• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

• dossiers
• festivals
• columns

ernaast

)toon)6: de voorbeschouwing

Jawel, het is bijna zover. De lente? Nee, het )toon)-festival. Binnenkort gaat alweer de zesde editie van start. Drie heren maken de dienst uit bij dit sympathieke festival in Haarlem: Peter Bruyn, Martijn Lucas Smit en Okke Gerritsen.

Tekst: Thijs Menting

Beeld: Jeroen Leclercq

Publicatiedatum: 22 maart 2000

“Er moest weer eens iets gebeuren,” zegt Peter Bruyn, de initiator achter het )toon)-festival. In het dagelijks leven is hij muziekjournalist. “Er waren zoveel ontwikkelingen gaande. Festivals als het Eigenwijdse Weekend en Tegentonen waren doodgebloed. De elektronische muziek was net geëxplodeerd dankzij de laptop die halverwege de jaren ‘90 betaalbaar werd. En die muziek had weer een hele vruchtbare relatie met de beeldende kunst.” Hij ging praten met het Patronaat, dat direct geïnteresseerd was. “En daarna kwam ik bij jou uit,” zegt hij in de richting van Martijn Lucas Smit, curator van de Nieuwe Vide, die ook is aangeschoven. Ideetjes werden opgeworpen en afspraken gemaakt. “Toen we een lijstje samenstelden bleken acht van de tien acts die we wilden hebben elektronisch te zijn. Daarop besloten we het maar helemaal elektronisch te maken.” Het )toon)-festival was geboren.

Historisch Belangrijke Artiesten
Het festival richt zich vanaf het begin op muziek en beeld met elektronica als grondstof. “Het grappige is dat we in de loop van de jaren steeds beter gaan begrijpen wat ons uitgangspunt is. We begonnen in een tijd dat dit voor veel mensen echt nieuw was. Gaandeweg evolueert het tot een organischer geheel. Dwarsverbanden die je in eerste instantie helemaal niet zag worden opeens zichtbaar en zijn toch interessant genoeg om aandacht aan te besteden. Dat gaat zowel in de breedte en diepte.” Okke Gerritsen, danceprogrammeur van het Patronaat, is aan het woord. “Maar we zijn ook afhankelijk van de ontwikkelingen in de muziek, de kunst en de elektronica zelf. We willen een actueel festival zijn zonder historisch belangrijke artiesten te vergeten.” “Maar het moet uiteindelijk wel ergens over gaan,” volgens Peter. “Als je kijkt naar die jaren ’80-hype, dan weet je dat die binnen twee jaar is afgelopen.”

Publieksfestival
“We besloten al snel dat we niet underground wilden zijn,” zegt Martijn. “We wilden juist zoveel mogelijk mensen bereiken.” “We zijn een publieksfestival en geen academisch festival. We willen de mensen kennis laten maken met iets nieuws,” vult Peter aan. “Er is één ding waar we geen concessies aan doen en dat is de inhoud van het festival. Als iemand een uur lang een piep uit een laptop haalt en wij vinden het goed, dan is dat genoeg. Dan vragen we niet of die dat ene nummertje kan doen, omdat de mensen dat leuk vinden. Verder halen we alle drempels weg om naar die ene piep te gaan luisteren. Misschien houden we een inleiding om te vertellen waar het over gaat. De publiciteit is helemaal in het Nederlands, niet in het Engels, zoals bij veel andere festivals. Daarnaast houden we de toegangsprijzen laag. Sommige middagen zijn zelfs gratis. Ja, het festival is voor ons een goede manier om geld kwijt te raken.”

“Het is misschien wel een soort zendingswerk. We willen de mensen meenemen in een verhaal, zodat ze iets ontdekken waar ze in eerste instantie niet voor komen.” Okke neemt de donderdagavond als voorbeeld. Dan zullen achtereenvolgens TUK, Kammerflimmer Kollektief en Hood het podium beklimmen. “In het begin speelt er een puur elektronische act die gesamplede gitaarklanken gebruikt, maar wel klinkt als een band. Daarna komt een band met een geheel akoestische bezetting, die wel duidelijk elektronische elementen gebruikt. Van daaruit gaan we naar een band waarbij het elektronische element nog een stukje minder aanwezig is. Van het moeilijkste naar het minst moeilijke.”

Te Weinig Vrouwen
Hoewel de beeldende kunst zeker aanwezig is, is het uiteindelijk toch de muziek die de boventoon voert. Dat heeft alles te maken met geld. “Installaties zijn namelijk zeer bewerkelijk, kosten veel tijd en daarom ook veel geld,” legt Okke uit. Daarnaast verdween een grote tentoonstellingsruimte, zodat de installaties nu verspreid zijn over een aantal kleinere locaties. Martijn, die zich vooral met de beeldende kunst bezig houdt, is op zoek naar het grensgebied tussen beeldende kunst en muziek. “Niet zozeer naar beeldend kunstenaars die ook nog iets met geluid doen. Van Scanner kun je bijvoorbeeld niet meer zeggen of hij een muzikant is die denkt als een beeldend kunstenaar of een beeldend kunstenaar die geluid maakt. Of neem Michael Schumacher, die zich bezighoudt met de vraag hoe je optimaal geluid kunt reproduceren. Zijn antwoord is een installatie die gebruik maakt van de ruimte.” Daarnaast hebben ze muzikanten als Thomas Brinkmann en Thomas Fehlmann geprogrammeerd die ooit als beeldend kunstenaar zijn begonnen. Die laatste zal tijdens zijn optreden op dit festival ook gebruik maken van visuals. Martijn laat verder weten in gesprek te zijn met het Frans Hals Museum: “Zodat we in de toekomst misschien iets meer aandacht aan de beeldende kunst kunnen besteden.”

“Ons doel? We willen Haarlem opstoten in de vaart der volkeren,” zegt Martijn ironisch. Deze ongedwongen houding, waar ruimte is voor een grapje en een lach, waar je je niet hoeft te verschuilen achter een serieus gezicht, kenmerkt het festival en maakt het zo leuk. De pretentieuze beschrijvingen en ellenlange introducties laten ze graag aan andere festivals over. Hier richten ze zich liever op de kunst zelf en die brengen ze met veel passie, inzicht en gevoel voor timing. Denk aan Fennesz en Pole die net voor hun optreden op )toon) “hun ultieme plaat hadden gemaakt,” aldus Peter. Ook dit jaar zijn ze er op het juiste moment bij. Scanner heeft met The Radiance of a Thousand Suns Burst Forth At Once een van zijn mooiste werken uitgebracht. Kammerflimmer Kollektief levert een week voordat het festival van start gaat zijn nieuwste album af. Daarnaast schenk het festival extra aandacht aan de twee leukste labels die Nederland op dit moment kent: Databloem en NarroMinded.

Op het eind van het gesprek komt nog wel een kleine frustratie naar boven: “Er komen te weinig vrouwen”. Dus bij deze de oproep aan alle vrouwen om je eens te laten verrassen op het festival daar in Haarlem. Succes gegarandeerd!

» Bezoek de )toon)-website

http://www.kindamuzik.net/festival/709/toon-6-de-voorbeschouwing/8829/
Meer op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/709