concert met een 'k' geschreven, typisch Vera destijds. We hebben nu een eregalerij aan de wand van de grote zaal met alle winnaars vanaf 1981. Bands vinden dat prachtig. Together PANGEA wilde vorig jaar per se winnen, speelde de naad uit de broek en won. Parquet Courts won het jaar daarvoor en zijn daar trotser op dan op alle artikelen in Rolling Stone en NME bij elkaar."

Buren
Vera wordt weleens omschreven als gitaarbolwerk, maar de eerste pollwinnaar was een electrotopper, DAF. "Bovendien is een van de hardste Veraconcerten dat van synthformatie The Human League in 1980. Ik stond achteraan, maar mijn broekspijpen wapperden alsnog. In 1986 kwam Big Black, met Steve Albini. Die gebruikten een drummachine. Buren klaagden toen al over geluidsoverlast. Dus ik naar meubelzaak Oude Kamphuis om het zelf te ondergaan. Zat ik in de slaapkamer van een bejaard echtpaar, met de politie. Je hoorde alleen maar gerommel en elektrische brom. Later kwam de house op. Als we daarvoor hadden gekozen, was dat funest geweest voor de geluidsoverlast. We deden wel live elektronische muziek met Speedy J en Sun Electric en zo. Maar dat publiek gaat het liefst tot vijf uur door. Je kunt dat niet van vrijwilligers vragen, nog afgezien van de hele pillentoestand. Je moet je club wel gezond houden en daarin keuzes maken."

Een gulden
Bands zijn altijd onder de indruk van de faciliteiten die Vera biedt. "Ze kunnen hier slapen, wat in weinig clubs kan. Grappig hoe dat ontstond. We hadden een wethouder van Cultuur, Tonny van de Vondervoort. Die bedacht in 1991 dat als elke bezoeker één gulden meer zou uitgeven, Vera geen 300.000 gulden subsidie meer zou hoeven. Maar ze rekende 250.000 mensabezoekers ook mee. Later werd ze staatssecretaris van Financiën, echt niet te geloven… Wij dachten: als we geen subsidie krijgen, dan graven we de Kelderbar uit en maken we op de bovenverdieping een hotel voor de bands. Dan kunnen we voor duizend gulden groepen als L7 boeken. We hielden een actiefestival met onder andere Claw Boys Claw, we gingen van Welzijn naar Cultuur en kregen toch subsidie."

"Bands kunnen hier bijna 24 uur blijven, dat geeft rust. Soms blijven ze een dagje extra. A Place to Bury Strangers speelde laatst op Koningsdag in de Melkweg, dus er was geen hotelkamer meer te krijgen. Toen kwamen ze vrijdagnacht meteen hierheen, en gingen op maandag pas weer weg. Die gastvrijheid, dat komt over bij bands. Maar die goede naam hadden we vroeger al. Veel mensen hielpen met opbouwen. Die spirit om samen een band op te vangen, dat waardeert men enorm. Stel dat je ergens komt en en er kijkt niemand naar je om; dat is heel anders. De Effenaar en Doornroosje zijn net zo, dat maakt het Nederlandse clubcircuit uniek. Ga naar Engeland en ze doen soms om elf uur het licht aan en halen de stroom van de instrumenten."

Sensatie
Veel bands speelden vóór de grote doorbraak een keer in Vera, zoals U2, Pearl Jam of Nirvana. "Toch vind ik een gestage ontwikkeling het mooist, zoals bij Sonic Youth. Die groep speelde hier in vijf jaar tijd vier keer: van 56 naar 200 naar 300 bezoekers, en uiteindelijk was het uitverkocht. Dat vind ik de ideale lijn; je kweekt goodwill. Ik boekte in 1983 Shockabilly, waar 35 mensen op afkwamen. In 1985 was ik bij Pandora's Music Box in Rotterdam en kwam ik bassist Mark Kramer tegen. Die bleek ondertussen in Butthole Surfers te spelen en wilde graag terugkomen naar Vera. We spraken af: over twee weken spelen jullie bij ons. Butthole Surfers werd de sensatie van het festival. Na afloop was iedereen in de kleedkamer: alle hipsters, alle pers. Ik zie Gerard J. Walhof van de VPRO nog met een microfoon in de hand achter Gibby aan lopen. Die band had ik net geboekt en we verkochten twee weken later stijf uit! Dat is nou typisch Vera. Met die grungebands hetzelfde: dan kwamen ze thuis met goede verhalen en dan wilden andere bands hier ook graag naartoe."

