• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

Mik Musik

Wojt3k Kucharczyk van Mik Musik had nog zoveel te vertellen dat het niet meer in het label profiel paste. Daarom hier het hele interview met de muzikale man uit Polen.

Tekst: Bas van Heur

Publicatiedatum: 01 januari 1999

Om maar met de Nederlandse connecties te beginnen. Kan je iets vertellen over de Musik for No Title release van het Nederlandse Freiband? Hoe ben je in contact gekomen met Frans de Waard (de man achter Freiband) en met Staalplaat dat enige releases van Mik Musik distribueert?

Deze release is vol. 5 van de Even More Special Series. Iedere release is een remix / demix van de release daarvoor. Freiband heeft dus vol. 4 bewerkt – Bartweba’s Baa Rmxs – en vol. 6 is van Mem die de release van Freiband bewerkt. De serie bestaat uit korte releases – EP-formaat, zo ongeveer 20 minuten – en het wordt gekenmerkt door een proces-benadering tegenover muziek waar onderzocht wordt hoever je met een muziekstuk kan gaan en hoe het zich kan veranderen. Dit is belangrijker dan de gedachte een cd van ‘normale lengte’ uit te brengen of hoge oplagen te produceren.
Ook wilde ik graag een ideeënuitwisseling op gang brengen tussen poolse en buitenlandse musici. Deze wisselen elkaar dan ook bij iedere release af: een poolse muzikant remixt de bewerking van een buitenlandse waarna een buitenlandse weer deze poolse bewerking remixt enz. Musik for no Title is in een redelijk vergevorderd stadium van dit project, aangezien de eerste release Superrityn.ses van mezelf vol stond met minimale rhythm-clicking en we nu dus beland zijn bij drone-muziek van hele andere aard, maar tegelijkertijd met nog enige herkenbare elementen. Bij de volgende release zou ik wel weer graag meer ritmiek willen zien, om te kijken wat voor soort ritme kan ‘verschijnen’ bij dit soort drones.

En hoezo Frans? Dat ging eigenlijk heel natuurlijk; ik heb geen speciale strategie ten aanzien van de Even More Special Series, maar bedenk bij ieder stadium erover na welke kant het uit zou kunnen gaan. Frans vroeg me simpelweg, aangezien het idee achter deze serie hem beviel. En ik vond zijn voorstel wel intrigerend, aangezien het een recensie van Superityn.ses in Vital Weekly (1) was, dat aangaf dat dit misschien wel een speciaal remix project zou kunnen worden. Vóór die recensie had ik dat helemaal niet gepland.
Hoe ik in contact gekomen ben met Staalplaat? Dat weet ik eigenlijk niet meer precies. Misschien was het eerst via Vital Weekly of via het bellen voor releases op Staalplaat’s Open Circuit. Ik ben in ieder geval vaker platen van hen tegengekomen in de Staalplaat Gallery een aantal jaren geleden (2) in Berlijn. Vital Weekly recenseert bovendien bijna alles wat ik ze toestuur en aangezien ik redelijk veel uitbreng hebben we regelmatig contact. We hebben ons echter nog nooit in levende lijve gezien; alle contact was tot nu toe via e-mail.
Een tijd geleden stelde Geert-Jan Hobijn van Staalplaat me zelfs voor om mijn Entertaining Physics opnieuw uit te brengen binnen hun “Material Series,” maar aangezien deze serie plotseling niet meer voortgezet werd ging dat helaas niet door. (3)

Dit zijn echter niet mijn enige contacten met Nederland. Mijn groep Molr Drammaz heeft deelgenomen aan het project Don’t Worry about the Coverband – A Tribute to Talking Heads, dat in 2000 uitgebracht werd door Studio Zimbra in Scheveningen. (4) We zijn namelijk grote Talking Heads fans en dit was echt fantastisch om te doen. De nummers op dit album werden zowel door amateurs als professionele musici opgenomen – allemaal fans wereldwijd. Een ander cool contact heb ik met Meeuw Muzak – zo hebben we samen de cover van de Freiband release ontworpen: ik één kant en Meeuw de andere. Het eindresultaat is uniek. Verder ben ik nu bezig met het organiseren van een korte Mik Musik label-tour door Nederland ergens tegen het einde van december 2003.

Wanneer werd Mik Musik opgericht en waarom? Was het in eerste instantie een manier om de stukken van Molr Drammaz uit te brengen, aangezien andere labels dit niet aandurfden?

