• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

Grayson Capps zingt over een verrot paradijs

Grayson Capps legt zijn sigaretten op de bar van de bovenzaal van Paradiso – een ander merk dan dat van Washboard Lisa, een van de archetypische personages op zijn indrukwekkende debuutplaat If You Knew My Mind. Een paar uur voor zijn eerste optreden in de Amsterdamse poptempel maakt Capps tijd voor een exclusief gesprek met KindaMuzik.

Tekst: Ronald Besemer

Beeld: Inge Schoutsen

Publicatiedatum: 01 januari 2006

De bar in de bovenzaal van Paradiso opent pas over een uur. Geen nood: Capps’ vriendelijke tourmanager brengt blikjes Amstel. Capps’ cd If You Knew My Mind ligt voor ons, naast het pakje sigaretten. Een plaat van een oorspronkelijk talent in de traditie van verhalende songschrijvers als Lucinda Williams en Patterson Hood (Drive-By Truckers). Vier van Capps’ liedjes belandden op de soundtrack van A Love Song for Bobby Long, een film gebaseerd op een verhaal van zijn vader Everett Capps.

Waarheid
“Wat als jij mijn gedachten zou kunnen lezen?” vraagt Capps zich hardop af. ”If you knew my mind than maybe you’ll get pieces of it, little ditties. Kleine stukjes die hopelijk de waarheid zeggen over bepaalde gevoelens en omstandigheden en over mijn liefde voor mensen.” Waarheid is een belangrijk begrip voor Capps. “Nummers als ‘Lorraine’s Song’ en ‘A Love Song for Bobby Long’ zijn niet zomaar verhaaltjes, ze drukken persoonlijke gevoelens uit.” De karakters in zijn songs noemt Capps archetypen. “Ieder mens heeft tientallen archetypen in zich, zonder dat hij deze nader verkent.” Capps is serieus over zijn tekeningen van de schilderachtige figuren in zijn songs. “Het lukt me een paar keer om de kleine dingen te zeggen die eigenlijk groots zijn. Daarom ben ik trots op deze plaat.”

Rotten paradise
Evengoed had hij zijn plaat Pictures of a Rotten Paradise kunnen noemen of een andere variant op de frase ’rotten paradise’ uit de openingstrack van de cd. Capps: “Ja, dat is ook een goed beeld. Zeker na Katrina staat het paradijs New Orleans er niet vrolijk op.” Komen we straks op terug, stel ik voor. Oké, knikt Capps. Eerst meer over de waarheid van zijn beeldtaal. Capps: “Toen ik toneel studeerde, leerde ik dat de toeschouwer waarheid ervaart als de acteur zich iets inbeeldt en daar de pure waarheid over zegt. Zo kunnen mensen zich identificeren met wat je vertelt. Waarheid is van een vreemde en complexe eenvoud. Ik wilde de waarheid uitdrukken die een ander vol in zijn gezicht raakt. Dat lijkt het gemakkelijkste wat er is, maar is tegelijkertijd het allermoeilijkste.”

Plattelandsblik
Leveren die archetypen en persoonlijke gevoelens een waarachtig beeld op van de omgeving van het Amerikaanse zuiden waarover hij zingt? Capps: “Ik kom uit Alabama en ik heb mijn plattelandsblik meegenomen naar de stad New Orleans. Al woon ik daar al twintig jaar, ik ben niet opgegroeid in New Orleans. Ik heb nog steeds de blik van iemand die stamt uit een klein gehucht uit het diepe zuiden van Alabama. Maar ik houd van New Orleans. Hier in Amsterdam voel ik hetzelfde. Deze stad ligt ook beneden zeeniveau en het is hier even liberaal en multicultureel. Dat is cool.

Alex Chilton
New Orleans is een magisch decor in de songs van Capps. “Van New Orleans kun je erg houden,” zegt de bebaarde zanger, “en dat terwijl je het verafschuwt. Bijna iedereen die ik ken wordt verscheurd door de gedachte er te blijven en er weg te trekken. ’I gotta clean my life up, I gotta go to New Mexico’, hoor je de mensen zeggen.” Zoiets zei Alex Chilton ook toen hij uitgerekend naar New Orleans verhuisde om zijn leven op orde te krijgen. Capps: “Ik reed in mijn auto door zijn straat. Staat daar een vent met een sloophamer tegen de buitenkant van een huis te rammen. Hij zit onder de vuiligheid en hij zweet zich een ongeluk. Niemand wist wie die kerel was. Maar hij was het: Alex Chilton. Haha. Het was zijn eigen huis, ik geloof dat ie het aan het verbouwen was. Dit was het laatste wat ik van hem zag in de stad.”

