• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

• dossiers
• festivals
• columns

ernaast

HOLLAND FESTIVAL 2014 – GEWOON DOEN!

De junimaand staat op aanbreken en dus is het weer tijd voor het Holland Festival. De editie van 2014 markeert de laatste aflevering met Pierre Audi aan het artistieke roer. Een jaar met Oneothrix Point Never en Ben Frost, een jaar met Luigi Nono en Nico Muhly; KindaMuzik maakt een selectie uit het festivalaanbod.

Tekst: Sven Schlijper

Publicatiedatum: 01 juni 2014

Niet bang
In Audi's inleiding tot het programma vormen trefwoorden als: meesterschap, eigentijds, spannend, nieuwe wegen, vragen stellen, ontwikkelen en verdiepen ijkpunten. In zijn decennium bij het Holland Festival heeft Audi langs die piketpalen de muziek weer een centrale plaats gegeven in de festivalprogrammering. Hij schrijft: "Door oorspronkelijk talent uit de popmuziek te presenteren naar de grondleggers van de muzikale avant-garde, en ook een plek te geven aan sterren uit de wereldmuziek en componisten die nieuwe multimediale avonturen aangaan, toont het Holland Festival dat het niet bang is om zich open te stellen voor nieuw publiek."

Raar: angst voor nieuw publiek? Het is het Holland Festival geraden niet bang te zijn, want met een gemiddelde bezoekersleeftijd van rond de vijftig jaar tekent het anders wel danig zijn eigen verder vergrijzend en vervolgens uitstervende lot. Maar wat een vreemde zin. Alsof je als Holland Festival 'bang' zou moeten zijn voor nieuw publiek. Alsof dat een besmettelijke, vreselijke ziekte met zich meedraagt... Hoe dan ook: Pierri Audi's Holland Festival vreest niet en dat is maar goed ook, want angst is nooit een goede raadgever. En zeker niet als je wil gaan voor: spannend, nieuwe wegen of avonturen.

Wel of niet elitair?
Als de baas geen angst koestert voor “nieuw publiek” want laten we wel wezen: met nieuw publiek bedoelt hij natuurlijk jongeren en al dan niet daarmee samenvallend: mensen die normaal niet naar zo'n festival gaan, dan is het dus aan 'ons' om te komen. Gebeurt dat ook? Ja en nee, waarbij de niet-komers het nogal eens hebben over een imago van een hermetisch en elitair gebeuren. Dan helpt het niet echt dat Audi in Het Parool zegt: "Elitair? Dat is bullshit." en in NRC Handelsblad: "Elitair? Zeker. En dat is goed." Wat wil je nou?

Rijk gokken
Het Holland Festival wil én, én. Het biedt een rijk programma. Het wil niet exclusief zijn, maar wel uitdagende podiumkunsten laten zien en horen die kwaliteit hebben en gezien en gehoord moeten worden. Dit naast dingen die makkelijker toegankelijk zijn. De combinatie dus. Audi noemt het in Het Parool als voorbeeld repertoire stukken die zonder “stamcelonderzoek” niet kunnen overleven. Met dat fundamentele nieuwe experiment neemt het festival onder zijn bezielende leiding een gok, maar dáárin ligt ook de 'opwinding' besloten.

Audi bewijst de mix alleen al met de “gezellige programmapocket”. Zoals velen buikpijn hebben van het wachten op de line-ups voor de zomerfestivals in pop en rock, zo kun je ook reikhalzend uitkijken naar het bijbeltje van het Holland Festival. Wie dat leest, ziet wat Audi wil. Je begrijpt dan wat het festival beoogt. De volgende stap ligt in het vertrouwen op het aanbod. Zeg maar gerust: zoals je blind en doof een kaartje voor Lowlands kocht, zo mag je al helemaal ervan uitgaan dat het Holland Festival je topkwaliteit brengt, met als trefwoorden: meesterschap, eigentijds, spannend, nieuwe wegen, vragen stellen, ontwikkelen en verdiepen.

Kiezen
Het Holland Festival duurt een maand en kent vele tientallen voorstellingen. Het gaat van opera tot hedendaags klassiek, van pop tot film, van dans tot toneel. De vele forse bomen en nieuwe twijgjes ontnemen het zicht wellicht nogal; kiezen is niet simpel.

Er is een selectie - HF Young - voor mensen tussen de 25 en 39 en daarmee krijg je op die voorstellingen korting en er is een borrel na afloop. Handig voor wie voor zich wil laten kiezen. Of je trekt een uurtje uit om het “bijbeltje” te lezen en zelf te selecteren. Daarbij helpt KindaMuzik een handje door in kort bestek zijn selectie te presenteren als voorbeschouwing, introductie en amuse, trappelend van ongeduld tot het Holland Festival weer van start gaat.

Vortex Temporum
De eerste klap is een daalder waard. Je gooit een headliner voor de hongerige wolven en je festival zit gebakken. Misschien vinden sommigen het oneerbiedig vergeleken, maar zoals Queens of the Stone Age een bewezen en bevlogen klasbak is die altijd voor topkwaliteit tekent, zo staat ook de status van Rosas buiten kijf, ook al doet het Holland Festival niet aan “headliners”. De nieuwe voorstelling Vortex Temporum koppelt de dansers van het gezelschap aan de muzikanten van Ictus. Uitrekken en condenseren van vooral tijd staan centraal. Dit niet in het minst door de muziek van Gérard Grisey: een schakel tussen Debussy en Messiaen; spectrale muziek waarbij de klanken de hoofdrol hebben en niet de melodie of het ritme.