Het begin was nogal “vloeiend,” dus heel precies weet ik het niet meer, maar opgericht werd Mik Musik in 1995 of 1996. Je hebt gelijk, met Molr Drammaz produceerden we heel veel muziek, maar niemand wilde het uitbrengen. Het typische antwoord was: “ja, heel cool, zeer intrigerend, maar we hebben niet genoeg geld” of “onze planning is helemaal vol.” Helaas moet ik nu zelf gelijksoortige antwoorden geven aan de meeste mensen die vragen of ik hun muziek wil uitbrengen, dus ik kan die label-eigenaren van toen heel goed begrijpen.
Uiteindelijk ben ik echter heel blij dat we het volledig onafhankelijk aangepakt hebben, aangezien we nu volledige controle hebben en nog belangrijker, we hebben een eigen manier van denken ontwikkeld wat de releases en alle extra’s betreft – design, teksten, website etc. Het lijkt me onwaarschijnlijk dat een ander label ons ooit de mogelijkheid gegeven zou hebben dit niveau te bereiken en vooral er zo ons eigen ding van te maken. Ook werd het zo redelijk snel mogelijk andere mensen te helpen hun muziek uit te brengen en te promoten, het live te spelen, recensies te krijgen en uitgezonden te worden. Deze mensen zijn bovendien niet allemaal uit Polen, dus al met al vindt ik dat Mik Musik zich in zo’n korte tijd enorm heeft ontwikkeld. Met vele artiesten werken we bovendien nog steeds samen, waarvan met sommige zeer intensief.
Een aantal poolse musici zijn ook internationaal bekend geworden (Deuce, 8Rolek, Sebastian Buczek, Urkuma ...), sommige waren al van tevoren bekend (Gunter Adler, opopop, Freiband, Paul Wirkus ...). Mijn eigen projecten – Molr Drammaz en Retro*Sex*Galaxy – zijn nu in bepaalde ‘kringen’ in verschillende landen bekend. Sinds kort spelen we vaker en verkopen we meer platen in het buitenland dan in Polen. Dit alles bevindt zich nu bovendien in een stijgende lijn, wat natuurlijk zeer goed voor ons is. We proberen het te maken op een mooie manier en dit geeft ons reden er tevreden over te zijn.

Mik Musik wordt hier vaak als deel gezien van de spannende Poolse (en Oost-Europese) experimentele scène. Maar hoe wordt Mik Musik in Polen zelf gewaardeerd? Krijgt het enige aandacht van de media? Zijn er mogelijkheden om op te treden?

Zie boven – haha, nee werkelijk, zoals ik schreef hebben we recentelijk – in de afgelopen twee jaar – het merendeel van onze optredens in het buitenland gespeeld en krijgen we uit het buitenland ook meer aandacht. Misschien is dit natuurlijk en nogal vanzelfsprekend: er bestaan meer ruimtes en er staat meer ‘gereedschap’ ter beschikking: er zijn simpelweg meer mogelijkheden voor iedere activiteit, inclusief het maken en uitbrengen van muziek.
In Polen zijn we natuurlijk wel bekend - door velen worden we gewaardeerd, we krijgen recensies, interviews etc. - maar soms heb ik wel het gevoel dat dit komt door onze acties ‘op het Westen.’
Dit is een typisch syndroom in Polen – iedere kunstenaar die ook maar enigszins een kleine ‘carrière’ weet op te bouwen in de ‘beschaafde wereld’ wordt ineens ook binnen Polen gewaardeerd. Enerzijds is dit triest, anderzijds maakt me dat niet zoveel uit; ik probeer mijn werk zo goed als mogelijk te doen zonder me te laten beperken door grenzen. In Polen zie ik onze functie ook deels als opvoedkundig werk, door te laten zien wat mogelijk is, door te vertellen over de realiteit en tegelijkertijd ideeën uit te proberen die ‘rondvliegen.’ En om uiteindelijk sporen achter te laten.
De afgelopen twee, drie jaar waren in Polen een goede tijd voor ontwikkelingen in nieuwe muziek. De electronische scène groeit sterk, er is meer aandacht uit het buitenland, poolse musici (wel beperkt tot de nieuwe muziek / electronische / experimentele buitenstaanders) raken hun minderwaardigheidscomplex kwijt. Ze zouden makkelijk kunnen concurreren met gelijksoortige dingen uit het Westen (als competitie überhaupt mogelijk of nodig is), de aandacht van het publiek groeit en de albums kan je soms in reguliere platenzaken kopen. Met andere woorden – de situatie normaliseert zich.

