• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

Mike Ladd: Hiphop is een prachtwapen voor de kapitalisten

"Ik heb vorige week al mijn hiphop-credibility verloren door op een feestje voor geld te freestylen over een vreselijke housebeat," bekent Mike Ladd. "Het was een ramp. Die 4/4-beat... ik voel het niet. Ik kwam niet verder dan een beetje ge-yo-yo en wat oude teksten die ik uit mijn hoofd ken." Hij zucht. Gelukkig maakt het voor zijn derde langspeler Nostalgialator niet zo veel uit; daar vinden de hiphopmensen toch niks aan.

Tekst: Dave Roozendaal

Publicatiedatum: 14 juli 2004

"Wat vind jij van het album?" vraagt de Amerikaanse Parijzenaar terwijl hij neerploft in de comfortabele fauteuils net buiten de studio van Studio Brussel. Hij glimlacht terwijl hij bedankt voor het compliment, maar zijn ogen verraden onzekerheid. "Als ik een album af heb en ik luister ernaar, heb ik in mijn hoofd al alle slechte recensies geschreven. Als er dan negatieve besprekingen komen ben ik het meestal nog met ze eens ook," lacht hij, een beetje zuur.

Toch heeft de New Yorker weinig reden tot ontevredenheid. Zijn derde soloalbum Nostalgialator is wederom een mooi werkstuk geworden, vol donkere, futuristische en apocalyptische geluiden, retoriek en beelden. Zoals al zijn werk beeldend is. En donker. En futuristisch. En apocalyptisch. "Ik zie mezelf als een schrijver die muziek maakt," zegt hij desgevraagd. "Een muzikant in de traditionele zin van het woord ben ik zeker niet - ik bespeel geen enkel instrument behalve de sampler. Nou ja, ik tokkel wel wat op gitaar en bas, maar dat noem ik niet musiceren. Bij het schrijven zijn beelden heel belangrijk voor me. Ik probeer beelden op te roepen in mijn teksten, ik denk ook dat het makkelijker is voor mensen om een beeld voor ogen te hebben bij het horen of lezen van een tekst. Ishmael Reed is een van mijn favoriete schrijvers, ook hij schrijft heel visueel."

Het misbruik van de holocaust
Om die beelden op te roepen is Ladd niet altijd even subtiel. In de opener van Nostalgialator, 'Dire Straits Play Nuremberg' hoor je een schreeuwende MC die een grote menigte ophitst op synthesizerklanken die veel weg hebben van Mark Knopflers gitaarspel, ondersteund door een stevige beat. Een politiek bevlogen iemand als Mike Ladd moet toch weten welke associaties Neurenberg oproept. Hij kijkt schuldbewust. "Eigenlijk was het een slecht idee om dat nummer uit te brengen. Bush wordt onder meer verweten dat hij de geschiedenis misbruikt en bovendien bagatelliseert door Saddam met Hitler te vergelijken, en nu doe ik hetzelfde met Bush. Dat kan eigenlijk niet, natuurlijk. In het nummer heeft Bush zojuist een menigte toegesproken, waarna een MC het van hem overneemt. Hij voelt zich duidelijk niet goed bij de menigte: 'I see a lot of brown shirts in here, I see a lot of blue shirts in here!,' roept hij. Die blue shirts zijn natuurlijk smerissen. De vergelijking kan niet, want ten eerste jaag ik mensen daarmee tegen me in het harnas die in principe mijn medestanders zouden zijn, en ten tweede bagatelliseer ik de holocaust. Niet als zodanig, maar ik haal het uit zijn context, ik ontdoe het van zijn ware betekenis die groter is dan wie dan ook zich kan voorstellen. Het is larger than life, eigenlijk kun je de holocaust niet vergelijken met wat dan ook. Niet dat ik de holocaust vergelijk met wat er in Irak gebeurt, helemaal niet, maar toch krijgen mensen automatisch die associatie als Neurenberg ter sprake komt."

