• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

Dakha Brakha: onbedoeld ambassadeur van Oekraïne

Drie vrouwen in witte trouwjurken met hoge zwarte berenmutsen op en een trommelende tenor vormen samen Dakha Brakha. Terwijl thuisland Oekraïne in het middelpunt van een internationaal politiek conflict staat, groeit het viertal onbedoeld uit tot culturele ambassadeurs van een land in oorlog.

Tekst: Frank Veldkamp

Beeld: Frank Veldkamp

Publicatiedatum: 02 september 2014

Geven en nemen, dat is de vrije vertaling uit het oud-Oekraïens van de bandnaam. In het licht van het huidige conflict met Rusland kan het uitgelegd worden als een politiek statement of oproep tot verdraagzaamheid. Maar zo zit het niet, legt zanger en bandleider Marko Halanevych via de tolk annex tourmanager van de band uit: "Het geven slaat op de muziek en het plezier wat daarmee samengaat. We verspreiden via onze muziek emoties en delen graag dat wat we in ons hebben. Het nemen is de basis van wat we geven. Overal waar we komen worden we beïnvloed en nemen we stukjes cultuur mee die we verweven met onze eigen achtergrond. We maken moderne etnische muziek en het uitgangspunt van wat wereldmuziek wordt genoemd, is dat het een mix is van alles wat je terwijl je ouder wordt in je opneemt."

Verhalen
Het gezelschap wordt in 2004 opgericht in Kiev als begeleidingsband bij theaterproducties van avant-garderegisseur Vladyslav Troitsky. "We zetten oud-Oekraïnse teksten uit voorchristelijke tijden om in moderne muziek. Dit zijn bruilofts- en begrafenisliederen, of een roep om lenteweer. Mensen vertelden elkaar eeuwen geleden verhalen door ze te zingen. Er was geen radio of televisie, dus dat was de enige manier om op bepaalde schaal te communiceren. Tegenwoordig gebeurt dat alleen nog in het theater. De verhalen van toen vertellen wij nu ook weer door, maar dan op onze eigen manier. We maken er muziek bij die bij deze tijd past. Op die manier houden we tradities van duizenden jaren geleden in stand en geven wij, net als onze verre voorouders, verhalen door."

Af en toe speelt Dakha Brakha nog met de theatergroep, maar de band is tegenwoordig vooral zelfstandig succesvol. De theatrale invloeden zijn in het uiterlijk en de liveshow nog duidelijk merkbaar. "Onze muziek werkt ook prima zonder acteurs erbij. Doordat we traditionele invloeden, zoals onze kleding en teksten, mixen met moderne muziek en af en toe wat Engels, vallen we op en prikkelen we de nieuwsgierigheid van bezoekers. Onze optredens hebben zowel grappige als artistieke accenten, wat de toegankelijkheid vergroot. Mensen die openstaan voor verschillende soorten muziek waarderen daardoor sneller wat we doen, in tegenstelling tot de meer traditionele muziek die maar een kleine groep luisteraars weet te bereiken."

Voor een volgend album wil de band liedjes over reizen uit diverse delen van het land combineren tot een muzikale roadtrip door Oekraïne. "Iets wat je kunt aanzetten terwijl je door de verschillende landschappen van het land reist. Zodra we weer eens thuis zijn gaan we daaraan werken, maar voorlopig zijn we alleen half september twee dagen thuis en daarna weer maandenlang op tournee."

Etno-chaos en prison folk
Muzikaal is Dakha Brakha moeilijk te duiden. De veelal percussiegedreven nummers laten invloeden uit zowel de Balkan als Afrika, Rusland en het Midden-Oosten horen. De stemmen van de drie dames, Iryna, Olena en Nina, worden voor meer gebruikt dan alleen de typische hoge zang die gebruikelijk is bij folklore uit deze contreien. Vogelgeluiden, wangtrommelen en mondharpen zijn belangrijke aspecten in de muziek van Dakha Brakha. "Ze noemen het zelf etno-chaos", vat de tolk droog een lang betoog van Halanevych over invloeden samen. Olena valt haar bij: "In ons genre zijn we redelijk succesvol, maar zeker geen popsterren. De popsterren in Oekraïne zijn beïnvloed door Russische, Amerikaanse en Europese bands. Er is veel elektronische muziek en indie en die bands beheersen de radio en televisie en vormen daarmee de mainstream."

Bij de arbeidersklasse in de voormalige Sovjet-Unie is een ander fenomeen populair: Russische prison folk, klagerige balkanfolk gespeeld op gitaar. De vier gezichten vertrekken als de tolk het ter sprake brengt. Halanevych: "We absorberen muzikale invloeden uit de hele wereld, van Japan tot Zuid-Amerika en staan voor heel veel open, maar thuis in Oekraïne horen we steeds die vreselijke prison folk van en over mensen die in de gevangenis zitten. In de bus, op het station, overal hoor je het en mensen luisteren er de hele dag naar. Hoezeer we ook open staan voor alle soorten muziek, we hopen dat de prison folk heel snel uit Oekraïne verdwijnt, want het is niet om aan te horen."

Vlaggetjes
Dat de oorlog in Oost-Oekraïne is opgelaaid en het land dagelijks wereldnieuws is, merkt Dakha Brakha bij optredens. "We doen met onze muziek geen politieke uitspraken, maar het is onmogelijk voor ons om het tijdens optredens te negeren. We zijn allemaal actieve leden van de Oekraïnse gemeenschap en natuurlijk laat het ons niet koud wat er thuis gebeurt." Tijdens optredens wappert er een kleine blauw-witte vlag op een van de trommels, als eerbetoon aan thuis. Aan het eind van de show staat de band met een grote vlag op het podium voor een dankbare buiging richting publiek. "We representeren ons land in de culturele wereld en laten zien dat mensen uit Oekraïne ook maar normale mensen zijn die helemaal geen oorlog willen. We praten daarover en voelen dat we daarbij een grotere verantwoordelijkheid hebben gekregen. Tot een paar maanden geleden wist bijna niemand waar Oekraïne lag, nu heeft iedereen er een mening over."

Tijdens het Womad festival in Engeland, een week na het neerhalen van vlucht MH-17 boven Oekraïens grondgebied, deelt een medewerker voor het optreden van Dakha Brakha tientallen vlaggetjes uit aan het publiek op de eerste rijen. "We liepen het podium op en zagen al die vlaggen. We stonden met zijn vieren te janken en toen moesten we nog beginnen met spelen", beschrijft Olena het meest emotionele optreden van de band ooit. "We voelen enorm veel medeleven en begrip en dat steunt ons en onze landgenoten in deze moeilijke tijden. Het is fijn dat we in ruil daarvoor onze muziek kunnen teruggeven. Dakha Brakha dus, geven en nemen."

Dakha Brakha is live te zien op:
25.10 Muziekpublique Brussels Belgium
26.10 The Overload, Enschede

http://www.kindamuzik.net/interview/dakha-brakha/dakha-brakha-onbedoeld-ambassadeur-van-oekra-ne/25253/
Meer Dakha Brakha op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/dakha-brakha