Tegelijkertijd is echter een enorm probleem locaties te vinden om op te treden. Het aantal puur commerciële trendy clubs groeit, een proportionele verslechtering van de muziek die daar gespeeld wordt tot gevolg hebbende. De locaties waar nieuwe muziek wordt gespeeld sluiten één voor één, door een gebrek aan ondersteuning en privileges (een algemeen probleem voor kleine bedrijven in Polen), door een verkeerde culturele politiek of simpelweg door het niet geaccepteerd worden binnen lokale gemeenschappen (“wat een rare en onbeschofte mensen gaan toch naar deze clubs; die gaan zeker niet naar de kerk op zondag en gebruiken vast drugs, we moeten dit stoppen”).
Vergelijkbaar is de situatie bij tijdschriften (misschien zijn er drie geïnteresseerd in onze onderwerpen) en radio-zenders (eentje met een uur “over electronica” en die staat op het punt gesloten te worden). Poolse MTV is “real shit”, op de radio kun je geen vooruitstrevende muziek horen, alleen maar wereldwijde/amerikaanse formats, de publieke tv-zender promoten een zeer slechte smaak en de commerciële concurrentie doet niet anders.

Dus, de algemene situatie in Polen zou ik omschrijven als “completely messed up,” zeer onuitgewogen en absurd. Wat me echter hoop en kracht brengt om mijn werk te maken is dat dit soort gevaarlijke, explosieve situaties over het algemeen nieuwe oplossingen en nieuwe ideeën voortbrengen. Een voorbeeld. Bij de Crisis Series van Mik Musik die ik vorig jaar in het leven geroepen heb, is alles ontworpen als een soort van “discussie” met deze absurde situatie en bovendien met de slechte economische situatie – lage prijs, goedkoop ontwerp etc. Deze serie zou nu echter “Success Series” genoemd kunnen worden, aangezien mensen deze releases begonnen te kopen, de interesse sterk groeide en het binnen de scène en door muziekjournalisten en critici zeer positief gewaardeerd werd. Dit liet zien dat alles mogelijk is in ieder moment, maar wel op een wijze die toegesneden is op de specifieke situatie.
Wat me bevalt is dat alles zich verandert, soms is het zelfs lastig voor te stellen hoe alles over een half jaar er uit zal zien. En dat is goed, heel goed. Het zorgt ervoor dat de meest creatieve en gevoelige mensen nadenken en reageren.
En één grap – die ik ken van een authoriteit op dit gebied (hier in een verkorte, algemene versie) - gaat als volgt: mensen in Rusland, Witrusland en die gebieden klagen erover dat het onmogelijk is te werken, dingen te doen en aandacht te krijgen – een gebrek aan alles – en die kennis zei toen: “hey, maar Mik Musik komt uit Polen en die krijgen het wel voor elkaar!” Toen antwoordden zei: “ja dat klopt, maar zij zijn dan ook het grote westerse label.” Haha, alles hangt van je perspectief af, zullen we maar zeggen!

Met welke musici voel je je verwant en tegen welke wil je reageren met de muziek op Mik Musik? (oftewel, wie heb je lief, wie haat je?)

Ik luister naar verschillende soorten muziek. Igor Stravinsky bevalt me erg goed, maar ook Matmos, ik hou van Braziliaanse Tropicalia hits, maar ook van de goeie ouwe Soft Cell en Gary Numan. Sinds mijn jeugd ben ik een grote fan van Prince en de Talking Heads. Wat nieuwere dingen betreft bevalt me alles van Matthew Herbert en Uwe Schmidt, Missy Elliot, Kevin Blechdom, Max Tundra, Cafe Tacuba uit Mexico, en vele anderen. Wat labels betreft, hebben vooral Lex Records en Anticon grote indruk bij me achter gelaten. Je ziet dat dit nogal een bizarre cocktail is, en wat ik zelf luister is misschien niet precies “experimenteel,” maar dat maakt me eigenlijk niets uit.
Ik luister eigenlijk ook altijd naar oude veldopnamen van folk/etnische muziek uit “exotische” landen, hoe verder weg van eurocentrische denkwijzen, hoe beter. Naar mijn idee is zulke “oude en echte” muziek het meest verwant aan hedendaagse abstracte electronica, waar alles mogelijk en in de betere voorbeelden bovendien altijd onverwacht en naïef is.

