• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

Paul Hartnoll: Uithuilen, maar niet opnieuw beginnen

Meer dan drie jaar na het uiteenvallen van Orbital is bandhelft Paul Hartnoll solo terug met The Ideal Condition. Het album borduurt voort op de karakteristieken van zijn voormalige werkgever, maar voegt daar koren en instrumenten aan toe. De reden daarvoor? ‘Stoppen met Orbital was een bevrijding. Elk ritme en elke melodie stonden al voorgeprogrammeerd in onze synthesizers.’

Tekst: Inge Janse

Publicatiedatum: 06 september 2007

Zowel door de muziek van Orbital als van Paul Hartnoll loopt één inspiratiebron als rode draad: de transseksuele Wendy Carlos. Eind jaren zestig, toen elektronische muziek nog niet eens kinderschoenen had, begon de toenmalige Walter Carlos met zijn experimenten. Hij gebruikte synthesizers om klassieke werken van Bach, Händel en Beethoven elektronisch te herscheppen, en inspireerde zo artiesten als Kraftwerk, Brian Eno en Orbital. Maar waarom blijft Carlos doorklinken in het werk van Hartnoll?

"Omdat ik haar een geweldige man vind (gelach). Het is niet dat ik haar muziek dagelijks beluister, maar bijvoorbeeld 'Theme from a Clockwork Orange' is ronduit geniaal. Het mooie aan haar werk is dat ze zonder schaamte elektronische muziek presenteerde, en niet pretendeerde dat het meer dan dat was. Aan de andere kant samplede ze een analoge synthesizer veertig keer en mengde die opnames om een realistisch vioolgeluid te krijgen. Ik heb er vooral bewondering voor dat zij de moeite nam dit te proberen en niet voor de simpele aanpak te gaan."

"Daarnaast is zij een ware pionier. Zonder voorbeelden of standaarden ging zij aan het experimenteren met elektronica, en wist dat om te zetten in mooie muziek. Ik heb waardering voor artiesten die experimenteel gedrag kunnen omzetten in schoonheid."

Oude wijn in nieuwe vaten?
Het is niet niets, samen met je broer vijftien jaar lang één van de kopstukken van de dancescene vormen. Zeker niet als je daarna solo verder gaat en weet dat je nog jaren gezien zult worden als 'het voormalige lid van'. Gelukkig voelt Paul Hartnoll van Orbital die druk niet als dusdanig.

"Ik heb voor mijn soloproject nooit van tevoren gedefinieerd dat ik koste wat het kost wel of niet als Orbital moest klinken. Ik wilde gewoon iets anders doen dan wat ik binnen Orbital deed, maar dat had vooral te maken met het productieproces. Het creatieve aspect binnen Orbital was na vijftien jaar gewoon op, want wij (Paul en zijn broer Phil – red) hebben bijna altijd dezelfde methodiek aangehouden."

Met of zonder broer: The Ideal Condition klinkt vanaf de eerste sample direct als een authentiek Hartnoll-product. Toch zijn er volgens Paul duidelijke verschillen tussen toen en nu.
"The Ideal Condition is heel erg filmisch van aard. Wat dat betreft lijkt het album nog het meest op Insides. Belangrijker is dat er zoveel zonder elektronica gedaan is, zoals de koorpartijen, de zang en de vele instrumenten. Die toevoeging zorgt voor een heel ander timbre en een minder mechanisch ritme in de muziek."

De siamese tweeling gescheiden
Wie de broers met hun kekke mijnwerkersbrillen ooit zwetend op het podium naast elkaar heeft zien staan, kan zich moeilijk voorstellen dat die twee zonder elkaar kunnen opereren. The Ideal Condition bewijst het ongelijk van dat idee, maar het verschil met vroeger bleef niet onopgemerkt bij Paul Hartnoll. "Het vreemdst was dat ik me na elk nieuw uitgewerkt idee niet kon omdraaien om te vragen: 'wat vind jij er nou van?'"

Toch blijken de voordelen van de scheiding zwaarder te wegen dan de nadelen. "Het belangrijkste voor mij was dat ik me niet verplicht voelde om een écht Orbital-album te maken. Ik kon de afgelopen vijftien jaar niet opeens met een country & western-album aankomen. Dit keer werden de grenzen bepaald door mijzelf en mijn ideeën, en niet door de verwachtingen van het publiek over het nieuwe Orbital-album."

Uithuilen en opnieuw beginnen
Wat begon met een minioptreden bij Top of the Pops in 1989, eindigde met massaconcerten op elk festival van belang ter wereld. En dan, opeens, gaat in 2004 de stekker eruit.
Hartnoll: "Het klinkt gek, maar voor mij was stoppen met Orbital een bevrijding. De laatste jaren keek ik echt op tegen optredens, omdat we het al zo vaak hadden gedaan. Elk ritme en elke melodie stonden al voorgeprogrammeerd in onze synthesizers. Dat staat in schril contrast met wat ik nu live ga doen. Ik heb alle muziek herschreven om het met een negenkoppige band uit te kunnen voeren. Door die opstelling weet ik nooit precies hoe het gaat klinken."

"Maar wie weet komen we ooit nog eens terug als Orbital. In 2020 een reünietoer met The Prodigy, The Chemical Brothers en Leftfield lijkt me wel wat: kale mannen die dezelfde truc van lang geleden uithalen. Haha!"

http://www.kindamuzik.net/interview/paul-hartnoll/paul-hartnoll-uithuilen-maar-niet-opnieuw-beginnen
Meer Paul Hartnoll op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/paul-hartnoll