Plaatsnamen definiëren songs
Zuidelijke songschrijvers als Lucinda Williams, Patterson Hood en Vic Chesnutt zijn geobsedeerd door plaatsnamen. Ook Capps’ songs lezen als een landkaart van het zuiden. Capps: “Plaatsnamen lenen zich voor verhalen. Het is als een huis bouwen: je moet een locatie kiezen. En de vragen wie, wat, wanneer en waarom moeten beantwoord worden. Zonder die elementen heb je geen compleet verhaal. Meestal wil ik weten waar ik ben, wie ik ben en tegen wie ik praat. Dat definieert het songschrijven.” Inmiddels heeft de zanger, in de voetsporen van zijn vader, zijn eerste verhaal gepubliceerd. Capps: “Ik groeide op in een omgeving van schrijvers en literatuur. Flannery O’Connor was onze man. Tennessee Williams ook, en William Faulkner. Ik luisterde naar muziek maar ik lette niet op noten en akkoorden; alleen op de woorden en de verhalen. Zoals die van Tom T. Hall.” Capps zingt: “Old dogs and children and watermelon wine...”

Neil Young
“Ik wil de woorden kunnen ruiken,” zegt Capps. “Laatst las ik een interview met Tom Waits die over Neil Young zei dat hij zoveel vage woorden gebruikt. Dat zet me aan het denken.” Neil Young en zuiderlingen, dat is een verhaal apart. Young zette met diens ‘Southern Man’ de aanval in op het diepe zuiden en de southern rock-band Lynyrd Skynyrd. Capps heeft een andere kijk op die affaire: “Er was niet echt een conflict tussen Young en Skynyrd. Anderen maakten het daarvan. In het zuiden bestaat een subtiele grens tussen eigen trots en begrip voor de gruwelen van de geschiedenis. Je kunt niet het hele zuiden veroordelen, dat is een te simplificerende voorstelling. Zoals mensen nu Bush veroordelen en in één beweging het hele land afwijzen. Ooit was George Wallace was onze gouverneur. We zagen hem onzin uitkramen op tv, net als Bush nu. Lynyrd Skynyrd is misverstaan doordat ze met het verkeerde beeld werden geïdentificeerd [de band zou nationalistische sympathieën hebben – KM]. Er is zoveel misverstand, nog steeds.”

Onderdrukking
Zelf komt Capps deze misverstanden ook tegen, maar, gelukkig voor hem, nauwelijks in de muziekwereld. Capps: “Daar is men gevoelig voor de mystiek van het diepe zuiden. Meer belangrijke muziekvormen komen voort uit onderdrukking. Denk aan de flamenco. Die werd gebracht door onderdrukte mensen die zich alleen op die manier konden uiten. Hetzelfde geldt voor de blues en voor jazz. Kunst uit het zuiden gaat nog steeds over onderdrukking, omdat die er nog altijd is. In kleine stadjes zie je nog de verdeling in een blank en zwart gedeelte. Bush redt het omdat hij leeft van de tegenstelling. De meerderheid van de mensen wordt gehersenspoeld door de media. Zij hebben geen cultuur om hen heen; het enige dat tegen hen praat is de tv.”

Rebels
De muziek uit het zuiden is sterk in opkomst. Will the South Rise Again? Capps: “Wel als je Lucinda Williams hoort op haar laatste plaat. Waar ben jij mee bezig, vroeg ik me af? Haha.” Waarom klinkt Lucinda’s southern drawl zo extreem en zelfs rebellerend? Capps: “Iedereen die opgroeit in het zuiden hoort verhalen over de burgeroorlog: die gaan rond in alle families. En dan hoor je de term rebel. Wat is dat, vraag je je af. Iedereen wil een rebel zijn, dat heeft niets te maken met zwart of blank. Op een van zijn laatste platen met AC/DC had Bon Scott de vlag van de zuidelijke staten op zijn riem geprint. Gewoon als een symbool. Dat is echt geen teken van racisme. Veel mensen rijden rond met bumperstickers die zeggen: heritage not hate. Ja, er is veel trots. We willen niemand beledigen. Onze trots gaat over het overleven in de wildernis in je uppie. Onafhankelijk van alles.”