Met wie ik verder verwant ben? Op een directe manier natuurlijk met mijn zus Asia Bronislawska, die ook lid van Molr Drammaz is. Nu kunnen we echter niet samenspelen, aangezien ze haar kleine zoon Kajetan opvoedt, maar op het podium lukt het soms ‘samen te spelen’ op een soort van telepathische wijze. Macio Moretti, vriend en derde lid van Molr Drammaz, is iemand met wie ik iedere keer enorm graag samenspeel. Ieder moment is speciaal! Verder voel ik me verwant met mensen die ik op Mik Musik uitgebracht heb en met wie ik samengespeeld heb (nu geen namen...) en met Felix Kubin! Ja, met hem verwacht ik nog hele belangrijke dingen te maken. Sommige hebben we al uitgevoerd (zoals de re-issue op vinyl van mijn Entertaining Physics op zijn Gagarin Records), andere dingen komen nog (speciale dingen voor radio-uitzendingen en live performances).
Heel graag zou ik ook met David Byrne samen willen spelen, haha, en met Prince, waarom niet?! (maar waarschijnlijk willen zij niet?) Ook zeer intrigerend (maar redelijk lastig) lijkt me een samenwerking met Björk. Over het algemeen heb ik geen angst met iemand te spelen die me toestaat samen met hem/haar mijn ding te doen, die geen grenzen construeert. Toch moet ik die persoon eerst ontmoeten, zijn/haar energie voelen. Het heeft namelijk ook geen zin met zomaar iedereen samen te spelen en improviseren.

Hier over haat te spreken heeft geen zin, lijkt me. Natuurlijk zijn er vele artiesten die me niet bevallen en voor wie ik ook geen respect kan opbrengen. Maar beter lijkt me van hun muziek samples te nemen en het in iets beters te transformeren, dan alleen maar haat te uiten!
Nachtmerries zijn soms de Poolse afdelingen van wereldwijde majors. Het werk dat ze hier doen is zo ongelooflijk slecht, dat je er af en toe sprakeloos van wordt en het een paralyserende werking heeft. Ons werk hier is deels een reactie tegen hun regels. In de huidige situatie is het waarschijnlijk beter “diplomatisch” te zijn, maar als dingen nog erger worden en een compleet absurd stadium bereikt wordt, dan weten we wel precies “how to kick their ass.”

Wat betekent het idee van experiment voor je? Op de website van het Subtropics Festival in Miami las ik dat je niet van ideologie in de muziek houdt: “smart ideas yes, ideologies not.” Kan je dit uitleggen en hoe beïnvloed dit je benadering ten aanzien van experimenteren met geluid?

Waarschijnlijk weet ik niet hoe ik experiment zou moeten omschrijven, aangezien ik al experimenteer sinds mijn kindheid. Dit is heel natuurlijk voor me. Ik heb altijd geprobeerd de dingen op mijn manier te doen. En dat heb ik dan ook gedaan. Misschien betekent experiment het zo gevoelig en naïef als een kind zijn, en deze gevoeligheid ook overeind houden tijdens het maken van professionele dingen. Soms probeer ik al het weten dat ik verzameld heb te vergeten. Teveel ervaring is vaak de ongewenste ballast. Maar daarentegen kan weten ook zeer zinvol zijn, je kan het gebruiken om aan mensen terug te geven.
Experiment zou voor mij het produceren van een perfecte popplaat kunnen betekenen. Maar dit zou wel eens te moeilijk kunnen worden, aangezien ik dan mijn denkwijze 180 graden om moet gooien.

