• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

Gogol Bordello: de romantiek van de underdog

De Verenigde Staten hebben een grote traditie wat betreft immigranten. Romantische verhalen over mensen die het geluk zoeken in het land van de onbegrensde mogelijkheden. Oekraïner Eugene Hütz bracht in New York zeven immigranten en een Amerikaan samen in Gogol Bordello, een cabaretesk zigeunerpunkgezelschap dat de term immigrant als geuzennaam kiest en het oversteken van grenzen als het hoogste doel beschouwt.

Tekst: Atze de Vrieze

Publicatiedatum: 29 oktober 2006

De meest beroemde immigrant van de afgelopen eeuw – acteur en regisseur Charlie Chaplin – maakte in 1917 de korte film The Immigrant, waarin zijn beroemde zwerverskarakter per boot de oversteek maakt naar het beloofde land.

Eugene Hütz is een groot fan van Chaplin, en dat is niet zo gek: “Hij heeft een achtergrond als Romaanse zigeuner én Jood. Dat is bij mij aan de overkant van de straat. Toen bekend werd dat hij communistische sympathieën had, is hij in Amerika onder het tapijt geschoven, maar hij was juist de enige Hollywoodacteur die in Rusland vertoond werd. Hij was fantastisch. The Kid is mijn favoriete film.”

Het guitige mannetje met zijn bolhoed, snor en wandelstok trekt als zwerver door het leven. Een buitenstaander, die wanhopig probeert contact te maken met gewone mensen, maar als puntje bij paaltje komt voor zijn eigen vrijheid kiest.

Het is de levensstijl van Eugene Hütz in een notendop. Hij groeit op in Kiev. Na de ramp in Tsjernobil in 1986 vlucht hij met zijn gezin naar het westen van Oekraïne, om vervolgens via vluchtelingenkampen in heel Europa in de VS te belanden. Daar is Hütz zeven jaar stateloos, net als veel van zijn vrienden.
In de loop der jaren bouwt hij er een oeuvre op waarin buitenstaanders, zigeuners, immigranten en punkers centraal staan. ‘Immigrant Punks’, noemt hij ze op het laatste Gogol Bordello-album Gyspy Punks, dat niet toevallig de ondertitel Underdog World Strike draagt.

De fles ontkurken
Gogol Bordello groeide de afgelopen jaren uit tot een favoriet van de New Yorkse underground en is langzaam maar zeker bezig de wereld te veroveren. Niet in de laatste plaats door de grenzeloze energie en overgave op het podium, waarbij Eugene Hütz zelfs niet bang is zichzelf te verwonden. Meest beroemd is nog wel dat hij eens tijdens een optreden een brandende sigaret op zijn knokige buik uitdrukte.

“Soms loopt het uit de hand. Als de adrenaline toeslaat op het podium voel je je erdoor beschermd. Als ik hetzelfde zou doen thuis voor de spiegel, zou ik binnen vijf minuten afgevoerd worden naar een ziekenhuis.”
Hütz plaatst zichzelf daarmee in een rijke rock-‘n-rolltraditie, met Iggy Pop als grootste voorbeeld. “Ik geloof in sterke artiesten. Mensen die niet bang zijn de fles te ontkurken. Ieder mens heeft die fles met zijn eigen talent, maar bijna iedereen is bang om hem te openen. Fuck dat!”

Hütz schaamt zich er niet voor om, helemaal volgens zigeunertradities, magische krachten aan zijn muziek toe te dichten. Met de grootst mogelijke intensiteit wordt het leven gevierd en teruggegrepen op de oeressentie van het leven. “In de ijstijd was er nog geen school, alleen noodzakelijkheid. Het ging mis toen mensen besloten de taken te verdelen. Mensen zijn volledig geïsoleerd van antropologische informatie. Hoe intelligent we ook zijn, uiteindelijk zijn we gewoon nog steeds dieren. Een roedel wolven is precies hetzelfde als een groep mensen.”

Het belangrijkste kenmerk van de mens is de drang om vrij te zijn. Hütz zingt erover in ‘Undestructable’, een van de nummers op Gypsy Punks: “Freedom is my profession”. “Mijn fucking grootmoeder vertelde vroeger verhalen over de periode in de jaren vijftig dat zigeuners ineens niet meer mochten rondtrekken. Dat vond ze verschrikkelijk. Nee, dat kun je zo niet opschrijven, fucking grootmoeder, dat is disrespectvol.”

De romantiek van de immigrant
Gogol Bordello past overduidelijk in de Amerikaanse romantische immigrantentraditie. “Ik denk dat het goed is om het als romantisch te beschouwen. Romantiek is een manier om te overleven. Ik heb overleefd. Het is ook een manier om het trauma te genezen. Veel kunst is een vorm van zelftherapie, dat geldt zeker voor mijn muziek. Veel mensen waar ik mee omga, hebben hetzelfde meegemaakt als ik. Ik heb inmiddels mijn shit aardig voor elkaar, maar 99 procent van mijn vrienden zit nog steeds in allerlei wachtruimtes om een green card te krijgen. Waar ik over schrijf, is niet uniek, het is juist behoorlijk wijdverspreid. De manier waarop ik ermee omga, die is wel uniek.”

Immigrant punks dus. Het klinkt als George W. Bush’ grootste nachtmerrie na de Taliban. “Ik denk niet dat Bush onze kant van het leven überhaupt kent. Het is voor ons een groot mysterie waar we ons ongeveer op zijn kaart bevinden. Ik vermoed dat hij niet eens weet dat rock-‘n-roll bestaat en dat hij subsidie geeft aan sommige countryacts. Mensen die liedjes schrijven over hoe fijn het is om in een tankstation te werken, ’s avonds een sixpack bier te drinken en de volgende dag weer hetzelfde te doen. Fuck, dat soort liedjes moet wel met overheidsgeld tot stand gekomen zijn.”

Hütz positioneert zichzelf intussen nadrukkelijk buiten de maatschappij, iets wat in de VS op dit moment niet bepaald op prijs gesteld wordt. “Wij zijn nu eenmaal wie we zijn. Ik kan mijn haar de andere kant op kammen, maar mijn hart niet en mijn biografie al helemaal niet. Wij leven al jaren zo. Sommige mensen denken dat het onmogelijk is, maar niets is onmogelijk. Het is net een ijstijd. Je kunt weer van begin af aan fouten maken.”

Gogol Bordello tourt vanaf deze week met de Eastpak Antidote Tour door Europa, samen met onder meer Danko Jones en Bedouin Soundclash. 7 november doet de tour 013 in Tilburg aan, 9 november AB in Brussel.

http://www.kindamuzik.net/interview/gogol-bordello/gogol-bordello-de-romantiek-van-de-underdog/14282/
Meer Gogol Bordello op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/gogol-bordello