Genghis versus Dubya
Hij valt stil en denkt lang na. "Wat ik eigenlijk wil zeggen met dit nummer is dat er wél parallellen zijn: het Amerikaanse volk, of een groot deel daarvan, steunt een beleid waar het eigenlijk de betekenis niet van snapt. Het Duitse volk heeft na de Tweede Wereldoorlog tientallen jaren aan soul searching moeten doen, zelfonderzoek. Dat moet het Amerikaanse volk ook. Dat is al zo sinds Vietnam, en nu moet het opnieuw. De mensen beseffen de gevolgen niet van de oorlog in Irak. George W. Bush en zijn regering hebben er zo'n onvoorstelbare teringzooi van gemaakt, man, ik kan het gewoon niet geloven. Nadat hij aan de macht gekomen is op de manier waarop het gegaan is, gaven veel mensen hem toch het voordeel van de twijfel. Ze moesten wel, want het was niet meer terug te draaien, maar de bereidheid wás er ook wel. Toen kwam 9/11, wat voor Bush niet op een beter moment had kunnen komen, hoe afschuwelijk dat ook klinkt. De héle wereld leefde mee met de Verenigde Staten en hun regering. Weet je wat dat betekent? In die torens zaten volgens mij zowat álle nationaliteiten van de wereld, iedereen leefde mee. Stel, je hebt een wereldwijd imperium, dan zijn er altijd gebieden waar conflicten zijn, waar mensen je autoriteit niet erkennen, tegen je strijden. Zoals Amerika. George W. Bush is de keizer van een imperium, zo moet je het zien. Als ik Genghis Khan was zou ik Bush op zijn bek slaan! Het is toch de droom van iedere keizer om een eensgezind volk in het rijk te hebben? Dat had Bush, en in een paar maanden tijd heeft hij dat totaal om zeep geholpen. Het is een harde ironie: Amerika heeft letterlijk alle nationaliteiten denkbaar in zich, maar ze is de vijand van de wereld." Hij lacht, maar hij meent het wel. Toch is hij er trots op Amerikaan te zijn. "Ik hou van Amerika omdat ik dit daar wel gewoon hardop kan zeggen, ondanks alles."

Het eeuwige schaduwboksen
In een interview met KindaMuzik in 2003 zei hij dat dit geen tijd is om cynisch te zijn. Juist in deze tijd moet je positief blijven, vertrouwen houden, blijven hopen en werken aan een betere toekomst. Toch klinkt hij op Nostalgialator behoorlijk cynisch. In het nummer 'Off to Mars?' spreekt hij zijn waardering uit voor George Bush' voornemen om een permanent bemand ruimtestation op Mars te vestigen. "Well I guess it's time to launch, can't say I'm sad to see you walk / it's been quite a time, more than a millenium with your kind / I suppose we should close with congratulations for your achievements / all the war and pestilence now you found new residence, gonna stay here with the rest / no please just leave, we'll clean up the mess". Dat klinkt toch behoorlijk cynisch. Ladd geeft aan dat hij het moeilijk vindt vertrouwen in de mensheid te houden. "Ik denk niet meer dat de mens in principe goed is, maar ik denk ook niet dat het tegenovergestelde waar is. Het is beide. En dat is nu juist het probleem. De mens is een complex wezen, altijd in strijd. Voor een deel komt dat denk ik doordat we ons nog lang niet helemaal hebben aangepast aan de industriële revolutie. Ga maar na: duizenden jaren waren we boeren en jagers. De industrialisatie en urbanisatie begonnen pas een paar honderd jaar geleden. Als je het bestaan van de mensheid zou terugbrengen naar een dag, zijn we pas een paar seconden geïndustrialiseerd en geürbaniseerd. In de ghetto's van deze wereld vindt momenteel een ongelofelijke strijd plaats, wat heel logisch is. Al die verschillende rassen en culturen die daar samenleven, en er komen er altijd weer bij, dat móet wel problemen opleveren. Maar tegelijkertijd groeit er ook iets, het is niet alleen maar destructief. Ik geloof dat in de ghetto's van nu de samenleving van de toekomst aan het ontstaan is. Dáár wordt de basis gelegd van een evenwichtige maatschappij. Maar soms ben ik echt bang voor de mens, voor waar hij toe in staat is, en niet 'sommigen', maar iedereen, ook jij en ik. Je hoort wel eens van mensen dat ze het pure kwaad hebben gezien, ik denk dat iedereen die in de spiegel kijkt het kan zien." (trekt een psychopatengezicht en lacht)

De Nostalgialator is een machine waarmee je kunt ontsnappen aan de werkelijkheid, een virtual reality console die je kunt gebruiken om terug te gaan naar het verleden, mentaal gezien. "Het probleem is dat ook in het verleden de realiteit hard was," lacht Ladd, "dat is een denkfout die de meeste nostalgici maken." Zelf moet hij lang nadenken over naar welk tijdperk hij (fysiek) terug zou gaan als hij de kans kreeg, en of hij iets zou proberen te veranderen. "Dat sowieso niet. Stel je voor dat je de loop van de geschiedenis zou veranderen... Hmmm, misschien zou ik teruggaan en zorgen dat Kaïn Abel niet doodt. (lachend) Als je dan toch de geschiedenis verandert, doe het dan maar meteen aan het begin. Serieus, ik weet niet of ik terug zou willen. Ieder tijdperk heeft zijn eigen nadelen, mensen waren vroeger echt niet gelukkiger dan nu, ook al beweren de nostalgici en conservatievelingen iets anders. Ik zou niet in een andere tijd willen leven." Hij zucht, pakt dan het zilveren pakje Marlboro (een limited edition - DR) dat op tafel ligt. "Ik wil ook zo'n pakje. Het ziet er zo futuristisch uit. Zullen we ruilen? Alleen... ik rook light. we kunnen de sigaretten wel omwisselen als je wil?"