Met de term ideologie bedoel ik iets dat uitgevonden wordt door één persoon om een massa van andere mensen te “helpen.” Uiteindelijk echter faalt dit altijd met een grote knal. “Smart ideas” zijn ideeën uitgevonden door één persoon voor eigen gebruik of voor een beperkt aantal anderen, of ... ideeën die onbewust zijn uitgevonden door de massa voor individueel gebruik.
Met geluid probeer ik mijn eigen privé-doelen te benaderen, soms op een manier die volledig onprofessioneel uitziet voor anderen (ik ben helemaal geen apparatuur-fetishist en pure stijlen maken me nerveus). Maar ik geloof - als ik mijn doelen op een eerlijke manier probeer te bereiken - dat dit dan ook wel andere mensen zal bevallen. Een aantal dagen geleden las ik in een boek van Kurt Vonnegut (ik ben een grote fan van zijn werk), dat één van de regels bij schrijven de volgende is: als je een een boek schrijft dien je te weten voor welke persoon je dit boek schrijft. Deze persoon moet specifiek, gedetailleerd en echt zijn. Vonnegut koos zijn zus. Ik kan geen persoon kiezen, maar ik heb een aantal vrienden die op iedere nieuwe opname en iedere release wachten, dus ik maak het voor hen. Iemand die de vork of lepel heeft uitgevonden, dacht waarschijnlijk vooral aan een eenvoudigere manier om te eten. Diegene die het vliegtuig bedacht heeft, wilde graag vliegen, dit was zijn droom. Ze waren niet bezig met de vraag hoe de wereld te veranderen. En misschien is dat alles. Het gebeurt.

Bij beluistering van Mik Musik releases heb ik altijd het gevoel dat het mogelijk is deze muziek te bekijken. Daarmee bedoel ik dat het mogelijk lijkt een beeld te construeren dat visueel duidelijk maakt hoe deze muziek opgebouwd is en hoe het zich ontwikkeld. Ook het design van de Mik Musik CD’s en de website zijn zeer verfijnd (op een soort van lo-fi manier). Met andere woorden, het visuele aspect lijkt een zeer belangrijke rol te spelen in vele releases. Kan je hier iets meer over vertellen?

OH! Eindelijk stelt iemand deze vraag! Ja, natuurlijk, ik maak muziek om het te zien en ik hou van muziek die ik kan zien. Ik heb een opleiding gevolgd in beeldende kunst en design, dus misschien ligt het daaraan. Maar volledig en definitief analyseren kan ik het niet, zeker niet in de engelse taal, teveel complexe woorden zijn hiervoor nodig. Hetzelfde als bij mijn “geëxperimenteer.”
Soms levert dit problemen op met mensen waarmee ik samenwerk, zoals geluidsmensen (in de studio of tijdens een show) die niet begrijpen hoe ik muziek zie, die zich alleen aan noten en harmonie vasthouden en die niet weten hoe je geluid rood of magenta moet maken. Aangezien ik al vele jaren een evenwichtige aandacht voor zowel het visuele als het aurale aspect heb, ben ik getraind in verschillende manieren over muziek na te denken, over hoe het te construeren en over de betekenisvraag.

Dit geldt ook voor de covers en andere visuele objecten, alleen dan andersom. Soms houdt ik me bezig met letters, zoals ik me bezighoudt met het programmeren van noten, ik wil afbeeldingen horen. Kleuren codeer ik met bepaalde betekenissen door het gebruik van “strange materials”; ik wil de muziek in een onbekende context verpakken. Dit alles is niet zeer abstract bedoeld. Ik voer het gewoon uit. Dit is heel natuurlijk voor me en niet mijn speciale concept. Deze benadering was altijd al aanwezig. Ik ontwerp al hoezen sinds ik 10 of 12 ben, voor mij is een cd zonder hoes niet af. De hoes laat alle ideeën zien die niet in de muziek opgenomen konden worden en vice versa. Dit zo te benaderen bevalt me.
Ik toon nooit Mik Musik releases aan mensen zonder de hoezen en ik hou er ook niet van albums zonder hoes toegestuurd te krijgen, aangezien het beeld van de muziek dat ik dan krijg niet compleet is en het lastig wordt te begrijpen waarom het gaat en wie dit alles gedaan heeft. En ik weet dat het mogelijk is betekenissen te manipuleren. Het verpakken bijvoorbeeld van treurige muziek in een roze cover geeft dezelfde muziek een andere betekenis dan het zou hebben als je het in een bruine cover verpakt. Dit is bovendien een mooie manier om regels te doorbreken.

