• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

Chris Cunningham: Klaar voor het grote werk

Met een even verontrustend als bizar filmpje van amper zes minuten keerde Chris Cunningham onlangs terug op het tv-scherm. Al is het de vraag of veel clipzenders uitzending van Rubber Johnny aandurven. In de film, geheel geschoten met infraroodcamera, zien we een mismaakt knulletje in een rolstoel wheelies maken, lijntjes coke van een meter opsnuiven en verstoppertje spelen met zijn angstige hondje.

Tekst: René Passet

Publicatiedatum: 12 augustus 2005

Rubber Johnny beleefde zijn Nederlandse première op het afgelopen Holland Festival, sommige deftige bezoekers in complete verwarring achterlatend. Heftiger nog waren de reacties in Italië, waar de drukker weigerde het begeleidende boekje bij de dvd te drukken vanwege “pornografische en schokkende beelden”. "Dat was precies mijn bedoeling", grinnikt Chris Cunningham door de telefoon. "Ik wilde met Rubber Johnny heftige emoties oproepen bij mensen. Al voelde ik me ook wel een beetje schuldig dat ik mensen kwaad maakte met mijn werk." Waarna de regisseur in lachen uitbarst.

Bijna vier jaar was de eigenzinnige cineast bezig met het filmpje. Oorspronkelijk zou het een videoclip bij het Aphex Twin-album Druqks worden, maar de productie liep volledig uit de hand toen Cunningham in de weer ging met nieuwe software. Soms was hij een volle dag bezig met het synchroniseren van twee beeldjes (frames) op de muziek. Het aantal edits is dan ook dusdanig hoog dat je Rubber Johnny minstens vijf keer moet zien voordat je een beetje door krijgt wat er allemaal gebeurt in die donkere kelder.

Aanvankelijk zou de film langer duren dan zes minuten, maar Cunningham onthult dat hij nogal wat filmmateriaal heeft weggegooid. "Minstens vijf minuten zijn er uitgeknipt. Ik had er op een gegeven moment schoon genoeg van. Ik wilde dat het klaar was." Waardoor we de shots van een spiernaakte Cunningham met rubberen prothese op zijn hoofd in de wintersneeuw van Londen moeten missen. Want de regisseur speelde de hoofdrol in zijn eigen filmpje. Ook een belangrijke reden voor alle vertraging.

De muziek op Rubber Johnny is van Aphex Twin, voor wie Cunningham al eerder videoclips maakte. In ‘Come to Daddy’ liet hij dwergen met Richard D. James-maskers rondrennen en joeg hij een oud vrouwtje de stuipen op het lijf. Nog bekender is de clip van ‘Windowlicker’, waarin Cunningham de draak steekt met alle clichés in hiphopclips. Een witte limousine van twintig meter, lekkere wijven met grote borsten (en opnieuw Aphex Twin-gezichten!) en een kek dansje met parasolletjes. Ook maakte hij in het verleden clips voor Leftfield, Squarepusher en Madonna. Zijn bekendste clip is wellicht Björks ‘All Is Full of Love’, waarin twee robots de liefde met elkaar bedrijven. Het was tevens Cunninghams laatste clip, want hij is klaar met het medium. Tenzij Boards Of Canada (zijn grote muzikale helden) of de White Stripes (dito) op de stoep staan.

Sony exit
Ook voor commercials hoef je de Brit niet meer te bellen. Hij maakte er negen, onder andere voor Sony PlayStation, Nissan en Orange. Veel meer komen daar waarschijnlijk niet meer bij. "Commercials staan echt als allerlaatste op mijn prioriteitenlijstje." Cunningham zegt klaar te zijn voor het grote werk: speelfilms. Ooit begon hij met het ontwerpen van monsters en protheses voor films als Alien, Judge Dread en Stanley Kubricks (door Steven Spielberg afgemaakte) zwanenzang A.I..

De afgelopen drie jaar was hij betrokken bij filmscripts voor Neuromancer (naar het beroemde en visionaire sciencefictionboek van William Gibson) en zijn eigen film Ranx Xerox. Beide projecten liepen op niks uit. Om die reden wil Cunningham dan ook weinig kwijt over zijn huidige plannen voor een speelfilm. "Nee, liever niet. De afgelopen jaren heb ik regelmatig verteld over films en scripts die vervolgens nooit werden uitgevoerd. Dus ik heb besloten om vanaf nu alleen nog maar te praten over films die ik heb gemaakt, in plaats van over films die ik ga maken. Anders word ik straks gezien als een bluffer."

Hij wil nog wel kwijt dat het om drie verschillende projecten gaat, die hoogstwaarschijnlijk worden uitgebracht door Warp. De Londense platenmaatschappij houdt zich namelijk sinds kort ook bezig met films. Ze zullen ook de tweede kortfilm van Cunningham uitbrengen, getiteld Spectral Musicians. "Dat filmpje is radicaal anders dan Rubber Johnny", laat de regisseur weten. "Het is een audiovisueel experiment. Wel neem ik opnieuw de muziek als uitgangspunt. Dat is nu eenmaal mijn werkwijze."

Op de vraag wat die werkwijze dan precies is, vertelt Cunningham dat de muren van zijn studio zijn behangen met computerprints van de muziek die hij gebruikt. "Ik hang de waveform van de muziek aan de muur en schrijf daarop welk beeld ik bij welk muziekfragment wil gebruiken. Frame op frame.”

Binnenkort hangen er prints van zijn eigen muziek, want Cunningham is aan het componeren geslagen. En aan het tekenen, schilderen en fotograferen. Rubber Johnny en Spectral Musicians vormen wat dat betreft een afsluiting van een periode. Voorlopig geen samenwerkingen meer, of muziek van anderen. "Ik wil dat mijn werk puur wordt”, is Cunninghams simpele verklaring. “In feite zijn samenwerkingen altijd een soort compromis. Je moet rekening houden met anderen. Ik merk dat ik daar minder toe bereid ben, nu ik ouder word. Tuurlijk, het was fantastisch om samen te werken met mensen als Aphex Twin en Squarepusher, maar nu wil ik breder gaan. Dat is ook mijn achtergrond. Ik ben geen filmmaker van huis uit. Vroeger maakte ik ook ontwerpen, sculpturen en schilderijen. Ik ben geïnteresseerd in alle kunstuitingen. Daar wil ik naar terug. Als ik straks een speelfilm heb gemaakt, organiseer ik daar waarschijnlijk ook een expositie bij met materialen uit die film. Ik wil mezelf niet meer beperken."

Waarna Cunningham opbiecht dat hij extra muziek geschreven heeft bij Aphex Twins ‘Afx 237 v.7’, het nummer dat hij gebruikte voor Rubber Johnny. "Ik heb dat nummer aangevuld met eigen materiaal. Normaal volg ik de muziek, maar ik wilde een fragment opnemen waarbij de muziek van Richard niet geschikt was. Het gaat om het rustige gedeelte halverwege. De muziek is weliswaar in dezelfde stijl, dus het valt nauwelijks op als je het nummer niet kent. Maar het geeft aan dat ik mezelf niet meer wil laten beperken door de muziek van anderen."

http://www.kindamuzik.net/interview/chris-cunningham/chris-cunningham-klaar-voor-het-grote-werk/10283/
Meer Chris Cunningham op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/chris-cunningham