• achtergronden
• DE 7EVEN
• video's
• agenda

ernaast

Ray LaMontagne durft echt te zingen

In Ray LaMontagne is geen grote, norse neger neergedaald, zoals Lucebert eens schreef. Voor LaMontagne, de revelatie van 2004, voelde zijn outing meer als het bevrijden van de soulzanger die altijd al in hem opgesloten zat. Op het pluche van een Haagse hotelstoel spreekt de maker van de adembenemende cd Trouble over zijn zelfontdekking.

Tekst: Ronald Besemer

Publicatiedatum: 13 januari 2005

Dit zijn niet LaMontagnes woorden, maar ze hadden het kunnen zijn: "I wanna comfort you/ Just let your tears run wild/ Like when you were a child/ I do what I can do/ I wanna comfort you/ You put the weight on me". Als je ze gezongen hoort, zouden ze je leven kunnen redden. Dit is Van Morrison in 'Comfort Me': een song die opvallende parallellen vertoont met 'Shelter' van Trouble.

Astral Weeks
Timide, verlegen bijna, neemt de tot verbijstering van zijn tourmanager al dagenlang op pizza levende LaMontagne tegenover mij plaats. Een goed moment om meteen over Van Morrison te beginnen. De vergelijking met diens Astral Weeks duikt in verschillende recensies van Trouble op. "Oh man, Astral Weeks is van een totaal ander niveau." LaMontagne buigt zijn hoofd en voelt onzeker aan zijn gezicht. "Dit jaar ben ik me in zijn platen gaan verdiepen, nadat mensen me wezen op de verwantschap met hem. Maar je kunt mij in geen lichtjaren met hem vergelijken. Astral Weeks is verwoestend, zo geweldig…" Veedon Fleece, zeker niet de mindere van Astral Weeks, blijkt LaMontagne niet te kennen. Ik druk mijn meegenomen exemplaar in zijn handen. Hier in de lobby kunnen we die plaat niet afspelen, dus stel ik voor dat hij haar meeneemt. Iets te luid voor de chique ambiance hier zegt hij: "O nee, dat hoef je niet te doen".

Introvert
De belangrijkste gebeurtenis in LaMontagnes turbulente leven van rondreizen, armoede en een jeugd vol rotbaantjes en bescheiden ondeugden, is zijn ontdekking dat er een zanger in hem schuilt. LaMontagne: "Op dit moment ben ik vol zelfvertrouwen. En ik word nog steeds beter. Ik voel me veel meer op mijn gemak dan een jaar of zes geleden toen ik begon. Dat was heel moeilijk voor mij, omdat ik van nature nogal introvert ben. Met iemand praten vond ik al lastig, laat staan liedjes voor mensen zingen. Dat kwam niet in me op tot ik het verlangen voelde om toch te gaan zingen. Ik hoorde een stemmetje in mijn hoofd dat me zei dat er iets in me opgesloten zat en dat ik diep moest graven om het eruit te halen. Mensen die me kenden, wisten niet dat ik hiermee worstelde. Niemand wist wat ik aan het doen was. In mijn kleine appartementje werkte ik aan mijn muziek. Het was erg persoonlijk en geheim allemaal."

Afwijzingen
Deemoedig kijkt hij naar de cd Veedon Fleece. "Dít is iemand met zelfvertrouwen. Haast onvoorstelbaar. En zo losjes als hij zingt… Ik geniet enorm van zijn platen momenteel." Maar hoe, vraag ik hem, werkte LaMontagne zichzelf omhoog? "Geleidelijk won ik aan zelfvertrouwen en wandelde ik bars binnen waar ik tapes van mijzelf afgaf. De afwijzingen die ik kreeg hielpen me alleen maar om sterker te worden. Toen iemand positief reageerde en me uitnodigde om te komen spelen, realiseerde ik me tot mijn schrik dat ik op moest komen dagen om te zingen voor mensen die misschien niet eens naar me wilden luisteren. Dat was zwaar. Tijdens mijn eerste optredens durfde ik alleen maar te fluisteren. Achteraf stortte ik in. Ik voelde me beroerd, omdat ik wist dat ik niet uit mijzelf had gehaald wat er in zat. Dat ging jaren zo. Tot ik zo ver kwam om mezelf eens ferm toe te spreken. Ik wilde me over de angst heen zetten en me uiten voor mensen. Toen ik me over de barrière heentrok om echt te zingen, kwam alles in een stroomversnelling en maakte ik vorderingen, als zanger en als songschrijver."

Ethan Johns
Een tape van LaMontagne kwam in handen van Ethan Johns, multi-instrumentalist en producer van The Jayhawks, Ryan Adams en Kings Of Leon. Johns besloot dat hij het zou proberen met de getroebleerde geest uit New Hampshire. "Wat Ethan en ik wilden, was mijn songs zo goed mogelijk interpreteren. Dat is alles. Ethan is erop uit een goeie performance vast te leggen. Hij kent mij en hij kent mijn nummers. Samen besloten we welke nummers op de plaat zouden komen." Het samenspel van de twee op de plaat is voortreffelijk. LaMontagne: "We hebben microfoons opgesteld bij mijn gitaar en Ethans drumstel en zijn begonnen. Zo speelden we samen. Later voegden we de andere elementen toe, de bas en de piano. Maar ons uitgangspunt was zoveel mogelijk interactie te creëren met z'n tweeën."

