Onze laatste liverecensie.
Onze laatste albumrecensie.
Ons laatste interview.
Onze laatste video.
"Ik ben Afrikaans en zo voel ik me ook", zegt Manecas Costa op een koude en grijze februarimorgen. Met zijn band doet de zanger-gitarist-liedjesschrijver de Lage Landen aan voor een serie optredens. Als uitvalsbasis dient een hotel aan de rand van Amsterdam. "Maar," gaat hij verder, "ook met Portugal heb ik een spirituele band. Mijn kinderen zijn er geboren, mijn ouders zijn er gestorven en ik heb er mijn huis staan."
Koloniaal verleden
Sinds begin jaren negentig woont Costa in Portugal. "Ik was nog erg jong, dus echt bewust heb ik het niet meegemaakt", zegt hij wanneer het koloniale verleden van zijn huidige thuisland ter sprake komt. "Tijdens mijn opvoeding is me wel verteld wat er is gebeurd, maar haat hebben mijn ouders me nooit bijgebracht."
In plaats daarvan ondersteunden ze de muzikale vorming van Manecas door hem al op jonge leeftijd een gitaar te geven. Het naspelen van de liedjes op de radio bleek de beste leerschool. Op zijn negende richtte hij met zijn broer Nelson de groep Africa-Livre op om vervolgens in eigen land uit te groeien tot een heuse tienerster.
"Dat was in de jaren zeventig: een heel belangrijke periode voor muziek in Guinee-Bissau", aldus Costa. "Maar na verloop van tijd waren er geen instrumenten meer. Zelfs gitaarsnaren bleken niet meer voorhanden. Muziek had geen prioriteit. En dus is de band gestopt."
Rijzende ster
Daar kwam nog bij dat het land functioneerde als eenpartijstaat, geleid door een revolutionaire raad. Een club die weinig waardering kon opbrengen voor kritische geluiden en grappenmakerij van vrije geesten als muzikanten.
Zelf kon hij wat opnames maken voor de nationale radio. En verder reisde hij het land door om met zijn nummers de bevolking te attenderen op het belang van vaccinaties bij kinderen, nadat Unicef hem in 1987, op twintigjarige leeftijd, benoemd had tot goodwill ambassadeur.
In dezelfde periode begon de ster van Costa ook internationaal te rijzen. Hij nam deel aan de prestigieuze Découverte-talentenjacht van Radio France International en trad op in landen als Italië, Angola en Noord-Korea.
Afrikaanse gemeenschap
Maar om een cd op te nemen moest hij naar Portugal, waar hij een prominente rol in de Afrikaanse gemeenschap ging spelen. Costa: "Ik heb als producer, muzikant en vriend de onderlinge banden verstevigd. Zo is er een uitwisseling van ideeën en ervaringen op gang gekomen."
Zelf speelde hij de afgelopen jaren met vooraanstaande Lusofone artiesten als Cesária Évora, Sara Tavares en Waldemar Bastos. Eén samenwerking springt er voor Costa echter uit, en wel die met de Portugese zanger-liedjesschrijver Luís Represas. De tekst van hun 'Fidjus de Guiné Forontora' behandelt de schrijnende situatie in Guinee-Bissau. "Voor de videoclip had Luís Afrikaanse kleren aangetrokken. Dat was nog niet eerder vertoond. Voor mij was het de belangrijkste gebeurtenis van het jaar. Ik werd ook herkend op straat. Het had bovendien tot gevolg dat de radio in Portugal 'Ermons di Terra' veel ging draaien."
Gumbeparadijs
Het nummer vol soul en saudade, van Costa's tweede album Fundo di Matu uit 1999, kwam ook terecht op een paar compilaties en bereikte zo BBC Radio 3 wereldmuziekspecialiste Lucy Duran. Onder de indruk ging ze op zoek naar Costa, regelde vervolgens opnameapparatuur en -technicus Jerry Boys -onder meer betrokken bij het Buena Vista Social Clubproject- en maakte in een strandtent in Guinee-Bissau opnamen voor het in 2003 internationaal uitgebrachte Paraiso di Gumbe.
"'Gumbe' staat voor blijdschap en feestvieren", zegt Costa over het ritme dat overheersend is in de muziekcultuur van Guinee-Bissau en dat zijn oorsprong vindt in de slavencultuur van het Caribische gebied. Meest in het oog springend is de waterdrum, een omgekeerde kalebas in een teil met water. "Die functioneert in de gumbe als bas. Het is een instrument met een heel warme klank. Als er op gespeeld wordt is dat vooral een uitnodiging tot dansen. Guinee-Bissau is een land dat altijd problemen op het gebied van energievoorziening heeft gekend. Omdat de waterdrum geen elektrisch instrument is, is het zeer geschikt om een feest bij te bouwen. Zelfs bij kaarslicht."
http://www.kindamuzik.net/interview/manecas-costa/de-soul-en-saudade-van-manecas-costa/16254/
Meer Manecas Costa op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/manecas-costa
Deel dit artikel: