• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

Ashtray Navigations: "Ik wil een miljoen platen verkopen"

Als je met één oor aan de Britse ondergrondse gekluisterd zit dan heb je die vreemde naam vast al eens voorbij zien komen. Phil Todd is Ashtray Navigations. Een project voor het leven, drones als eeuwige liefde. Maar, waar komt die naam toch vandaan?

Tekst: Joris Heemskerk

Publicatiedatum: 22 september 2006

“Het is eigenlijk een heel slechte plaat, maar ik vond de titel erg grappig en het concept is goed: thuis opgenomen psychedelische rock.” Phil Todd vertelt over de oorsprong van die bizarre naam, Ashtray Navigations: een afgeleide van een psychedelische rockplaat uit de jaren zeventig, Astral Navigations. “Mijn variant daarop is niet meer dan een grap en eigenlijk begint hij me nu te vervelen. Maar ach, er zijn nog steeds mensen die er om kunnen lachen.”

Teleurstelling
Phil Todd is naast een aardige gast een extreme workaholic die, sinds hij in 1994 Ashtray Navigations begint, een enorme rij albums heeft uitgebracht. En het eind is nog lang niet in zicht. “Ik heb altijd het gevoel gehad muziek te moeten maken. Al voordat ik instrumenten had en kon spelen, verzon ik liedjes in mijn fantasie,” vertelt hij goudeerlijk - de man is, in tegenstelling tot veel iconen uit de experimentele ondergrondse, kristalhelder in zijn beweegredenen.
“Als kind begon ik met piano spelen en niet veel later kreeg ik een goedkoop gitaartje, maar ik kwam er al snel achter dat ik niet op de gebruikelijke manier met het instrument kon omgaan. Toen ik jong was, dacht ik daarbij dat alle rockmuziek spontaan bedacht werd, en ik was erg teleurgesteld toen ik erachter kwam dat men de liedjes schrijft en regelmatig repeteert.”

John Lee Hooker
Todds drone-universum is gebaseerd op een liefde voor power electronics, psychedelische rock uit de jaren zestig en zeventig en een filosofie die aansluit bij Goethe’s gevleugelde uitspraak ‘in de beperking toont zich de meester’. “Ik was erg onder de indruk van psychedelische muziek uit de underground, maar ik had alleen maar apparatuur om iets te doen met power electronics”, vertelt Todd. “Alles wat ik had, waren wat shitty keyboards en effectenpedalen.”

De psychedelische drones, die afwisselend hard briesen en dan weer zachtjes voorbij zweven zijn het resultaat van de wisselwerking tussen Todds inspiraties.
“Mijn eerste betekenisvolle muzikale herinnering was een ep van John Lee Hooker, die ik kreeg toen ik een jaar of zes was. Zijn soulvolle stem en gitaargeluid blies me omver, en die ervaring probeer ik altijd in mijn muziek te verwerken. Andere inspiratiebronnen zijn Mötorhead, die me de kracht van rock lieten horen en Velvet Underground, waar ik de drone ontdekte. Verder Albert Ayler, om zijn onderzoek naar het expressieve potentieel in de ‘klank’ van zijn instrument en niet alleen in de noten. Daarna vooral Hijokaidan en CCCC, die de geest van Ayler voortzetten in hun vrijgevochten elektronische geweld.”

Op Todds albums zijn veel van die invloeden hoorbaar, vaak onder een dikke laag golvende drones en allerlei bizarre effecten. Zo speelt Todd op Four More Raga Moods in ‘The Pete Nolan Effect’ met een Barbie-karaokemachine, “een kleine roze cassetterecorder waar je een microfoon in kunt pluggen en zo met Barbie mee kunt zingen”, legt hij uit. “En ja, ik heb wel eens met Barbie meegezongen, maar meestal gebruik ik hem om mee te zingen met mijn eigen herrie. Of ik plug mijn gitaar erin en draai het geweldige echo-effect dat erop zit helemaal open. Er komt prachtige feedback uit. Ik gebruik veel van dat soort rommel, ook oude versleten effectenpedalen zoals de ‘gunkulator’, de ‘squaller’ en de ‘canary’; geweldige apparaten.”

Expressionisme
Four More Raga Moods is voor de verandering een bonafide cd. Waar hij normaliter zijn muziek altijd op cd-r’s zet, besloot het label Ikuisuus er ditmaal een ‘echte’ cd voor vrij te maken. Het geheel is bijzonder meeslepend en doet niet onder voor de meer bekende drone-meesters zoals Double Leopards en Birchville Cat Motel. Elke luisterbeurt brengt nieuwe panorama’s naar voren, zoals je steeds iets anders ziet in een expressionistisch schilderwerk van Appel of Corneille.

Zelfs wanneer Todd opneemt, veranderen er dingen spontaan en zelfs ongepland. “Ik heb altijd wel een idee in mijn hoofd van wat ik wil gaan doen, maar mijn apparatuur is het daar lang niet altijd mee eens”, legt hij uit. “Het doet maar waar het zin in heeft en meestal is dat voor het goede. Dan voeg ik er overdubs aan toe en verandert het weer compleet, daarna mix ik het en verandert het weer. Vervolgens luister ik ernaar en verandert het wederom, en na vijf jaar is het weer veranderd. Dat vind ik nou leuk.”