Nooit volwassen
Het gesprek komt op speelgoed. Titels als Nostalgialator, de hoes van de plaat (een soort speelgoedoorlogsmachine - DR), de bandnamen van zijn andere projecten The Infesticons en The Majesticons - Mike Ladd heeft een voorkeur voor speelgoed. "Transformers!," roept hij. "Ik heb thuis een hele collectie Star Wars-poppetjes. Een tijd geleden verschenen ineens allerlei miniatuurweergaven van alle Star Wars-figuren, maar de kids moesten ze niet - te klein, te duur. Toen werden ze allemaal één of twee dollar per stuk, dus ik heb nu een hele kast vol met al die dingen. Als ik later groot ben wil ik een vitrine waar ik ze allemaal op kan stellen."
Het is een fenomeen dat bij meer artiesten voorkomt, of het nu om Playstation-spelletjes gaat of om ander speelgoed. "Als ik naar mezelf kijk - ik ben gewoon een groot kind dat nooit volwassen wil worden. Zeg nu zelf, de situatie waarin ik verkeer is toch een enorme luxepositie? Ik ben de hele dag aan het spelen, met computers, met platen, met woorden, en ik verdien er nog geld mee ook. Ranzig, eigenlijk. Niet dat ik er echt van kan leven. Behalve dat ik mijn ei kwijt kan, zijn al die platen die ik uitbreng ook gewoon broodnodig. Ik verdien er weinig mee, dus ik moet productief zijn om dat te compenseren. Ik ben ook benieuwd wat deze plaat gaat doen. Het ziet er veelbelovend uit - de platenmaatschappij doet er veel aan om hem te promoten, in fact, dit is mijn eerste persdag sinds lange tijd! Ik heb het nog nooit zo professioneel meegemaakt." In het eerder aangehaalde interview begon hij ook al over plaatverkopen. "Het is in zoverre belangrijk voor me dat ik genoeg platen moet verkopen om te kunnen blijven doen wat ik doe. Ik weet nu al dat deze plaat door de hiphop-heads zal worden genegeerd - niet hiphop genoeg. Ik wilde weer eens wat anders. Nu ben ik me ervan bewust dat het nooit strictly hiphop is geweest wat ik als soloartiest heb uitgebracht, maar deze keer ben ik verder verwijderd van hiphop dan ooit. Ik ben er wel trots op dat mijn muziek niet echt te plaatsen is. Dat zie ik als een zegen, maar het is tegelijk een vloek. Geen etiket, geen verkopen, zo werkt het wel, grofgezegd. (staart even stil voor zich uit) Nou ja, zolang ik maar kan blijven schrijven en opnemen zonder er een echte baan op na te hoeven houden. En die hiphoppers, tja..."

Hoe hij over de huidige hiphop denkt heeft hij al duidelijk gemaakt met zijn Infesticons/Majesticons-project. "Dat is nog een grote ironie: hiphop is ontstaan in de arme wijken, gedeeltelijk om uiting te geven aan de onvrede die in de ghetto's heerst, het geweld, de uitzichtloosheid. Maar zie wat er nu gebeurd is: hiphop is een van de machtigste wapens die het kapitalisme tot zijn beschikking heeft. Samen met McDonald's en Starbucks is hiphop het ultieme gereedschap om het kapitalisme bij de jongeren te promoten en door de strot te rammen. De hiphop die jongeren vierentwintig uur per dag, zeven dagen per week voorgeschoteld krijgen door MTV en aanverwanten is één grote reclameboodschap voor het kapitalisme, met een impact waar reclamejongens alleen maar van kunnen dromen. Kapitalisten zouden eigenlijk helemaal geen geweld hoeven te gebruiken. Oorlog voeren om een 'democratie' te vestigen in landen waar men niets te zoeken heeft dan economisch gewin is helemaal niet nodig. Stuur geen troepen, maar hiphop en hamburgers!" Hij schatert. "Oef, ik zeg wel dat ik dit in Amerika hardop mag zeggen, maar ik ben blij dat dit interview niet in het Engels wordt gepubliceerd. Sommige hiphoppers zullen niet erg kunnen lachen met wat ik net gezegd heb."

Mike Ladd speelt op 17 juli op tijdens het Dour Festival in La Petite Maison dans la Prairie

Nostalgialator wordt uitgebracht door !K7/PIAS

http://www.kindamuzik.net/interview/mike-ladd/mike-ladd-hiphop-is-een-prachtwapen-voor-de-kapitalisten/6649/
Meer Mike Ladd op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/mike-ladd