Doc Watson
Moeilijk voor te stellen dat Capps als jong ventje al openstond voor de traditionele zuidelijke muziek en niet wilde inhaken bij de muziek van zijn eigen tijd. “De muziek waar mijn vader naar luisterde, zoals die van Doc Watson, klonk veel beter. Ik nam Doc Watson mee naar school en ik maakte er nog mensen mee enthousiast ook, haha. De eerste alternatieve band die ik leuk vond was The Violent Femmes. De woede van rock ‘n’ roll klonk erin door, dus daar kon ik iets mee. Later ging ik meer voor de pure rock ‘n’ roll, zoals AC/DC, Lynyrd Skynyrd en de eerste plaat van Black Sabbath. Weer later vond ik Neil Young en Crazy Horse geweldig. Ragged Glory is nog steeds geweldig om mee over de snelweg te scheuren.” Capps, zingend: “’This old white line is friend of mine...’. Daar kun je wel een paar honderd kilometer mee rijden.”

Perfectie
De vrijheid die spreekt uit het werk van Neil Young is een inspiratie voor Capps. “Zoveel mensen willen een perfecte plaat maken en zo verdwijnt hun passie in het putje. Muzikanten die zich druk maken om perfectie bereiken de luisteraar niet. Het is allemaal zo computerachtig tegenwoordig.” Toch klinkt Capps’ plaat behoorlijk fijntjes, op de ruw opgenomen vocalen na. Capps: “Ik had het vlekkeloos kunnen maken als ik had gewild. Luister naar de solo’s die niet echt goed zitten. Ken je Hounddog Taylor, die maakte zulke verrotte muziek met een vreselijke slidegitaar, maar ongelooflijk, wat spat het plezier er vanaf. Meestal hebben wij live-opnamen gebruikt. Alsof het zaakje bijna uit elkaar dondert maar dat dit nét niet gebeurt, zo moet het klinken. Dat is interessanter dan die eindeloos geoefende muziek waarin niemand meer weet wat-ie aan het doen is.”

Een band
Hoe ziet de toekomst voor Capps eruit? Zeker is dat hij in de lente van 2006 terugkeert in Nederland en België, met de bandleden met wie hij al een eind gevorderd is met zijn tweede plaat. Capps: “Ik zal akoestische nummers blijven afwisselen met elektrische, maar de laatste zullen harder zijn. Eén nummer klinkt een beetje als de Drive-By Truckers, dat is door mijn bassist geschreven. De rest is weer allemaal croky shit, ik ben er erg enthousiast over. If You Knew My Mind is introverter. Mijn relatie met de moeder van mijn dochter was net voorbij toen ik die plaat opnam. Dat was een zware periode voor me, en dat hoor je. Het nieuwe werk is energieker. Niet dat ik alles helemaal verwerkt heb, maar ik kan er beter mee omgaan en de rouw van de afgelopen twee jaar is gotendeels over.”

New Orleans
Biedt alles wat er gebeurd is met New Orleans niet uitstekende stof voor nieuwe songs? Capps: “I throw punches wherever I can. Ik wil mezelf kunnen uitdrukken maar ik moet het niet overdrijven. Ik heb een huis en dat staat er nog. Op een paar millimeter na is het water mijn huis genaderd. Mijn bus ben ik wel kwijt. Ik kan er niet naar terug, want ik heb er geen gas en elektriciteit. Mijn hele buurt is weggezakt. New Orleans is er slecht aan toe. Ze is als een patiënt die in het ziekenhuis ligt voor een bloedtransfusie. Het lichaam is er wel maar het beweegt niet meer. Ik ben bang dat ik de stad niet meer zal herkennen als ik terugkom. Arme mensen hadden er een rijk leven. Het was een rotten paradise. Arme lui vingen vis en gaven hun buren daarvan te eten. Dat bracht interactie en cultuur met zich mee, maar wat zal daarvan straks nog over zijn?”

http://www.kindamuzik.net/interview/grayson-capps/grayson-capps-zingt-over-een-verrot-paradijs/11622/
Meer Grayson Capps op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/grayson-capps