Akkefietjes
Maar het is niet met elke band hosanna die naar Vera komt. Peter Weening kan prachtige verhalen vertellen over akkefietjes met bands en managers: "Het toppunt is wel The Danse Society, begin jaren tachtig. Dat was een gothicwaveband, best wel hip toen. Het lukte de chauffeur niet om de gigantische truck het steegje hiernaast in te rijden. Dus ik zei: 'Je moet ook luisteren!' Ik had zelf geen rijbewijs, maar ik zag dat het kon. De tourmanager was het op een gegeven moment zat en kroop zelf achter het stuur. Dat moet je vooral doen dan, hè! Die luisterde nog slechter, echt zo'n klote Engelsman. Hij zei dat het nog niet kon en dat de auto van Johnny van hardrockcafé De Ster verplaatst moest worden. Johnny verplaatste die auto, maar dat was de heren nog niet ver genoeg. Waarop die manager zijn crewmembers opdracht gaf om die auto verder te duwen. Dus die Engelsen zaten met hun poten aan die auto. Johnny liep op die truck af, deed de deur open, er gingen vuisten naar binnen, en hij sloeg de deur keihard dicht, zodat het glas eruit sprong. Nou, toen was het klaar! Die manager haalde de bandleden achter hun bord in de mensa vandaan en weg waren ze. Ik later naar hun hotel: wilden ze alsnog betaald krijgen. Een hoop geschreeuw, maar ze kregen niks natuurlijk."

"In mei 1987 kwam Bad Brains langs. Die zeiden, in lijn met hun Rastafarihouding: 'On the seventh day we do what we want!' Het was hun zevende concert op rij, dus ze speelden in plaats van hardcorepunk alleen maar reggae. De zaal stond vol met hardcorepunkers en slechts anderhalve donkere jongen, dus de sfeer was om te snijden. Zanger H.R. beantwoordde vragen uit het publiek, dus je zag allemaal van die gestuukte vingers in de lucht. Om de boel te sussen, gaven we vaten bier weg. Ik kreeg de band toch nog zover om een van hun bekendste nummers te spelen en de zaal ontplofte. En ik bood het publiek aan om korte tijd later voor vijf gulden naar Suicidal Tendencies te gaan als genoegdoening."

"De zogenaamd sociaal bewogen hiphopper Common wilde mij na zijn concert in 2000 echt in elkaar slaan! Het gezelschap had een hotel op stand en ging die dag de hele tijd op en neer met taxi's. Dat moest ik maar even betalen. Op een gegeven moment zei ik dat het afgelopen moest zijn, want we hadden hierover niets afgesproken. Het moest dan maar doorgegeven worden aan hun manager, zei hij. Na afloop van het concert wilde hij mij te lijf gaan. Ik was echt helemaal klaar met die gast, dus ik zei, om hem te jennen: 'Ben jij nou die maatschappelijk bewuste rapper? You are a phony!' Achteraf niet slim natuurlijk, en ik ben maar weggegaan."

Walvis
Het persoonlijke hoogtepunt van Weening is niet een concert, maar dat John Peel in 1992 speciaal naar Groningen kwam om hem te interviewen. "Wanneer bands een Peelsessie mochten doen, dan had je haast de goedkeuring van God zelf. Wat bleek: hij ging voor BBC Radio One op pad om reportages te maken in Antwerpen, Hamburg en Groningen. Het was op dinsdagavond en ik was thuis. Word ik gebeld: John Peel staat op de stoep. Ik was nerveus! Hij keek rond op de Kemenade met al die bandfoto's en posters, dus ik zwetend daar naartoe. Mijn Engels werd ook op slag een stuk minder. Hij wilde de zaal zien, maar daar was een film bezig, dus hij kwam de volgende dag. Stond hij op de Kemenade trots te zijn op zichzelf, want hij kon iets wat Captain Beefheart niet kon: een walvis nadoen. Hij van: 'Oeooeoeoewwwhhh!' Later kwam hij nog terug om tijdens Eurosonic radio te maken."

Muziekbusiness
"Het klinkt cliché, maar wat het na 35 jaar leuk houdt, zijn de mensen. Ieder mens is anders. We hebben te maken met 230 vrijwilligers, publiek, band en crew. Je kunt dan drie cijfers scoren: een tien, een zes en een half of een drie en een half. Als één groep een wat mindere avond heeft, is het gelijk lager, daar komt het op neer. En daarnaast de ontwikkeling van de club: dat we het achterpand met garage erbij gekocht hebben. Toch moet je blijven presteren en dat is minder als die muziekbusiness zo vervelend wordt. Tegenwoordig doen bands vaak alleen een main cities tour: Amsterdam, Brussel. Krijgen ze goede pers, dan staan de roofvogels van de festivals klaar."

"Even met in het achterhoofd de uurtjes die Soul Asylum maakte: nieuwe bands met weinig podiumervaring staan dan meteen op zo'n festival. Valt het optreden tegen, dan schrijft diezelfde pers ze weer het ravijn in. Dat is in het kort het systeem van nu. Bijvoorbeeld: Viet Cong is bevestigd in november. Protomartyr kan alleen dezelfde dag, dus dan moet ik maar een pot geld opentrekken, want ik wil ze wel hebben. Maar ze willen niet samen, nee, ze willen een eigen show. Nog een vreselijk businessdingetje: ik probeer altijd een Groningse band te programmeren als support, maar tegenwoordig moet je dat voorleggen aan het management van de hoofdshow. Dan moet die agent het goedkeuren, daar word je toch schijtziek van?"

"Vorig jaar programmeerden we met Noorderzon in augustus bands van Lowlands, nu zetten ze overal een stop op, terwijl Lowlands nog niet eens uitverkocht is. En Best Kept Secret kan natuurlijk financieel nooit uitkomen met zeventienduizend man, daar zit een rijke Duitse festivalgigant achter die een poot op de Nederlandse markt wil en daarvoor graag de financiële gaten dicht. Ze beconcurreren elkaar als gekken. En de wereld wordt steeds groter, hè. Lee Ranaldo speelt in India en we hebben bands uit Chili, Zuid-Korea en China over de vloer gehad. En let op Oost-Europa, daar is het publiek nog zoals wij begin jaren tachtig waren: hunkerend naar nieuwe dingen. Bands die hier voor veertig man staan, verkopen daar clubs uit. Dat vertellen groepen door. We mogen daarom best oppassen met onze arrogantie."

Entertainment
"Al die festivals, het is vandaag de dag allemaal entertainment. De wereld is één groot pretpark, waar op zich niets mis mee is natuurlijk. Maar het mag niet meer hard. Sommige dingen moeten toch gewoon vies, smerig en hard zijn? Wanneer traumahelikopter in De Wereld Draait Door speelt, dan is het: 'Oh jongens, wat spannend, een harde band! Kunt u daar wel tegen, mevrouw Verbeet?' Dan is het ineens een bezienswaardigheid, terwijl dat gewoon normale rock-'n-roll zou moeten zijn. Het is allemaal zo netjes verpakt…"

"Of neem 3voor12: die noemen nooit meer een club. En ze maken geen keuzes wat betreft festivals, ze doen alles maar. Niet eens zo lang geleden was de VPRO en Pinkpop vloeken in de kerk. Waar is die eigenwijze VPRO gebleven? Destijds met de VPRO-woensdag had ik nog kritiek, want hoe kun je Swans draaien om half twee 's middags? Nu denk ik: 'deden ze het maar.' Het echte gevaar is geweken. Ik ging begin jaren tachtig met kloppend hart naar de voordeur toen The Birthday Party kwam spelen. Je las er wat over, had de plaat en dat was het. MTV bestond nog niet, dus je moest er wel naartoe om erachter te komen wat het was."

Kanaliseren
In de huidige maatschappij is iets al snel niet nieuw of bijzonder meer. "En toch: er is op internet zoveel informatie, dat kun je toch nooit meer overzien? Daarom gaat het juist om getunnelde informatie, om kanaliseren. Daar had je ooit OOR of de VPRO voor, maar die zijn hun gidsfunctie allang verloren. Een mooi voorbeeld is Destroyer. Die maakte in 2011 een prachtige, Steely Dan-achtige plaat,Kaputt. Daarvoor leverde hij negen krakkemikkige singer-songwriterplaten af. Op YouTube zien mensen dan slecht versterkte optredens in smoezelige Canadese cafés en zeggen: 'Oh, dat maken ze live nooit waar, want kijk maar, het staat op YouTube.' Dat hele YouTube gaat dan tegen je werken. Terwijl wij hem gewoon een goed geluid en een goede monitor gaven om het wel waar te maken. Daarvoor trok zo'n band al snel tweehonderdvijftig tot driehonderd mensen. Nu haalden we met moeite honderdvijftig."

De toekomst
"We staan er goed en financieel gezond voor en dat is echt wel eens anders geweest. Als wij proberen te blijven wat we zijn, met oprechte aandacht voor bands, dan vertellen die groepen dat wel door en blijven ze graag naar Vera komen." Dat het publiek zijn nog altijd fijne neus voor spannende en relevante bands waardeert, blijkt uit een bomvolle zaal tijdens Weenings jubileumfeestje.

http://www.kindamuzik.net/interview/peter-weening/peter-weening-35-jaar-concertprogrammeur-van-vera-groningen/26102/
Meer Peter Weening op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/peter-weening