Luigi Nono
Het Concertgebouworkest wil er al jaren en jaren niks meer van weten en vult de zaal liever met de briljante klassieken voor de miljoenen en het werk van hedendaagse of modern klassieke compinisten is sowieso al weinig in live-uitvoering te bewonderen, laat staan het repertoire van Luigi Nono. Met een uitgebreid programma - inclusief symposium en expositie - brengt het Holland Festival deze zeer geëngageerde Italiaanse componist voor het voetlicht. Belangrijke elementen in zijn werk zijn de ruimte (je hoort immers rondom!) en het gebruik van stilte. Op Today's Art hoorde je bijvoorbeeld Chris Salter al met zijn Just Notable Difference-performance en -installatie, Nono dwingt je ook op te letten op het grensvlak van het hoorbare. “Want het oor opwekken, betekent de mens opwekken”, zegt dirigent Ingo Metzmacher in NRC Handelsblad. Bas van Putten noemt Nono's werk in De Groene nogal vaak “te” en zo zie je maar: dit werk verdeelt de meningen, maar zoals Van Putten wel afsluit: “Tegen het slot laait het lange eerste deel oorverdovend luid op met elektronisch gesis en bestiaal geknor van instrumenten. Dan lost het op in rust en licht, verstervend in een aan zacht geblaf herinnerende staart Naturlaut.” Zeg nu zelf: dat wil je toch meemaken, ondergaan, voelen?!

Spiral Mass | Soldier Songs Mico Muhly en David T. Little presenteren een contrastrijk programma in het Muziekgebouw aan 't IJ. De spannendste componisten uit New York botsen frontaal op elkaar; de verschillen tussen de werken konden bijna niet groter zijn. Van Muhly – eerder actief op het label Bedroom Community, werkte samen met Antony, Grizzly Bear – zijn twee missen te horen, jawel: met orgel en koor. Die hemelse en ijle klanken krijgen in het tweede deel van de avond een contrapunt in de ruwe en rauwe herinnering aan de verwoesting die oorlog meebrengt voor soldaten, hun familie en de samenleving in Little's Soldier Songs, met videokunst door Bill Morrison. Kortom: het beste van twee werelden en wereldbeelden in muziek.

Twitchy Organs
De wolken aan synthdampen van Oneothrix Point Never zijn de afgelopen jaren aan alle kanten bejubeld, om niet te zeggen: doodgeknuffeld. In het werk van Daniel Lopatin (de man achter het pseudonym) is nogal eens een orgel te ontwaren; een instrument waarvoor Nico Muhly graag componeert. Op deze avond speelt Oneothrix Point Never een eigen show. Daarnaast is orgelmuziek van Muhly te horen, voordat in de Grande Finale organist James McVinnie, Lopatin en Muhly zelf van laatstgenoemde het Twitchy Organs brengen. Dit is een programma dat het sacrale karakter van het orgel allesbehalve ontheiligt en het instrument juist bij de kladden pakt en in een seculiere context weer centraal plaatst in eigentijdse muzikale beleving.

The Wasp Factory
Eerst doen: de roman van Iain Banks lezen. Vervolgens doen: vergeten wat je van Ben Frost wellicht kent en zeker de laatste plaat. Waar 's mans werk steeds meer mainstream en (voor de leek) dansbaar is geworden – makkelijk en gemakzuchtig, tegelijk - zoekt en vindt Frost met The Wasp Factory een buitengewoon avontuurlijk nieuw palet om de obsessies en rituelen van de ietwat maffe Frank Cauldame uit Banks' roman te schilderen. Hier daagt hij uit met geluidkunst en schurende pop, met klassieke stukken en minimale soundscapes; hier giert de spanning door de noten en krijgt muziektheater verbijsterende zeggingskracht. Eerst lezen dus, dan doen.

Playing Cards: Spades
Audi heeft het over het nemen van “een gok”. Waar kan dat beter dan in Las Vegas? Regisseur Robert Lepage pakt uit met een multimediaal spektakel: Playing Cards: Spades. Verleiding, hebzucht, roekeloosheid, overdaad en meer en dat alles op zoek naar geluk. Toneel en sport samen in een circus-achtige totaalproductie waarin vier stukken in elkaar grijpen; toneel waarbij er danig gespeeld wordt met interactie tussen acteurs en publiek: een tornado, zo wordt de voorstelling omschreven. Een gokje dus, tussen serieus toneel, klatergoud en Céline Dion. Amerikaanser dan Amerikaans of toch niet en van universele zeggingskracht? Playing Cards: Spades is bij uitstek zo'n voorstelling waarvoor je naar het Holland Festival gaat. Dit zie je nooit meer. Hier was je zelf niet opgekomen als het niet in het programma gezeten had. De gok die een blijde verrassing blijkt te zijn, zoals dat ene bandje dat je van je sokken blaast, waarvan je de naam niet eens kende op Best Kept Secret of Le Guess Who? dus.

Gewoon doen
Naast deze Keuze van KindaMuzik is er nog veel meer te zien en horen op het Holland Festival. Wat te denken van de marathonfilmvoorstelling Napoleon in Ziggo Dome of het spektakelstuk War Horse in Koninklijk Theater Carré? Ook: een nieuwe opera (Laika) van Martijn Padding op libretto door P.F. Thomése en een uiterst zeldzame uitvoering van The Delusion of the Fury van avant-garde componist Harry Partch? Of: Isabella Rosselini die over het seksleven van dieren vertelt? Of: het controversiële cultwerk The Fountainhead van Ayn Rand dat door Toneelgroep Amsterdam op de planken gebracht wordt? Teveel? Nooit. Kies en geniet. Kies en je maakt zoveel moois mee. Gewoon doen dus.

http://www.kindamuzik.net/festival/holland-festival/holland-festival-2014-gewoon-doen/25045/
Meer Holland Festival op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/holland-festival