“Het helpt ook wel als je de volumeknop vol open durft te draaien”, gaat hij verder. “Bij Ashtray Navigations draait het allemaal om lagen en de interactie tussen die lagen. Vooral geluiden die eigenlijk niet bij elkaar passen zijn erg interessant. Mijn muziek is meer een verticale ontwikkeling, dan een horizontale. Ik vind het altijd moeilijk om het in woorden uit te drukken... Het lijkt meer op het mengen van verf of koken dan op componeren of improviseren.”

Rondtollende zalen
Hoe je er ook naar luistert, languit op de bank of tijdens het lezen van een boek, het trekt op een bepaald moment altijd je aandacht. Neem de onlangs uitgekomen op zijn eigen label Memoirs of an Aesthete 3” cd-r Strawberries and Ice. In twintig minuten hoor je een sierlijke drone vol belletjes, lo-fi effecten en wervelend suizen transformeren in een monsterlijke klomp sonisch geweld, dat lijkt op een kapot vliegtuig dat door de IJ-tunnel raast.
“Ik ben altijd gefascineerd door andermans interpretaties van onze muziek”, zegt hij enthousiast als ik hem dat beeld voorleg. “Je hoort zo dingen waar je zelf nooit op zou komen. Neil Campbell (Vibracathedral Orchestra – JH) vond dat we de zaal lieten rondtollen toen we laatst in Londen samenspeelden. Ik heb dan meer het idee dat dat door zijn heroïsche inname van alcohol komt, maar ik begrijp wat hij bedoelt.”

Label-allergie
Memoirs of an Aesthete is Todds ‘noodzakelijke’ eigen label, want als je om de twee á drie weken iets nieuws uitbrengt, komt zoiets wel van pas. “Van midden jaren negentig tot 2001 had ik een ‘echt’ label, Betley Welcomes Careful Drivers. Dat was voordat er e-mail was en niemand geïnteresseerd was in deze muziek. Je kunt je voorstellen dat ik er helemaal gek van werd, en bovendien compleet platzak. Daardoor ben ik een beetje allergisch geworden voor het hebben van een ‘echt’ label. Memoirs of an Aesthete is verre van echt. Het bestaat alleen om Ashtray Navigations te documenteren.”

Ook zijn, eveneens onlangs uitgekomen, dubbelalbum, A Monument to British Rock illustreert deze noodzaak. De lachwekkende titel heeft hij gestolen van een compilatie-lp en is dan ook absoluut geen manifest voor Todds rol in de Britse underground. Als je door die fascinerende titel iets verwacht wat lijkt op de muziek van The Kinks of The Who, dan heb je het goed mis. Sporadische, akoestische gitaarakkoorden wijzen soms in de richting van een vage rock-’n-rolltraditie, maar dan nog altijd meer één in de lijn van gitaarhelden als John Fahey of Robbie Basho. De feedback van de gitaren tijdens ‘Alex and Ben Communitas’ duiden meer op de invloed van een band als Skullflower.

Britse ondergrondse
Todds rol in die Britse underground is echter niet te onderschatten. Vanaf eind jaren negentig is hij de zich het meest profilerende artiest: Ashtray Navigationsreleases tellen is een dag van je leven inleveren. Toch behoort hij niet tot de oudste voorhoede waartoe mannen als Matthew Bower, Richard Youngs en Neil Campbell wél behoren. Vrienden die ooit de geweldige A-Band belichaamden en nu allemaal hun eigen invloedrijke paden belopen.

Todd was op dat moment al geïnteresseerd in de experimentele vormen die onder andere A-Band, Whitehouse en Total schiepen, maar woonde op dat moment in een klein stadje. “Ik kende die mensen niet, al heb ik wel op een feestje in een latere versie van de A-Band gespeeld. Toen ik net begon met muziek maken kreeg ik een pakketje met muziek en een brief van Neil Campbell. Dat was een geweldig moment, ik kwam eindelijk iemand tegen die op dezelfde golflengte zat en muziek maakte waar humor en bezieling in zit. Net als ik probeerde hij de saaie indierock en academische avantgarde te vermijden.”

Met Four More Raga Moods bewijst Ashtray Navigations dat een enorme productiviteit zeker vruchten afwerpt en de energie van Todd is altijd motiverend en inspirerend. Wat er nog komt, is de vraag, maar dat het er komt is zeker. Wordt het dan nooit teveel? “Er is inderdaad veel te veel muziek en ik ben daar ook schuldig aan. Ik heb meer muziek uitgebracht dan een intelligent persoon naar zou willen luisteren. Ik wil gewoon een miljoen platen verkopen. Eén exemplaar van een miljoen verschillende releases!”

http://www.kindamuzik.net/interview/ashtray-navigations/ashtray-navigations-ik-wil-een-miljoen-platen-verkopen/13942/
Meer Ashtray Navigations op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/ashtray-navigations