De volgende stap zou nu moeten zijn - en is het deels ook al – het maken van visuals voor muziek en muziek voor visuals. Maar om dit goed te doen hebben we meer tijd nodig, aangezien we niet willen herhalen wat al bekend is en niet willen knoeien met muziek die soms al visueel genoeg “van zichzelf is” of beelden die ook zonder muziek al muzikaal genoeg zijn. We hebben dan wel recentelijk onze eerste vier Mik video’s geproduceerd, maar we hebben dit gedaan met wat we al kenden.
In deze video-visuele acties werk ik samen met Ksawery Kaliski, een zeer begaafde en energieke jonge designer, voor het web werk ik samen met Ania Nalecka – zij heeft ook het algehele uiterlijk van het error-funky www.mik.terra.pl ontworpen. Bartek Kujawski van 8Rolek is bovendien mik.webmaster en ontwerpt verder nog visucoloraudio toys voor eigen gebruik en voor het plezier van allen. (5)

Wat kunnen we van Mik Musik in de toekomst verwachten? En in welke richting zou je Mik Musik graag zien ontwikkelen?

Door een groeiende interesse zal Mik Musik binnenkort CD’s in plaats van CD-R’s gaan produceren. De CD-R’s zullen nog wel een tijdje blijven bestaan voor de Even More Special Series en misschien voor andere doelen als een kleine oplage nodig is. Het overstappen op CD’s zal ook invloed hebben op de manier van verpakken. We willen dit moment gebruiken om ons algehele uiterlijk nog een keer te veranderen. Er zal meer gedrukt gaan worden in full-color, in plaats van de tweekleurige hoezen tot nu toe en in plaats van minimale of freaky tekeningen zullen we vaker van foto’s gebruik gaan maken. De inhoud zal echter zoals altijd zeer specifiek blijven. Ik wil graag omgaan met nieuwe slimme ideeën en “noise, mess and disinformation” produceren – “anti-style way.”
Ik zou mik.!. graag willen zien groeien en ontwikkelen. Waarschijnlijk zal ik minder releases uitbrengen, vooral door de veel hogere prijs van CD’s in vergelijking tot CD-R’s en door de andere manier van distributie. Dit geeft echter wel de mogelijkheid enige dingen correcter, kostbaarder en preciezer te doen. Ook zal ik binnenkort de eerste hip-hop plaat op mik.!. uitbrengen en eens afwachten wat daar mee gebeurt.
En ik zou graag nog willen zien dat mensen zich nog sterker afvragen waarom mik.!. dit doet en waarom mik.!. het op deze manier doet. Verder nog meer shows, meer festivals, meer actie(s) en reactie(s).

Hoe is de distributie van Mik Musik in Nederland geregeld? Staalplaat lijkt namelijk slechts een aantal, maar niet alle, releases te distribueren.

In Nederland is de distributie niet al te goed geregeld. Staalplaat hield zich alleen maar bezig met onze releases – drie stuks - op hun Open Circuit, maar ze hebben niet heel veel moeite gedaan, er zijn slechts een aantal exemplaren verkocht. Andere distributeurs ken ik niet. Over het algemeen is distributie wel het grootste probleem in deze tak, aangezien er ontelbare labels zijn, en ziljoenen van albums, maar we proberen er iets aan te doen.
Distributeurs in het Westen hebben waarschijnlijk nog steeds angst samen te werken met labels uit het “Oosten.” Ze hebben misschien niet genoeg vertrouwen in de muziek die we maken (zonder te weten waarom), maar andere problemen zijn de douanetarieven en –regels en de moeilijkheden die dit soms oplevert post en pakketten te versturen. Het gelijkschakelen van de Poolse met Europese wetgeving zou dit alles een stuk eenvoudiger moeten maken. Ik geef er de voorkeur aan een tijdje te wachten, dan de hele tijd te stressen en druk uit te oefenen. De meeste albums verkopen we sowieso na afloop van optredens. Tijdens optredens is het voor mensen waarschijnlijk het eenvoudigste te begrijpen hoe we werken. Ze kunnnen dan de energie voelen die we proberen door te geven, en als het hun bevalt willen ze aan het einde van de avond wat van die energie mee naar huis nemen.

(1) Vital Weekly is een mailinglist gekoppeld aan Staalplaat waar grotendeels Frans de Waard nieuwe releases recenseert: http://www.staalplaat.com/vital/
(2) Hier bevindt zich nu de Neurotitan platenzaak-galerie-boekenzaak (Rosenthalerstrasse 39, Haus Schwarzenberg)
(3) Deze release is echter opgepikt en opnieuw uitgebracht door Gagarin Records van ruiskunstenaar Felix Kubin (www.gagarinrecords.com)
(4) Kijk op http://www.talking-heads.net/tribute voor meer info
(5) Zie vooral http://8rolek.terra.pl/pink/

http://www.kindamuzik.net/interview/709/mik-musik/4496/
Meer op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/709