Zonder band
Dankzij dat opnameproces heeft de plaat toch een bandgevoel. Recentelijk speelde LaMontage echter helemaal alleen op een Nederlands podium met slechts een akoestische gitaar in zijn handen: een tamelijk kwetsbare positie, zonder band. "Dat is waar, en tegelijk is het niet waar. Ik voel me nu goed bij deze formule. Tijdens de laatste tour in de VS met Chris Thomas op bas en Ethan op drums was ik aanvankelijk nogal onbeholpen bezig. Maar na twee weken ging het beter en hadden we veel plezier op het podium." Volgend jaar, zegt hij, neemt hij hen opnieuw op sleeptouw voor een tour die waarschijnlijk ook Nederland zal aandoen. En samen met Johns en Thomas wil hij nieuwe opnamen maken.

Studeren
Als je niets van de zanger weet, vraag je jezelf wellicht af of er nu een blanke of een zwarte persoon op Trouble zingt. Zonder kennis vooraf is het al een hele klus om te bepalen in welk decennium de plaat gemaakt zou kunnen zijn. LaMontagne: "Ik weet niet waarom mensen denken dat ik een zwarte zanger ben. Al mijn invloeden stammen wel uit muziek van zo'n dertig jaar geleden. Dat was de tijd waarin mijn muzikale helden hun beste werk maakten: de vroege Dylan, Crosby, Stills en Nash, Joni Mitchell en The Band en Ray Charles, Otis Redding en Marvin Gaye. De muziek uit het einde van de jaren zestig, begin jaren zeventig, daar voel ik me het meest toe aangetrokken. Dat heeft er misschien mee te maken. Je hebt altijd je voorbeelden nodig. Iedereen studeert ergens op. Schrijvers en schilders doen dat. In muziek is dat niet anders."

Stephen Stills
De dochter van één van zijn helden zingt mee op het nummer 'Narrow Escape'. Jennifer Stills, dochter van Stephen Stills. LaMontagne: "Ik heb Stephen ontmoet toen ik voor het eerst naar Californië ging. Hij kwam naar mijn eerste optreden voor een label dat interesse in me had. De laatste keer dat ik in Californië speelde met Ethan en Chris, kwam hij weer. Backstage zocht hij me op en gaf me mooie complimenten." Wat vindt hij van de plaat? "Zijn vrouw heeft de plaat. Stephen heeft er niet naar geluisterd, hij heeft er geen mening over. Hij was bij mijn show en zei: "You sing great songs and you sing the hell out of them." Dat was wel genoeg voor me. Hij was erg aardig, tot hij geld wilde lenen. Toen heb ik hem maar naar Ethan gestuurd."

Melodie, tekst en zang
Valt LaMontagne zelf voor een stem of een bijzondere songschrijver? "Beide! Want dat is wat een song zo mooi kan maken. Je hebt natuurlijk goede songschrijvers die zelf niet zingen. Maar voor mij is Bob Dylan een geweldige zanger, ik houd van zijn stem. De emotie die hij erin legt is genadeloos. Denk aan New Morning…" Veelbetekenend veegt hij zijn voorhoofd af en zucht diep. "That blows my mind. Wat ik zelf wil maken is een creatieve melodie, een interessante tekst en een meeslepende zanglijn. Geen van de drie elementen mag ietsje minder zijn omdat de andere helemaal zou kloppen. I wanna hit them on all three points. Alles moet kloppen en goed in elkaar steken." Hij wijst naar de cd op de tafel. "Zoals Van Morrison het flikt. Zijn melodieën zijn verpletterend, zijn teksten zijn boeiend -je weet nooit waar ze heen gaan- en dan komt hij er met die stem overheen. Dat zijn de grote jongens: Van Morrison en Bob Dylan. Joni Mitchell hoort hier voor mij ook bij."

Instinct
Het is moeilijk voor te stellen dat die grootse stem uit het frêle lijf komt van de persoon die tegenover me zit. Tegen het einde van ons gesprek lijkt hij zich te willen verontschuldigen voor de namen die hij heeft laten vallen. Al die helden van hem braken eens de regels en stelden zelf een nieuwe standaard. Als ik vraag of LaMontagne hetzelfde van plan is, bindt hij in. "Laten we nog even geduld hebben en afwachten. Mijn song 'All the Wild Horses' heeft geen vast stramien, het vloeit van het ene punt naar het andere. Je moet op je instinct afgaan en de song zijn werk laten doen. Die zegt je vanzelf wanneer te stoppen. Ik probeer gewoon goede nummers te schrijven en ze op een boeiende manier te zingen, op de manier zoals de songs het zelf willen hebben."

http://www.kindamuzik.net/features/article.shtml?id=8391
Meer Ray LaMontagne op KindaMuzik: http://www.kindamuzik.net/artiest/ray-lamontagne